Deniz Yavuzyılmaz: AK Parti hükûmeti maden ocaklarındaki teknik personel ve maden işçi sayısındaki eksikliği göz göre göre gidermedi
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Amasra’da 42 maden işçisinin hayatını kaybettiği patlama ile teknik personel yetersizliği bağlantısına dikkat çekti. Yavuzyılmaz, “AK Parti hükümeti maden ocaklarındaki teknik personel ve maden işçi sayısındaki eksikliği göz göre göre gidermedi ve kazayla ilgili yayınlana bilirkişi ön raporundaki kaza kusur tespitinde teknik personel sayısındaki eksiklikle AK Parti hükümeti de kazada sorumlu hale geldi” dedi. Gaz izleme operatörünün telsiz konuşmasına ilişkin ses kayıtları da ortaya çıktı.
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’ın Amasra’da yaşanan maden faciasıyla ilgili Türkiye Taşkömürü Kurumu’na sorduğu sorulara yanıt geldi.
Yavuzyılmaz’ın soruları ve gelen yanıt şu şekilde:
“Soru: Gaz izlemede limit değerler nedir? Limit değerlere ulaşıldığında ne yapılmaktadır? Facia vardiyası öncesi ve facia anında limit değerlere ne zaman ulaşılmıştır? Limit değerlere ulaşıldığında ne yapılmıştır? O işyerinin terk edilmesi konusunda uyarı ve talimat verilmiş midir?”
“Yanıt: CH4 (Metan) için 1. alarm değeri yüzde 1’dir. 2. Alarm değeri yüzde 1,5 ve bu değere ulaşıldığında elektrikli ekipmanların enerjisi kesilmektedir ve Merkezi Gaz İzleme Sistemi Yönergesine göre hareket edilmektedir ve Yönerge ektedir.
Operatörün telsizle metan gazı uyarı görüşmesi
Olay günü yapılan uyarılar aşağıdaki gibidir:
Saat 18:00’de -320 Kalın Damar Üst Taban yolunda CH4 (Metan) değerinin 1,45 olduğu bilgisi, Merkezi Gaz izleme operatörü tarafından ocak çalışanlarına telsiz ile bildirilmiştir. Saat 18:00’de Vardiya Mühendisine bilgi vermek için 4124 nolu telefon araması esnasında, Telsiz anonsu ses kayıtlarına geçmiştir. (73613 nolu waw dosyası). 18:01’de Metan yüzde 1,5 olduğu için devre kesici düşmüş bölgedeki elektrik enerjisi kesilmiştir. 4154 nolu ocak elektrik servisi, telefon ile aranmıştır. Kimseye ulaşılamamıştır. 18:09’da 4343 nolu telefon aranmış meşgul olduğu için görüşme yapılamamıştır. 18:09’da 4352 nolu telefon aranarak telefonu açan kişiye, ocağı derhal boşaltın talimatı verilmiştir. 18:10’da tüm birimlere ocağı boşaltma talimatı telsiz ile bildirilmiştir. Telefon görüşme kayıtlarına bu telsiz anonsu kayıt altına alınmıştır.”
"Tek bir kişi olarak aynı anda tüm kotlardaki çalışanlara ulaşması mümkün değil"
Gelen yanıtla ilgili değerlendirmelerde bulunan ve facianın yaşandığı gün tek operatörün çalışmasını eleştiren Yavuzyılmaz, şunları söyledi:
“Amasra’da grizu patlamasının gerçekleştiği vardiyada iki merkezi gaz izleme operatörü bulunması gerekirken sadece tek bir merkezi gaz izleme operatörünün bulunduğunu resmî belgeyle tespit ettik. Türkiye Taşkömürü Kurumu Merkezi İzleme Sistemi Yönergesine göre; merkezi gaz izleme servisinde en az iki kişinin, iki teknikerin görevlendirilmesi gerektiği bir kural olarak belirlenmiş. Ancak 14 Ekim 2022 tarihinde saat 18.09’daki grizu patlamasında, bu vardiyada sadece tek bir operatör bulunuyor. Bu operatör de metan gazı oranı yükselince maden ocağındaki işçileri uyarmak için aynı anda hem ocak içi dahili hat telefonundan ve telsizden uyarılar yapmak için sürekli bir telefon trafiği yaratıyor. Ancak tek bir kişi olarak aynı anda tüm kotlardaki çalışanlara ulaşması mümkün değil. 18.09’da yani tam da patlamanın gerçekleştiği dakikada çok kritik bir arama yapıyor. İşte bu aramayla -300 2. Rekup kalın damarda çalışan 11 maden işçisinin bulunduğu yere yakın ocak içi dahili hattı arıyor ve telefon açılıyor. Telefondaki sese acil olarak maden ocağını terk etmeleri gerektiğini bildiriyor. Bu talimatı alan, telefonu açan madenci, arkadaşlarını hemen uyararak ayağın boşaltılması gerektiğini söylüyor. Buradaki 11 madencinin 10’u hızlı bir şekilde bulundukları ayaktan çıkıp maskelerini takarak kurtuluyor. Ancak bir madenci maalesef hayatını kaybediyor. Bir operatör yetişebildiği kadar yeri arıyor, ulaşmaya çalışıyor. 10 işçinin hayatını kurtarıyor.”
"AK Parti hükümeti maden ocaklarındaki teknik personel ve maden işçi sayısındaki eksikliği göz göre göre gidermedi"
“Bu vardiyada mevzuata yazdığı gibi merkez gaz izleme servisinde en az iki operatör olsaydı; metan gazı tehlikesi yükseldiğinde aynı anda hem ocak içi dahili hattan hem telsizlerden daha fazla kotta çalışan daha fazla madenciye ulaşmak onları uyarmak ve hayatlarını kurtarmak mümkün olabilirdi. Hatta metan gazı tehlikesi yükseldikçe yapılacak bu uyarılarla belki de bu grizu patlamasının olması engellenebilirdi. Ancak AK Parti hükümeti maden ocaklarındaki teknik personel ve maden işçi sayısındaki eksikliği göz göre göre gidermedi ve kazayla ilgili yayınlana bilirkişi ön raporundaki kaza kusur tespitinde teknik personel sayısındaki eksiklikle AK Parti hükümeti de kazada sorumlu hale geldi. Oysa Sayıştay maden ocaklarındaki eksik işçi sayısı ve eksik teknik personel sayısıyla ilgili defalarca kez uyarmıştı.
"İzleme operatörü temmuz ayında dilekçe ile uyarmış"
Yine kurum içinde patlamanın yaşandığı Amasra maden ocağında çalışan merkez gaz izleme servisindeki bir operatör 10 Temmuz 2020 tarihinde müesseseye resmi bir dilekçe vererek merkezi gaz izleme servisinde tek bir kişi olarak çalışmak zorunda kaldığını ve bu durumun hayati bir sorun olduğunu ve daha önce Karadon maden ocağında gerçekleşen kazada merkez gaz izleme servisindeki operatörün tek kaldığı için lavabo ihtiyacını gidermek için dışarı çıktığını ve bu esnada yükselen metan gazı tehlikesini farkına varılamadığını, gerekli uyarıları yapılamadığını ve maden işçilerinin hayatını kaybettiğini örnek gösteriyor. Bu nedenle tek kişi kalmasından kaynaklanacak durumlarda oluşan ihmalin can alabileceği konusunda uyarılar yapıyor. Ancak bu dilekçenin gereği yapılmadı ve 14 Ekim 2022 tarihinde patlama gerçekleştiğinde merkez gaz izleme servisinde tek bir operatör vardı.”