Darbe girişiminden tutuklu generallerin yarısı son 3 yılın YAŞ terfilerinden

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın 15 Temmuz darbe girişimi soruşturması kapsamında tutuklandığını belirttiği 123 generalin önemli bir bölümünün 2013, 2014 ve 2015 YAŞ kararlarında terfi ettiği ortaya çıktı. 2013 YAŞ’ında terfi eden 21 general tutuklandı. Bunlardan 18’i, 2013’te albaylıktan terfi eden tuğgeneraller. Dikkat çeken nokta, ilk 9 sırada terfi eden subayların hepsinin de tutuklanmış olması. 2014’ten 19 (1 de ölü), 2015’ten ise 22 general tutuklu.

Hürriyet'in haberine göre, 15 Temmuz darbe girişimi çerçevesinde tutuklanan Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na mensup generallerin önemli bir bölümünün 2013, 2014 ve 2015 yıllarında yapılan Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) toplantılarında generalliğe terfi ettirildiği ortaya çıktı. Benzer bir durumun kısmen Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlıklarında da yaşanması bu şûra toplantılarının darbe girişiminin önünün açılması bakımından bir hayli kritik bir önem taşıdığını gösteriyor.

Özellikle 2010 sonrasındaki dönemde Balyoz, Askeri Casusluk, Poyrazköy gibi bir dizi dava ile yüzlerce kurmay subay, sanık ya da mahkûm durumuna düştüğü için terfilerin kararlaştırıldığı YAŞ toplantılarında değerlendirme dışı kalarak sistem dışına çıkmıştı. Bu şekilde yüzlerce kurmay subay sistemden dışlanırken, önü açılan ya da eksik rekabet koşulları içinde terfi eden diğer kurmay albayların büyük bir bölümünün darbe girişimi soruşturması kapsamında tutuklanmış olması, bu davalardan nasıl yararlandıklarına dair soru işareti yaratıyor.

Bir grup Balyoz mağduru subayın tümüyle açık kaynaklar üzerinden 2011-2015 dönemi YAŞ kararları ile tutuklanan generallerin listesini karşılaştırarak yaptıkları bir çalışmaya bakıldığında şöyle bir tablo beliriyor.

2011 YAŞ: (Genelkurmay Başkanvekili ve Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Necdet Özel)

Bu şûrada korgeneralliğe terfi eden 5 generalden biri darbe girişiminden sonra tutuklandı. Tutuklanan Korgeneral Yıldırım Güvenç 2015 şûrasında da temdit almıştı. Aynı şûrada tuğgenerallikten tümgeneralliğe terfi eden 11 generalden 2’si darbe girişimden dolayı tutuklu. Satı Bahadır Köse ve Mustafa Özsoy isimli generaller 2015 şûrasında korgeneralliğe terfi ettirildi. 2011 şûrasında toplam 22 kurmay albay generalliğe terfi etti; bunlardan yalnızca 3’ü tutuklu. Bu sayı, 2011 YAŞ toplantısı adı darbeye karışan generaller açısından düşük bir oran gösteriyor.

2012 YAŞ: (Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel, Kara Kuvvetleri Komutanı Hayri Kıvrıkoğlu)

Bu şûrada korgeneralliğe terfi eden 5 tümgeneralden bir ve ikinci sırada terfi eden 2 tümgeneral, Metin İyidil ve Erdal Öztürk 15 Temmuz’dan sonra tutuklandı. Aynı şûrada 12 tuğgeneral tümgeneral oldu. Bunlardan 2’si darbeye karıştıkları gerekçesiyle tutuklu. 2012 YAŞ’ında 23 kurmay albay tuğgeneral oldu. Bunlardan 6’sı 15 Temmuz sonrasında tutuklanmış bulunuyor. Bu dönemin terfileri içinde darbe girişimine katılım oranı açısından sınırlı bir artış var.

2013 YAŞ: (Orgeneral Özel/Orgeneral Kıvrıkoğlu)

Bu şûrada 5 tümgeneral “kor” rütbesine terfi etti. Bunlardan yalnızca biri, İlhan Talu tutuklu bulunuyor. “Tuğ” rütbesinden “tüm” rütbesine terfi eden 11 generalden yalnızca 2’si darbe girişiminde tutuklandı. Aynı şûrada tuğgeneralliğe terfi eden 25 kurmay albay vardı. Bunlardan 18’i 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında tutuklandı. Dikkat çeken nokta, ilk 9 sırada terfi eden subayların hepsinin de tutuklanmış olması. Örneğin, bu dönem birinci sırada terfi eden, bu devrenin birincisi olan Denizli 11. Komando Tugay Komutanı Kamil Özhan Özbakır da tutuklu.

