"Darbe girişiminden sonraki haftada Türk halkı 8.7 milyar dolar çekti, TL’ye çevirip yine bankaya yatırdı"

Milliyet yazarı Güngör Uras, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra bankalarda yaşanan hareketliliğe ilişkin olarak, “Darbe girişiminden sonraki haftada Türk halkı 8.7 milyar dolar çekti, TL’ye çevirip yine bankaya yatırdı” dedi. Uras bu durum için, “Bunlar, halkımızın bankalara güvenini, Türk parasına güvenini, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye güvenini, banka sisteminin olan bitenden yara almadığını gösteriyor” ifadesini kullandı.

Uras’ın Milliyet’te “İşte halkımız TL’ye böyle sahip çıktı” bugün (30.07.2016) yayımlanan yazısı şöyle: 

15 Temmuz’dan sonra halkımız dövize hücum edecek yerde, önemli miktarda döviz bozdurdu. Türk Lirası’na geçti. Türk liralarını bankalardaki mevduat hesaplarına yatırdı.

Yabancıların hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi satışları ise sadece 460 milyon dolar oldu.

Merkez Bankası perşembe günleri haftalık para ve banka istatistiklerini yayımlıyor.

Yayımlanan istatistiklerden, 15 Temmuz’dan 22 Temmuz’a halkımızın dövizlerini ve Türk liralarını ne yaptıkları izlenebiliyor.

Olağandışı durumlarda halk endişeye kapılır. Güvence için bankalardan para çeker. İmkânı olan döviz satın alır. Daha önceleri benzer gelişmeler olmuştu.

Çok ilginçtir ki 15 Temmuz’dan sonra bu alışılmış tablonun tersi bir tablo ortaya çıktı. Halk dövize hücum etmedi. Döviz bozdurdu. Döviz sattı. Bankalardaki mevduat hesaplarına Türk Lirası yatırdı.

Merkez Bankası’nın dün yayımladığı rakamlara göre; bir hafta boyunca döviz cinsi mevduat hesaplarından çekilen yabancı para birikim 9.4 milyar dolar. Bunun 8.7 milyar doları yurtiçi yerleşiklerin (halkın) yabancı para mevduat hesaplarından çektikleri döviz.

Halkımızın bankalardan çektikleri dövizin Türk parası karşılığı yaklaşık 27 milyar TL

Aynı hafta içinde yurtiçi yerleşiklerin (halkın) mevduat hesaplarındaki birikimler 18.2 milyar TL arttı.

Bankaya yatırdılar

Görülüyor ki halkımız yabancı para hesaplarından çektiği dövizin üçte ikisini TL’ye çevirerek  bankalardaki TL mevduat hesaplarına yatırmış.

Üçte birini ne yaptığını bilemiyoruz. Türk Lirası’na çevirmiş olabilir, döviz olarak saklıyor olabilir.

Bunlar gerçek kişilerin, halkımızın dolar ve Türk parası birikimleriyle ilgili hareketler.

Ticari kuruluşlar da (tüzel kişiler/şirketler de) bankalardaki  yabancı para hesaplarından 1.7 milyar dolar çekerek, Türk parasına döndü..

Halkımızın ve şirketlerin bu olumlu yaklaşımları yanında yabancıların da olan bitenden büyük ölçüde etkilenmediği anlaşılıyor.

Yabancıların güveni

Merkez Bankası verilerine göre 22 Temmuz 2016 tarihi itibariyle yurtdışı yerleşikleri (yabancıların) hisse senedinde 37.9 milyar dolar, devlet iç borçlanma senetlerinde 34.0 milyar dolar yatırımları var.

Gene Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre, 15 Temmuz’dan sonraki bir haftada yabancıların dövizden çıkışları sadece 460 milyon dolar oldu.

Fiyat ve kur hareketlerinden arındırılmış rakamlarla borsadan 220 milyon dolar, devlet iç borçlanma senetlerinden 240 milyon dolar çıkış gerçekleşti.

Bu da yabancıların olan bitenden büyük ölçüde etkilenmediğini, ülkeye güvenlerini sürdürdüklerini gösteriyor.

Bir başka olumlu gelişme de bankaların başarısız darbe girişiminden sonraki haftada kredi işlemlerini durdurmamalarıdır.

Merkez Bankası’nın haftalık bültenine göre, 15 Temmuz’dan sonraki hafta bankaların toplam yurtiçi kredilerinde 23 milyar TL artış  var.

Bunlar, halkımızın bankalara güvenini, Türk parasına güvenini, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye güvenini, banka sisteminin olan bitenden yara almadığını gösteriyor.

Yabancılar 15 Temmuz’dan sonra ne kadar satış yaptı?

Fiyat ve kur hareketlerinden  arındırılmış haftalık değişim

                            22 Temmuz     15 Temmuz      8 Temmuz

Hisse Senedi             -220.5            374.2                  -24.1

DİBS (Repo Dahil)      -239.8            812.1                 -104.7

                                            Kaynak: TCMB