Değeri 500 bin lira olan '1000 TL'lik banknot'
Cem Yılmaz'ın son reklam filminde kullanılan 1000 TL'lik banknotun değeri 500 bin lirayı buluyor. Araştırmacı yazar Necati Doğan, ön yüzünde Atatürk portresi, arka yüzünde Sakarya Demiryolu Hattı ve Geyve Boğazı bulunan 1000 TL'lik banknotun Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu dönemde Türkiye'nin en değerli parası olduğunu söyledi.
Harf inkılabından önce basılması nedeniyle ön yüzünde Osmanlı Türkçesi'yle ''Türkiye Cumhuriyeti'' ibaresinin yer aldığını, filigran kısmında ise Türkiye Cumhuriyeti yazısının görüldüğünü anlatan Doğan, dönemin Maliye Bakanı Mustafa Abdülhalik Renda imzası bulunan banknotun tedavüle çıktığı 1927 yılında 1000 Cumhuriyet altınına karşılık değeri olduğunu belirtti.
İngiltere basımı 1. emisyon 1000 TL'nin en nadir ve değerli Türk banknotu olma özelliğini taşıdığını vurgulayan Doğan, Fransızca ve eski Türkçe yazılı ilk kağıt paraların yeniden para basmanın masrafı nedeniyle 1928'deki harf devriminin ardından da kullanıldığını ifade etti.
Doğan, 15 bin 374 adet basılan banknotun 1939'da tedavülden kaldırıldığında 23 adetinin değiştirilmek üzere Merkez Bankası'na iade edilmediğini bildirerek, bugün Türkiye'de o dönemden kalma 7 adet 1000 TL'lik banknot bulunduğunun tahmin edildiğini söyledi.
Necati Doğan, 1000 TL'nin Cumhuriyetin ilk yıllarında değerinin çok yüksek olması nedeniyle piyasada dolaşımı ve halkın elinde bulunmasının pek mümkün olmadığına işaret ederek, ''1000 TL genellikle bankalar arasında ve ticaretle uğraşan büyük tüccarlar ile uluslararası ticarette kullanılıyordu. Bu kadar değerli bir paranın halkın elinde bulunması mümkün değildi'' diye konuştu.
Ayrıca 1. emisyon 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 TL'lik banknotların üzerinde Osmanlıca'nın yanı sıra Fransızca kelimelerin yer aldığına dikkati çeken Doğan, Fransızca'nın o dönemde diplomatik dil olduğu için bu şekilde paraların basıldığını kaydetti.
Koleksiyonerler heyecanlandı
Yeni alfabeyle ilk banknotun 1937'de 5 TL'lik banknot olarak piyasaya sürüldüğünü bildiren Doğan, şunları kaydetti:
''İş Bankası'nın reklam filminde son derece az bulunan ve değerli olan 1000 TL'lik banknotun kullanılması koleksiyonerleri heyecanlandırdı. Birçok kişi bu paranın koleksiyonunda yer almasını hayal etmektedir. Ancak hem az bulunması hem de çok pahalı olması nedeniyle bu mümkün görünmüyor. Atatürk döneminde piyasaya sürülen 1. emisyon 1, 5, 10, 50, 100 TL'lik banknotları bulmak kısmen kolay. Ancak serinin son ve nominal değeri 1000 lira olan bu paraya sahip olmak çok zor. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kağıt paraları arasında en büyük değerdeki 1000 TL'nin değeri bugün 300 bin ile 500 bin lira arasındadır. Ancak paranın çil kondüsyonda (bankadan çıktığı günkü temizliği) olması durumunda değeri iki katına çıkabilir.''