2014 YAŞ: (Orgeneral Özel/Kara Kuvvetleri Komutanı Hulusi Akar)

Bu YAŞ’ta bir korgeneral “or” rütbesine terfi etti. İkinci Ordu Komutanı Adem Huduti darbe girişi sonrasında tutuklandı. Bu şûrada 5 tümgeneral “kor” rütbesine çıktı. Bunlardan 2’si, İbrahim Yılmaz ve Salih Ulusoy 15 Temmuz sonrasında tutuklandı. Aynı toplantıda 11 tuğgeneral “tüm” oldu. Bunlardan 5’i bugün tutuklu. Bu şûrada 21 kurmay albay paşalığa terfi etti. Bu 21 tuğgeneralden 12’si bugün tutuklu bulunuyor (oran yüzde 57). Bu devrenin birincisi olan ve darbe girişiminin önde gelen isimlerinden biri olan tuğgeneral Semih Terzi 15 Temmuz akşamı Özel Kuvvetler Karargâhı’nı bastığında kendisine direnen astsubay Ömer Halisdemir tarafından alnından vurularak öldürüldü.

2015 YAŞ: (Orgeneral Özel/Orgeneral Akar)

Bu YAŞ’ta 6 tümgeneral “kor” rütbesine çıktı. Bunlardan 2’si bugün tutuklu. Bu korgeneraller 2011 YAŞ’ında tüm yapılmıştı (Köse/Özsoy). 2015 şûrasında tuğgenerallikten tümgeneralliğe terfi eden 9 generalden 2’si tutuklu. Biri Mehmet Dişli. Geçen yılki YAŞ’ta kurmay albaylıktan tuğgeneralliğe terfi eden 26 tuğgeneralden 18’i 15 Temmuz sonrası bugün tutuklu bulunuyor (yüzde 70).

Tutuklu kara generallerinin yarısından fazlası sadece 3 şuradan çıktı

Bu veriler yan yana getirildiğinde, 2013, 2014 ve 2015 YAŞ toplantılarının darbe girişimine karışan generallerin önünü açan bir işlev gördüğü iddia ediliyor. Sadece bu 3 şûra toplantısında generalliğe terfi eden kurmay subayların toplamı 48’e ulaşıyor ve tutuklu ya da gözaltında olan şüpheli konumdaki karacı subaylar (toplam 90/biri ölü) içinde belirgin bir ağırlık oluşturuyor.

Benzer bir gözlemi Deniz Kuvvetleri için de yapabilmek mümkün. 2013 yılındaki YAŞ’ta toplam 8 kurmay albay tuğamiralliğe terfi etti. Bunlardan 7’si bugün tutuklu. 2015 YAŞ’ında tuğamiral olan 9 deniz subayından 3’ü tutuklu, 2’si de firari... 2013 YAŞ toplantısında Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nda tuğgeneralliğe terfi eden 9 subaydan 4’ü bugün tutuklu bulunuyor.

"En kör şahıs oydu"

Eskİ Hava Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Savcısı, emekli Hâkim Albay Ahmet Zeki Üçok, darbe girişimiyle ilgili eski Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’i eleştirdi. Orgeneral Özel’in “Darbeci olduklarını anlamadık” açıklamasını hatırlatan Üçok, özetle şunları söyledi: “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) terfi sisteminde ne kadar çok terör örgütü mensubunun yer aldığını, ne kadar büyük oranlarda terfi ettiklerini görüyoruz. Zaten sayın Özel, böyle bir terör örgütünün farkında olsaydı, bunları terfi ettirmezdi. ‘Farkında olmuyoruz’ demek buradaki problemi, sorumluluğu ortadan kaldırmıyor. TSK kumpasa uğradığında, Genelkurmay Başkanlığı’nın ilk Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) toplantısında 12 general-amiral arkadaşımızı ‘Balyozcu’ diye emekliye sevk etti. İkinci yılında 37 general-amiral arkadaşımızı emekliye sevk etti. Üçüncü yılındaAnayasa Mahkemesi Balyoz davalarında hukuka aykırılık vardır diyerek ihlal kararı vermiş olmasına rağmen, 1.5 ay sonra 12 arkadaşımızı daha emekli etti. Yani şunu demeye getiriyorum. Bu süreçteki en kör şahıs sayın Özel’di.”