Danimarka nakit paraya veda ediyor
Kopenhag'da hava buz kesiyor. Ama insanlar soğuğa aldırmadan bir sosis büfesinin önünde sıra bekliyorlar. Kopenhag'ın meşhur sosisleri hem yerli halkın hem de turistlerin vazgeçilmezi. Sosis büfesinde yaklaşık bir yıldır satış elemanı olarak çalışan Andreas Sigsgaard, banka kartlarıyla da satış yaptıklarını söylüyor. Porsiyonunu 40 krondan sattıkları sosislerin ücretini yerli halkın banka kartıyla ödediğini yabancı turistlerin ise nakit verdiklerini anlatan Sigsgaard, böylece kimin yerli kimin yabancı olduğunu da kolayca anladıklarını gülümseyerek ifade ediyor. Sigsgaard, banka kartıyla satış yapmayı daha çok tercih ettiğini belirterek, "Akşamları kasayı kapattığımızda çok fazla para saymak zordunda kalmıyoruz. Bu hem çok daha basit hem de böylece çok fazla hata yapma riski de olmuyor. Uzun bir günün ardından ben ve diğer elemanlar bir de bunları düşünmek zorunda kalmıyoruz" diye konuşuyor.
Halk da kartla alış verişten oldukça memnun. Küçük meblağlarda bile kartla ödemenin kolaylığından yararlanıyorlar. Sosis kuyruğundaki bir kadına en son ne zaman nakit ödemeye yaptığını soruyoruz. Kadının yanıtı, "Nadiren. Kartla daha kolay oluyor" şeklinde oluyor. Hemen yanındaki orta yaşlı bir bey ise artık nakit para taşımadığını söylüyor.
Küçük meblağları banka kartlarıyla ödemek bir çok ülkede mümkün değil. Almanya'da da genelde belli bir miktarın altında banka kartlarıyla ödeme yapılmıyor. Bu nedenle her Almanın cüzdanında mutlaka parası vardır. Bazıları da banka kartlarıyla ödeme yapmayı, alışveriş bilgilerinin başkalarının eline geçmesinden endişe ettikleri için tercih etmiyorlar. Banka kartlarıyla ödeme yapılmasına eleştirel yaklaşanların en belirgin gerekçesi ise bankların masraflarını düşürmek için kartla ödeme uygulamasını desteklemeleri.
Banka kartları yaygınlaşıyor
Ama bu mazeretler Danimarkalılar için geçerli değil. Bankaların ne alıp sattıklarını, neleri tükettiklerini bilmelerinden rahatsız olmuyorlar. Bu yüzden banka kartıyla ödeme giderek yaygın hale geliyor. Hatta banka kartlarının dışında, cep telefonları aracılığıyla da ödeme yapılması son dönemlerde yaygın bir uygulamaya dönüştü. Danimarkalı parfümeri zinciri Matas, dijital dönemin bir gereği olarak artık cep telefonuyla ödemeolanağını da müşterilerine sunuyor. Matas bilişim müdürü Thomas Grane uygulamanın altında yatan düşünceyi, "Nakitten tamamen kurtulmak istiyoruz. Parayla temas, güvenlik tedbirleri, bunların hepsi masraf. Bunu kesinlikle değiştirmek istiyoruz o yüzden mobil ödeme uygulamasına da geçerek bu alanda ilerlemek istiyoruz" sözleriyle açıklıyor.
Kartla ödemede olduğu gibi mobil ödemede de Danimarkalılar heveslerini ortaya koyuyor. Halkın neredeyse üçte biri cep telefonlarına yükledikleri bir aplikasyonla ödemelerini bu yöntemle de gerçekleştiriyorlar. Mobil ödeme, salt ticari işletmeleri kapsamıyor. Arkadaşlar arasında borç alıp vermeden, bit pazarında alış veriş yapmaya kadar bir çok alanda büyük kolaylıklar sağlıyor.
Kapılarda "Nakit geçmez" yazılı
Bundan 20 yıl önce Danimarkalıların yüzde 80'i nakit para kullanıyordu. Bugün nakit kullananların oranı yüzde 25'i geçmiyor. Yüzde 25'lik bu kesim de yakın bir zamanda nakit paraya veda edebilir. Zira gıda maddeleri dışında satış yapılan işletmelerin tamamen nakitsiz ödeme uygulamasına geçebileceği belirtiliyor. İsveç'te bazı bölgelerde benzer bir uygulama var. Bu mağazaların kapılarında, "Nakit geçmez" ibaresi asılıyor. İsveç Merkez Bankası 2030 yılından itibaren nakit paraya son vermeyi tasarlıyor.
Buna karşın Danimarka'da bir tarih belirlenmiş değil. Danimarka Merkez Bankası Başkanı Hugo Frey Jensen dijital ödeme olanaklarının genişletilmesi için alt yapıyı hazırladıklarını belirterek, "Halkın ve işletmelerin gereksinimleri kadar nakit parayı hazır etme yükümlülüğümüz var. Bunu da yapıyoruz. Diğer yandan, güvenli ve etkili bir ödeme sisteminin önemli olduğunu bililiyoruz. Danimarka gibi küçük bir ülkede masrafları düşürmek ve dijitalleşmeye öncelik vermek önemli" diye konuşuyor.
Şu sıralarda Kopenhag'daki küçük sosis büfesinin işletmecileri de cep telefonuyla ödeme uygulamasına geçmeyi tasarlıyorlar. Ancak turistler Danimarka'nın meşhur sosislerini tadabilsinler diye bir para kasası da bulundurulacak.