Cumhurbaşkanlığı'na örtülü ödenek yetmedi, bütçe 546 milyona çıktı
Muhalefetin sert tepkisine rağmen torba yasayla örtülü ödenek yetkisi verilen Cumhurbaşkanlığı bütçesinde artışa gidildi. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül döneminde Cumhurbaşkanlığı ödeneği 199,5 milyon lira iken, Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığında bütçe yüzde 100'e yakın artışla 397 milyon liraya çıktı. Ancak bu artışa rağmen Maliye Bakanlığı, Saray'ın 2015 yılı ödeneğini 148 milyon 902 bin lira artırarak 545 milyon 902 bin liraya çıkardı. Cumhurbaşkanlığı’nın Haziran ayından itibaren yaptığı harcamalarda da gözle görülür bir artış olduğu ortaya çıktı.
Zete'de yer alan habere göre, 545 milyon liralık rakam, kanunda Cumhurbaşkanlığı için 2017’de öngörülen bütçe hedefini bile aşıyor. Bütçe Kanunu’na göre Saray’ın bütçesi 2016’da 434 milyon liraya, 2017 yılında da 464 milyon 255 bin liraya yükselecekti.
Kamu kurumlarının bütçelerinde yıl içinde ödenek artışının yapılabilmesi için öngörülemeyen ihtiyaçların olması gerekiyor. Ödenek artırımı bütçe disiplini açısından sorun oluşturuyor. Sayıştay, her yıl yayınladığı Genel Uygunluk bildirimlerinde bütçesinden en çok sapma olan kamu kurumlarına tek tek yer veriyor.
‘Harcamalar seçimden itibaren arttı’
Cumhurbaşkanlığı’nın aylık harcamalarında seçim ayı olan Hazirandan itibaren hızlı artış dikkat çekiyor. Ocak-Mayıs arası 5 aylık dönemde 77 milyon lira harcama yapan Cumhurbaşkanlığı, Haziran, Temmuz ve Ağustosu kapsayan üç ayda 151 milyon lira harcama yaptı. Geçen yılın ilk 8 ayında 185 milyon lira harcama yapan Cumhurbaşkanlığı’nın bu yılın ilk 8 ayında yaptığı harcama 228 milyon liraya yükseldi.
Geçen mart ayında AKP’nin son dakikada verdiği Cumhurbaşkanlığı bütçesine de örtülü ödenek konulmasını içeren önerge, torba yasaya eklenmiş ve kabul edilmişti. Cumhurbaşkanına da örtülü ödenek harcaması imkanının getirilmesi Meclis’te muhalefetin sert tepkisine sebep olmuştu.
CHP Grup Başkan Vekili Akif Hamzaçebi, "anayasa gereği sorumsuz olan bir Cumhurbaşkanı’na istihbarat hizmetleriyle, doğrudan yürütmeyle, devletin gizli istihbarat faaliyetleriyle ilgili bir işlemi, görevi vermek mümkün olamayacağını" belirtmiş ve “Bu önergeyle parlamenter sistem bekleme odasına alınmış olacak. Bu, anayasal darbedir” demişti.
MHP Grup Başkan Vekili Oktay Vural da Anayasa gereğince Cumhurbaşkanı’na tanınan görevler içinde istihbarat yapmanın olmadığını belirterek, “Anayasa gereğince Cumhurbaşkanı’na tanınmamış bir görevi ifa etmek amacıyla bir ödenek konulması mümkün değil. Cumhurbaşkanı istihbaratçı mı, MİT’çi mi ya?” demişti. CHP torba yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan bir gün sonra 16 Nisan’da örtülü ödenek düzenlemesi hakkında yürütmenin durdurulması talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açtı. AYM, CHP’nin iptal başvurusunu esastan görüşmeye karar verdi.
‘Örtülü’ harcama rekor kırdı
Maliye Bakanlığı’nın dün açıkladığı yılın ilk 8 ayına ait bütçe istatistiklerinde örtülü ödenek harcamalarındaki rekor artış dikkat çekti. Nereye harcandığını Başbakan ve bir iki bürokratın dışında kimsenin bilmediği gizli hizmet giderleri (örtülü ödenek) 2015’in ilk 8 ayında 2014’ün tamamını solladı. 2014’te toplam 1 milyar 75 milyon liralık örtülü ödenek harcaması yapılırken bu yıl ilk 8 ayda 1 milyar 185 milyon lira harcama yapıldı. Söz konusu harcamaların ne kadarını Mart ayında AKP’nin Meclis’ten geçirdiği torba kanunla örtülü ödenek harcama yetkisi verilen Cumhurbaşkanlığı’nın yaptığı ise bilinmiyor.
Başbakanlık harcamalarında da artış
Örtülü ödenekteki rekor harcama, Başbakanlık’ın bütçesini de altüst etti. Bütçeden kendisine ayrılan 929 milyon liralık 2015 yılı ödeneğini ilk 6 altı ayda tüketen Başbakanlık’a, Maliye tarafından 1 milyar 50 milyon lira daha ek ödenek tahsis edilmişti. Böylelikle Başbakanlık’ın bütçesi 1 milyar 978 milyon liraya çıktı. Ancak Başbakanlık’ın ilk 8 aylık harcamaları, artırımla birlikte 2 milyar liraya yaklaşan ödeneğin de yetmeyeceğini ortaya koydu.
Başbakanlık ilk 8 ayda 1 milyar 620 milyon lira harcama yaptı. Ayda ortalama 200 milyon lira harcayan Başbakanlık’ın giderleri böyle devam ederse bu yılın tamamında 2,5 milyar lirayı bulacak. 2015 yılı başlangıç ödeneğini üç kata yakın aşmış olacak. Bu yılki bütçe kanununda Başbakanlık’ın 2016 bütçesi 976 milyon lira, 2017’de ise 1 milyar 51 milyon lira olarak öngörülmüştü. Ancak Başbakanlık bu yılın ilk 8 ayında 2017’nin tamamı için öngörülen 1 milyar 51 milyon liralık bütçeye göre bile 570 milyon lira daha fazla harcama yaptı.