Dağlık Karabağ: Ermenistan Başbakanı Paşinyan istifa çağrılarına direniyor
Azerbaycan'a toprak konusunda ödün vererek Dağlık Karabağ'daki çatışmaya son veren anlaşmayı imzalayan ve vatana ihanetle suçlanan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan baskılara karşın istifa etmedi.
Muhalefet partilerinin baskısıyla Ermenistan Parlamentosu'nun olağanüstü bir oturum yaparak Paşinyan'ın geleceği hakkında karar vermesi bekleniyor.
Rusya'nın arabuluculuğu ile bu hafta varılan anlaşma Ermenistan'ın Dağlık Karabağ etrafındaki topraklardaki işgalini sonlandırıyor, Dağlık Karabağ'da ise iki tarafın elindeki toprakları kontrol etmeye devam edeceği ancak Rusya'nın yüzlerce barış gücü askeri konuşlandıracağı kabul ediliyor.
Anlaşmayla ayrıca Ermenistan'dan Dağlık Karabağ'a ve Nahçıvan'dan Azerbaycan'a birer koridor açılacak ve Rus barış gücü anlaşmaya uyulmasını denetleyecek.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan anlaşmanın denetimini sağlayacak barış gücünde Türkiye'nin de yer alacağını, bu konuyu görüşmek üzere Rusya'dan bir heyetin Ankara'ya geleceğini söylemişti.
Dağlık Karabağ uluslararası düzeyde Azerbaycan toprağı sayılıyor fakat 1994 yılında varılan bir ateşkes anlaşmasından bu yana bölgede yaşayan Ermeni toplumu tarafından yönetiliyor.
Altı hafta kadar süren son çatışmalarda Azerbaycan Dağlık Karabağ etrafındaki topraklarını geri almış ve anlaşmadan hemen önce Şuşa şehrini de ele geçirmişti.
Erivan'da neler oluyor?
Anlaşmayı ilk olarak duyuran Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Salı günü yerel saatle 01.00'de Facebook hesabından yaptığı bir paylaşımla "Rusya ve Azerbaycan devlet başkanlarıyla Karabağ savaşını sonlandırma anlaşması imzaladım" demişti.
Bunun üzerine Erivan'da sokağa çıkma yasağını tanımayarak sokaklara dökülen göstericiler "Hain Nikol, istifa" sloganlarıyla başbakanı protesto etti ve Çarşamba gece yarısına kadar istifasını talep etti.
Gösteriler sırasında Ermeni medyasında yer alan haberlere göre 100'den fazla kişi gözaltına alındı ama daha sonra bırakıldı.
Yüzlerce gösterici daha sonra parlamentoya yürüyerek olağanüstü bir oturum yapılarak başbakanın görevden alınmasını talep etti.
Daha sonra gelen haberlerde iki muhalefet partisinin talebiyle olağanüstü bir oturum toplandığı da kaydedildi.
Göstericilerden bazıları başbakanın barış anlaşmasını imzalamadan önce halka danışması gerektiğini, bunu yapmayarak anayasayı çiğnediğini söylüyor.
Paşinyan 2018 yılında gerçekleşen barışçı bir devrime öncülük etmiş ve başbakan seçilmişti.
Anlaşmada neler var?
Dağlık Karabağ çatışmasına son veren anlaşmaya göre Ermeni güçleri bu bölgenin bir kısmı ile çevresindeki, 1990 yılındaki çatışmalarda işgal ettiği bölgelerden çekilmeyi kabul ediyor.
Paşinyan Facebook hesabından yaptığı açıklamada çatışmanın son bulmasını kabul etmeseydi çok daha büyük kayıplara uğrayacaklarını söyledi. Bu açıklama Karabağ'daki Ermeni yönetiminin lideri Arayik Harutyunyan tarafından da desteklendi.
Başbakan, "askeri durumun derin bir analizini yaptıktan sonra" "acı verici" kararı aldığını ve Karabağ'ın çevresinde işgal altında tuttuğu Agdam, Laçin ve Kelbecer'i Azerbaycan'a bırakmayı kabul ettiğini de söyledi.
Paşinyan, Şuşa'nın hafta sonunda Azerbaycan'ın eline geçmesi üzerine binlerce Ermeni askerinin kuşatma altında kalması ve tam bir çöküş riskinin ortaya çıktığını söyleyerek "Stepanakert (Dağlık Karabağ'ın yönetim merkezi Hankendi) tamamen savunmasız kalacaktı" dedi.
Anlaşma nasıl denetlenecek?
Paşinyan'ın Rusya ve Azerbaycan devlet başkanları Vladimir Putin ve İlham Aliyev ile birlikte imzasını attığı anlaşmaya göre 1960 silahlı Rus askeri iki tarafın karşı karşıya oldukları cephe bölgelerini ve Karabağ'ı Ermenistan'a bağlayan Laçin koridorunu kontrol edecek.
Rusya'nın Ermenistan ile arasında bir askeri ittifak anlaşması ve bu ülkede bir üssü var fakat çatışmaya karışmadı. Moskova aynı zamanda Azerbaycan ile de yakın ilişki içerisinde ve her iki ülkeye de silah satıyor.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Azerbaycan'ın "kurtarılan bölgelerinde" ateşkesi denetlemek üzere bir Türk-Rus kontrol merkezi oluşturulacağını söyledi.