Da Vinci'nin karanlık yanı
Floransalı ünlü ressam, bilimadamı Leonardo da Vinci, "İsa'nın Son Akşam Yemeği"ni resmetti, efsanevi "Sforza Atı"nı tasarladı, insan anatomisine ilişkin ilk önemli çalışmaları yaptı.
"Kayıp Savaşlar: Leonardo, Michelangelo ve Rönesansı tanımlayan Artistik Düello" adlı kitabı için araştırma yaparken Jonathan Jones'un karşı karşıya kaldığı soru,"Da Vinci acaba aynı zamanda keşifleri, 16'ıncı yüzyılın Avrupası'nda yaşanan savaşlarda korkunç ölümlere yol açan; kötü niyetli, askeri bir deha mıydı?" oldu.Jonathan Jones karşılaştığı soruyla ilgili araştırmalarını şu şeklide aktarıyor:
"Kitap, 1504'ten 1506'ya kadar bu iki sanat devinin Floransa'nın göbeğindeki Büyük Konsey Salonu'ndaki muazzam savaş sahnelerini resmetme mücadelelerini konu alıyor.
Michelangelo, aralarında soğukluk başgösterdiğinde daha sadece 29 yaşındaydı ve hiç bir savaş görmemişti; fiziki anlamda narin ve askeri yaradılıştan uzak olduğu anlaşılıyor.
Diğer yanda Leonardo da Vinci ise sertliğe, şiddet yanlısı erkeklere hayrandı- Rönesans'ta İtalyan siyasetine hakim askerler ve savaşçı prensler çok ilgisini çekiyordu.
Anghiari Savaşı" tablosu için sipariş aldığında ellili yaşlarındaydı ve Milan Dükü Sforza'nın emrinde yirmi yıl geçirmişti.
Sforza'nın hizmetine girmek için yazdığı iş başvurusunda örneğin Leonardo, kendisini "sanatı ek iş olarak yapan askeri kaşif" olarak tasvir eder; aralarında zırhlı bir aracın, kaleleri çökertme tekniklerinin ve diğer savunma ve taaruz yöntemlerinin yer aldığı sırlarını paylaşma önerisinde bulunur.
Peki Leonardo'nun tüm o tank tasarımları, dev yay, kundak gemisi çizimleri hatta buharla çalışan top projelerinin gerçekle bir ilgisi var mıydı acaba?
Çünkü bazı yorumcular tarafından, çizdiği savaş makinelerinin sürreal bir eğlence şekli olduğu görüşü de dile getirilmiştir.
Bunun sebebi belki de Leonardo da Vinci'nin modern bilimin kahramanı haline gelmesiydi.
Leonardo da Vinci'nin merakı gerçekten bir kahramanlık gösterisiydi ama belki de o bilimsel bilginin karanlık yanlarını, insanlığın doğaya hakim olma arzusunu önceden sezmişti.
Ya da belki o zamanlar, araştırmaları için fon bulmasının en kolay yoluydu bu.
Leonardo'nun keşifleri ile savaş gerçeği arasındaki ilişkiyi araştırırken kendisini örnek alan ve 16'ıncı yüzyıl Avrupası'nda etkin olan bir İtalyan askeri mühendislik geleneğinin peşine düştüm.
1588'de İtalyanların yaptığı bu çalışmalar, Leonardo'nun yakın çalışma arkadaşı Francesco di Giorgio'dan hatırı sayılır ölçüde "askeri bilimin öncüsü" diye bahsediyordu.
Kitaplarda tasvir edilen havaifişekler ya da yangın çıkaran silahlar, Leonardo'nun bazı çalışmalarını çok andırıyordu.
8'inci Henry'nin savaş gemisi Mary Rose'da İtalyan yapımı siperli tabancalar bulunuyordu, bunlarda Leonardo'nun çizimlerini andırıyordu ama bütün bunlar hiç de şaşırtıcı değil.
Bununla Leonardo'nun, Rönesans dönemindeki korkunç keşiflerinin geriye dönük izinin sürülebileceği bir tür münzevi guru olduğunu kastetmiyorum, o daha çok, bazı fikirleri, rahatsız edici bir değişim çağındaki savaş ortamının parçası olmuş bir mühendisti.
1494'de Fransızlar İtalya'yı işgal ettiklerinde beraberlerinde top da getirdiler ve zaferleri, kazanan tarafı, barutun belirlediğini kanıtladı: Bu durum Leonardo'yu doğrudan etkiledi, çünkü Milano'da dev at heykelini yapması için kendisine ayrılan bronz, top dökümünde kullanıldı.
Bütün bunların ötesine bakarsak aslında Leonardo ve çağdaşları ağır silahlara dayanan bu yeni çağı anlamaya çalışıyorlardı.
Bu merak beraberinde sayısız, ürkütücü savaş araçlar keşfetmelerini, tasarımlar yapmalarını getirdi demek yanlış olmaz."