Çocuklarda diş sağlığı
Kimi zaman ihmâlkârlık kimi zamansa bilmeden yaptığımız hatalar çocuklarımızın diş sağlığını ciddi boyutlarda tehdit edebiliyor. Diş sağlığıyla ilgili en sık yapılan 4 hatayı ve bunların yol açtığı sorunları ise, tedavileriyle birlikte 5–15 Çocuk Diş Sağlığı Merkezi’nden diş hekimi Yasemin Yasin anlatıyor. 1) Azı dişlerini süt dişleriyle karıştırmak Besinlerin çiğnenmesini sağlamak gibi önemli bir rol üstlenen azı dişleri 5-6 yaşlarında ortaya çıkıyor; ancak çoğumuz çocuklarımızın azı dişlerini “Süt dişleri” olarak algılıyoruz ve “Süt dişi nasıl olsa değişecek” mantığıyla hareket ederek çocuklarımızı diş hekimine götürmeyi ihmâl ediyor, bunun sonucunda da azı dişlerini kaybetmelerine neden olabiliyoruz. Belirtileri neler? Azı dişlerinde ortaya çıkan çürük kendini ağrı ve sızıyla belli ediyor. Nelere yol açıyor? Azı dişi çekilmişse çiğneme fonksiyonu bozuluyor. Ayrıca çekilen dişin arkasında veya önünde yer alan dişler de yer değiştirmeye başlıyor. Bunun sonucunda da dişler çarpık geliştiği gibi çenede deformasyon da oluşabiliyor. Nasıl tedavi ediliyor? Azı dişindeki çürük ciddi boyutlara ulaşmamışsa, dolgu yönteminden yararlanılıyor. Eğer çürük dişin özüne, yani pulpa odasına inmişse ve iltihap gelişmişse, bu kez kanal tedavisine başvuruluyor. Çok ciddi hasar oluşan dişi ise çekmek gerekiyor. Dış kaybı nedeniyle deformasyon geliştiği durumlarda aynı zamanda ortodontik tedavinin de devreye girmesi gerekiyor. 2) Ortodontik sorunları ihmal etmek... Diş sağlığıyla ilgili yaptığımız bir başka hata da, diş ve çenelerde gelişen anomalinin ancak ergenlik döneminde tedavi edilebildiği yanılgısına kapılarak çocuklarımızın diş muayenesini ihmal etmek. Belirtileri neler? Dişlerin çarpık gelişmesi, üst veya alt çenenin öne doğru çıkık olması, ortodontik anomalinin tipik belirtilerinden. Nelere yol açıyor? Diş dizisinin bozuk olduğu bölgelerde fırçalama zorluğuna bağlı olarak dişlerde çürükler ve diş çevresindeki dokularda iltihaplanmalar oluşuyor. Bu da erken diş kaybıyla sonuçlanabiliyor. Ayrıca yine diş dizisindeki sorun nedeniyle çene eklemlerinde kapanış bozukluğu da oluşabiliyor. Bu da tedavisi çok zor olan çene eklemlerinde ağrılara, çeneyi açıp kapama zorluklarına ve eklem bölgesinden tıkırtı şeklinde ses gelmesine yol açıyor. Nasıl tedavi ediliyor? Kalıtsal nedenden kaynaklanan kemiksel anomaliler 5 – 7 yaşlarında tespit edilirse bu sorun; yeni gelecek olan dişlere yer bırakılması için süt dişlerinin çekilmesi, ağız dışına ‘çinkep’ adlı özel bir aparat yerleştirilmesi veya dişlerin üzerine tel takılması gibi yöntemlerle giderilebiliyor. Ancak ortodontik soruna bluğ çağına kadar müdahale edilmezse, bu dönemde kemik gelişimi tamamlandığı için operasyona başvurmak gerekiyor. Dişlerde oluşan anomaliler ise erken tespit edildiğinde yine çinkep kullanımı ve dişlere tel takılması gibi yöntemlerle gideriliyor. Tedavide geç kalındığında ise hem telin kullanma süresi uzuyor hem de çenede yer kazanmak için birinci küçük azılar çekilebiliyor. 3) Gece süt vermek Çocuğunuza gece biberonla veya bardakla verdiğiniz süt veya ballı sütün diş çürüklerine adeta davetiye çıkardığını biliyor musunuz? Bunun nedeni ise sütte bulunan protein ile balda bulunan karbonhidratın gece boyunca diş minesinin üzerinde kalarak dişlerde hasara yol açmaları. Belirtileri neler? Çürükler, diş etlerinde gelişen apse ve ağız kokusu gibi belirtilerle seyrediyor. Nelere yol açıyor? Sorun diş kaybıyla sonuçlanmışsa çocukta beslenme problemleri ortaya çıkıyor. Diş kaybı ayrıca dişlerin çenede çarpık veya seyrek dizilmelerine de neden oluyor. Süt dişlerinde gelişen apseler nedeniyle de göz bozuklukları, böbrek rahatsızlıkları, eklem romatizması ve kalp damar hastalıkları gibi çok ciddi tablolar ortaya çıkabiliyor. Nasıl tedavi ediliyor? Dişte çok büyük bir madde kaybı yoksa dişetlerinde gelişen apselerde kanal tedavisinden yararlanılıyor. Kanal tedavisinin uygulanamadığı durumlarda ise antibiyotik tedavisine başvuruluyor. Eğer hasar çok ciddi boyutlardaysa dişin çekilmesi gerekiyor. 4) Diş çürüklerini önemsememek Çoğumuz çocuklarımızın dişlerini düzenli olarak fırçalamaları konusunda ihmalkâr davranıyoruz. Bunun sonucunda da onların erken yaşta diş çürükleriyle tanışmalarına neden oluyoruz. Belirtileri neler? Ağrı, ağızda kötü koku ve çiğneme zorluğu, diş çürüğünün tipik belirtilerini oluşturuyor. Nelere yol açıyor? Erken müdahale edilmeyen diş çürükleri; göz bozuklukları, eklem romatizmaları, böbrek rahatsızlıkları ve kalp damar hastalıkları gibi çok ciddi hastalıklara yol açabiliyor. Nasıl tedavi ediliyor? Diş çürükleri; gözle görülen ve görülmeyen olmak üzere iki şekilde gelişiyor. Gözle görülen çürüklere bildiğimiz klasik dolgu tedavisi uygulanıyor. Gözle görülmeyen çürüklerde ise acısız bir yöntem olan ozon tedavisinden yararlanılabiliyor. Bunun için çocuğa röntgen şuası vermeden, diagnodent adlı bir cihazın yaydığı lazer ışığıyla dişin üzeri taranarak çürük olup olmadığı tespit ediliyor. Eğer dişte çürük saptanmışsa anestezi ve tribünlü alet kullanmadan, sadece ozon gazıyla çürüğü oluşturan bakteriler doğal yoldan ortadan kaldırılıyor. Ve, dişin içi steril hâle getiriliyor. Ardından dişin yüzeyi fissur örtme yöntemiyle kapatılarak dişin bakteriyle temas etmesi, bu sayede de çürüğün tekrar oluşması önleniyor. Bunun yanı sıra yüzeysel florür uygulaması da dişleri çürüklerden koruyor. (FORM SANTE)