Daha az uyumak beyin fonksiyonlarını nasıl etkiliyor?

Kanada'daki bilim insanları yetersiz uyumanın beyin üzerindeki etkilerine ilişkin dünyanın en büyük araştırmasına başladı.

Western Üniversitesi'nden bir ekip, dünya çapında insanlara internet üzerinden bilişsel testlere katılmaları çağrısı yaptı.

Özel olarak geliştirilmiş bilgisayar oyunları mantık yürütme, dili algılama ve karar alma kabiliyetlerini test edecek.

Testlere katılan bir grup gönüllüye katıldım ve bu testler kapsamında görüntüleme teknikleriyle beynimdeki hareketler de takip edildi.

Çalışmayı yürüten İngiliz nörobilimci Profesör Adrian Owen, "Hepimiz iyi uyku uyuyamamanın nasıl hissettirdiğini biliyoruz. Amacımız az uykunun kavrama, hafıza ve odaklanmayı nasıl etkilediğini görmek" dedi.

Ekip, insanların uyudukları saat miktarına göre algılama puanlarını karşılaştıracak.

Herkesin uyku ihtiyaçları farklıdır, ancak eğer yeterince insan araştırmaya katılırsa bu durum beynin en iyi şekilde işlemesi için gereken yeterli uyku saatini gösterebilir.

Benim dışımda bu deneye katılmak için geceyi Western Üniversitesi'nde geçiren dört gönüllü daha vardı.

"Çok fazla uyumadığımda, ertesi gün karmaşık hiçbir şey yapamıyorum, örneğin bilimsel bir makale okumak gibi, çünkü beynim iyi çalışmıyor."

Testler herhangi bir bilgisayar, tablet ya da akıllı telefonda yapılabilir.

Sabah saat 04.00'e kadar uyanık kaldıktan sonra, dört saat uyumamıza izin verildi.

Bilişsel testleri sabah yeniden yaptığımızda, Evan, Cecilia ve ben geceye kıyasla çok daha kötü sonuçlar aldık.

Geceleri hastaların telefonlarına yanıt vermeye alışkın olan Hooman, puanında önemli bir düşüş yaşamadı. Sylvie ise daha iyi sonuçlar aldı.

Sylvie, "Biraz kafam dağınık hissetsem de, belki de az uykuyla ayakta kalmaya alıştım. Çocuklarım uyanır uyanmaz algılarım açık olmak zorunda, bu yüzden benim için normal" diyor.

Yeterince uyumadığımda etkin olmadığımı uzun zamandır biliyordum, bu yüzden bilişsel puanlarımın sabah dibe vurması şaşırtmadı.

Beynime ne olduğunu anlamak için, manyetik rezonans görüntüleme (MR) cihazında bilişsel testleri tekrarladım.

Beynim, biri normal bir gece uykusundan sonra, diğeri de uyku yoksunluğu çektiğim bir gecenin ardından olmak üzere iki kere görüntülendi.

MR taraması beyindeki kan akışını tespit edebiliyor, bu yüzden çok çalışan alanlarda faaliyet artıyor ve bu alanlar turuncu renkli beliriyor.

Taramalar arasındaki fark çok netti. Az uyuduktan sonra, beynim fonksiyonlarını yavaşlatmıştı, artık orada daha az faaliyet vardı.

Profesör Owen bu durumu bilimsel olarak açıkladı:

"Karar alma, sorun çözme ve hafıza için hayati olan bölgeler olarak bilinen ön ve yan loblarda daha az faaliyet var."

Hayatımızın neredeyse 3'te 1'ini uykuda geçiriyoruz ve bu sağlığımız için yediğimiz gıda ya da soluduğumuz hava kadar önemli.

24 saat boyunca erişilebilir olma kültürümüz her zamankinden daha az uyuduğumuz anlamına geliyor.

Geçen ay, Nature Reviews Neuroscience dergisinde bir makalede, kronik olarak uyku eksikliğinin beyin üzerindeki sonuçlarına ilişkin "çok az kavrayış" olduğu ve daha fazla araştırmaya acilen ihtiyaç duyulduğu yazıyordu.

Bu uyku araştırması için gönüllü olanlar, hem bilimin hem de toplumun ihtiyaç duyduğu bazı cevapların bulunmasına yardımcı olabilir.