Dikkat cari açık katlandı

Ağustos ayında Türkiye'nin cari açığı, 2007 yılı Ağustos ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 101,7 oranında artarak, 1 milyar 637 milyon dolardan, 3 milyar 302 milyon dolara yükseldi. Merkez Bankası, Türkiye'nin Ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığı, bu yılın Ağustos ayında, bir önceki yılın aynı ayına oranla yüzde 42,3 artarak 6 milyar 485 milyon dolara, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirler yüzde 14,1 oranında artarak 3 milyar 664 milyon dolara ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderler yüzde 22,7 artarak 627 milyon dolara yükseldi. Öte yandan, aynı dönemde, cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 34,2 oranında azalarak 146 milyon dolara düştüğü gözlemlendi. Bu gelişmeler sonucunda 2008 yılının Ocak-Ağustos döneminde cari açık, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 46,5 oranında arttı ve 23 milyar 777 milyon dolardan 34 milyar 838 milyon dolara yükseldi. Turizm gelirleri yüzde 23,5 arttı Türkiye'nin net turizm gelirleri bu yılın Ocak-Ağustos döneminde yüzde 23,5 artarak 11 milyar 973 milyon dolar oldu. Merkez Bankası'nın Ağustos ayına ilişkin Ödemeler Dengesi verilerine göre, Temmuz ve Ağustos ayları tahmini veriler olmak üzere, 2008 yılının sekiz aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 20,8 artarak 14 milyar 346 milyon dolara, turizm giderleri de yüzde 8,7 artarak 2 milyar 373 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda, söz konusu dönemde net turizm gelirleri yüzde 23,5 oranında artarak 11 milyar 973 milyon dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2007 yılının sekiz aylık döneminde 144 milyon dolar net giriş olmuşken, bu yılın Ocak-Ağustos döneminde 302 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Yurt içinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurt dışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2007 yılının Ocak-Ağustos dönemine oranla yüzde 24,7 artarak 642 milyon dolar oldu. Yurt dışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemiyle ilgili olarak net gider, 2008 yılının Ocak-Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 14,9 azalarak, 524 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu gelişmeler sonucunda, 2007 yılının sekiz aylık döneminde toplam 9 milyar 178 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2008 yılının aynı döneminde de yüzde 20,1 artışla 11 milyar 24 milyon dolar fazla verdi. Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemindeki net çıkış, 2007 yılının Ocak-Ağustos dönemine göre yüzde 20,6 oranında artarak 5 milyar 500 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yatırım geliri kaleminin altında kar transferlerinden oluşan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkış, sırasıyla yüzde 59,6 artışla 1 milyar 984 milyon dolar ve yüzde 25,6 artışla 3 milyar 888 milyon dolar olurken, portföy yatırımlarından kaynaklanan net giriş 443 milyon dolara ulaştı. 2008 yılı Ocak-Ağustos döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 16,7 artarak 5 milyar 301 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cari transferler kalemi, 2008 yılının sekiz aylık döneminde yüzde 10,4 oranında küçülerek 1 milyar 270 milyon dolar giriş kaydetti. Bu dönemde, diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri 867 milyon dolar gelir kaydederken, diğer transferlerden kaynaklanan net giriş 11 milyon dolar oldu. Sermaye ve finas hesapları 2008 yılının Ocak-Ağustos döneminde finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 87,7 artarak 39 milyar 310 milyon dolar olarak gerçekleşti. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye;deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye;de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurt dışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 15 milyar 624 milyon dolar olarak gerçekleşmişken bu yılın aynı döneminde yüzde 28,1 azalışla 11 milyar 235 milyon dolar oldu. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye;de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 10,6 artarak 1 milyar 995 milyon dolara yükseldiği tahmin edilirken, Türkiye;deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 43 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi. 2007 yılının Ocak-Ağustos döneminde 4 milyar 322 milyon dolar net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında 2008 yılının sekiz aylık döneminde 1 milyar 408 milyon dolar tutarında net giriş oldu. Yurt dışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında bu yılın Ağustos ayında 1 milyar 10 milyon dolar tutarında net satım, Ocak-Ağustos 2008 döneminde toplam 2 milyar 341 milyon dolar net alım yaptı. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında bu yılın Ağustos ayında yapılan 239 milyon dolar tutarındaki net satımla birlikte Ocak-Ağustos 2008 döneminde yurt dışı yerleşiklerce toplam 237 milyon dolar tutarında net satım gerçekleştirildi.