Dicle Vadisi doğal özelliklerini kaybetmedi

T24 - Kıtaların, iklimlerin ve canlı türlerinin kesiştiği bölgede yer alan Dicle Vadisi, doğal özelliklerini yitirmeden günümüze ulaşmış nehir ekosistemlerinin en iyi örneği. 

Fırat Nehrinin barajlarla doğal yapısını kaybetmesi sonucunda birçok endemik tür için kalan son yaşam alanı.

Hasankeyf'i de içine alan vadi, GAP idaresinin görevlendirmesiyle Doğal Hayatı Koruma Derneği tarafından hazırlanan GAP Biyoçeşitlilik Araştırma Projesi 2001-2003 Sonuç Raporu’nda korunması gerekli alan olarak belirlendi.

Doğa Derneği’nin yürüttüğü ve ilk olarak Yeşil Atlas dergisinin 2003 yılı sayısında yayınlanan Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları (ÖDA) çalışmasında ise aynı bölge, korumada öncelikli dört Önemli Doğa Alanı’nın bütününü oluşturuyor.

Özellikle yırtıcı kuşlar için doğal göç koridoru görevi görmesi, çeşitli türlerin dünyadaki dağılım alanlarının uç noktalarında yer alması, nesli tehlike altında olan türlerin önemli nüfuslarını içermesi ve birçok endemik türün son yaşam alanı olması sebebiyle küresel ölçekte önem taşıyan alanın henüz hiçbir koruma statüsü yok.

Dicle Vadisi, biyolojik ve coğrafi farklılıklar açısından dört Önemli Doğa Alanı’ndan oluşur. Batıda genişleyen vadi Bismil Ovasının doğusunda daralmaya başlar. Hasankeyf civarında kıvrımlar ve sarp kayalıkların ilk örnekleri belirir.

Güneye, Küpeli Dağına, ilerledikçe mendereslerin sayısı ve kıvrımları artış gösterir. Alandaki sınırlı insan faaliyeti, dar vadi kollarının girintileri ve sarp kayalıklardaki oyuklar önemli türlerin üreme için burada yoğunlaşmasına neden olmuştur.

Güneydoğu'ya özgü nehir kıyısı habitatlarının en iyi korunmuş örneklerini barındıran Dicle akarsu vadisini ve güneye doğru uzanan dağ bozkırlarını içerir. Vadinin orta bölümündeki Hasankeyf, tarihi ve arkeolojik değerlerinin yanı sıra üreyen yırtıcı kuşlar için büyük önem taşır.

Dağ keçisi (Capra aegagrus) ve çizgili sırtlan (Hyaena hyaena) gibi önemli memeli türlerinin bulunduğu bölgede 11 tür yırtıcı kuş bulunur. Alanda koruma önceliğine sahip kuş türleri tavşancıl (Hieraaetus fasciatus), küçük kerkenez (Falco naumanni), kızıl akbaba (Gyps fulvus), alaca yalıçapkını (Ceryle rudis), küçük ebabil (Apus affinis) ve boz kirazkuşudur (Emberiza cineracea).