"Çöpümüzü evde ayrıştırsak cari açığın yüzde 10'u kapanır"
Hürriyet yazarı Melis Alphan, Türkiye'de 81 ilde "Çevreci Komşu Kart" projesinin uygulanması durumunda, cari açığın yüzde 10'unun kapatılabileceğini savundu. Alphan, çöplerin ayrıştırılmasıyla, ithal edilen kağıt, cam, metal ve plastikten tasarruf edileceği, böylece 3.5 milyar dolar kazanç sağlanabileceği görüşünü dile getirdi.
Melis Alphan'ın "Çöpümüzü evde ayrıştırsak cari açığın yüzde 10'u kapanır" başlığıyla yayımlanan (25 Mart 2017) yazısı şöyle:
MÖ 1500’den itibaren camla başlayan, metal, kâğıt ve kartonla çeşitlenen ambalaj bugün artık artan nüfus ve üretime bağlı olarak plastik ağırlıklı. Bu yüzden korkunç bir çevre sorunuyla karşı karşıyayız.
Çözüm tek: Geridönüşüm.
Almanya, çöplerini ayrıştırıp değerlendirmede yüzde 65’lik oranla dünya birincisi. Türkiye’de ise çöplerin yüzde 99’u depolama sahalarına gömülüyor. Hanelerden ambalaj atığı toplanması yasal bir zorunluluk ama herhangi bir yaptırıma tabi olmadığı için evlerde ayrıştırılarak toplanan atık miktarı çok düşük. Kaynağından karışık toplanan çöpler maliyet yüzünden sonradan da ayrıştırılmıyor.
Yani mevzubahis çöp olduğunda epey ilkeliz.
*
Doğal kaynakları ve çevreyi korumak istiyorsak, bu ancak her birimizin çöpleri evde ayrıştırmasıyla mümkün.
Belediyelerin bu konuda çok hevesli olduğunu söylemek zor.
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği ‘Türkiye Çöpünü Dönüştürüyor’projesi kapsamında belediyelerin çöpleri nasıl toplayıp bertaraf ettiğini araştırmıştı. Geridönüşüme gönderilen atıkların tüm katı atıklara oranının yüzde 20’yi geçmediği anlaşılmıştı.
*
Çöplerimizi evde ayrıştırmayı alışkanlık haline getirmek zorundayız. Durduk yere alışkanlıklarımızı değiştirmediğimiz için de zekice teşviklere ihtiyacımız var.
Antalya Muratpaşa Belediyesi’nin ‘Çevreci Komşu Kart’ projesi şahane bir teşvik mesela.
Belediye, Çevreci Komşu Kart uygulamasını ilçe nüfusunun yarısından fazla olan kadınlardan başlattı. Kadın olmayan hanelerde yaşayan erkeklere de bir kart ulaştırıldı. Çocuklar da ‘çevreci kahramanlar’ olarak projeye dahil edildi.
Pilot olarak iki mahallede başlatılan uygulama 56 mahalleye yayıldı.
Evlerde ayrıştırılan ambalaj atıkları her hanede Çevreci Komşu Kart’ta puana dönüşüyor. Yüklenen puanlarla anlaşmalı marketlerden alışveriş yapılabiliyor, sinemalardan bilet alınabiliyor ve üniversite öğrencilerine burs verilebiliyor. Yani kadınlar atıkları ayrıştırarak aile bütçesine ve ülke ekonomisine kazandırıyor.
10 ayda 60 bin 31 kart sahiplerine teslim edildi. 8103 kart aktif kullanılıyor.
Proje öncesinde Memurevleri Mahallesi’nde aylık sadece 400 kilogram ambalaj atığı toplanırken, Çevreci Komşu Kart’tan sonra ekim ayında sırf hanelerden 15 ton ambalaj atığı toplandı.
Bir yılda 8103 aktif kullanıcıyla toplanan ambalaj atığı miktarı ise 678 bin 246 kilogram.
Kart sahipleri evlerinde biriktirdikleri ambalaj atıklarını sokağa gelen belediye görevlilerine veya atık toplama noktasına teslim ediyor. Atıklar tartılıyor ve karşılığı puan kartlara yükleniyor.
Bir yılda ‘Çevreci Komşu Kart’lara 157 bin 210 TL’lik puan yüklendi, bunun 92 bin TL’si anlaşmalı 15market ve bir sinemada harcandı.
*
Bu projeyle sadece doğa ve doğal kaynaklar korunmuyor, aynı zamanda çöp toplama ve ayrıştırma maliyetinde düşüş, işgücü, zaman ve yakıt tasarrufu sağlanıyor; sayıları 6 bini bulan sokak toplayıcılarının istihdam edilmesiyle sisteme entegre olmalarının yolu açılıyor.
Belediye sokak toplayıcılarının üye oldukları derneklerle görüşmeler yaptı, bütün toplayıcıların hisseli ortak lisans toplama şirketi kurmaları ve sürece dahil olmaları için önerilerde bulundu.
Çevreci Komşu Kart, kadınların öncülüğünde toplumda çevre bilinci oluşmasına katkı sağlıyor. Atıklar küçük ve elektrikli araçlarla toplandığı için gürültü yok, karbon salınımı yok. Daha az alan ve enerji kamusal fayda demek.
*
Bir yılda sadece bir ilçede ufacık bir teşvik sayesinde...
5.553 ağacın kesilmesi, 29 bin metrekarelik ormanın yok olması engellendi. 2 buçuk milyon litre su, 3 milyon khw elektrik, 1 milyon litre akaryakıt; 49 bin kilogram demir, 33 bin kilogram kömür ve 2876 kilogram kireçtaşı rezervinden tasarruf edildi.
Türkiye’deki 81 ilde Çevreci Komşu Kart projesi uygulansa, insanlar çöplerini ayrıştırsa, ithal ettiğimiz kâğıt, cam, metal ve plastikten tasarruf ederek ülkemize yılda 3.5 milyar dolar kazanç sağlanabilir. Cari açığın yüzde 10’u bu şekilde kapatılabilir.
Zor değil, vizyona bakar.