Dışişleri Bakanı Rusya'yı yalanladı: Halep'te tahliyeler tamamlanmadı
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Suriye'de devam eden iç savaşa "Siyasi geçiş sürecine acilen ihtiyaç var" dedi. Bakan Çavuşoğlu Rusya'nın "Tahliyeler tamamlandı" şeklinde duyurduğu haberi yalanlayarak "Tahliyeler henüz tamamlanmadı" diye konuştu.
Bakan Çavuşoğlu'nun Ankara'da gazetecilere yaptığı açıklamadan satır başları şöyle:
"En iyi çözüm siyasi çözümdür ve değişik formatlarda önemli çabalar sarf ettik. Mutlaka Cenevre'deki müzakerelere katılmaları gerektiğini, Suriye'nin geleceğine yönelik vizyonlarını hem rejimle hem dünyayla paylaşmaları gerektiğini anlattık. Muhalifler de her seferinde siyasi görüşmelere katıldılar. Suriye'de şu an siyasi geçiş sürecine acilen ihtiyaç var.
Bunun parametreleri de belli. Yaklaşık bir sene oldu, bir seneyi geçti bu karar alınamadı. Çok taraflı çabalarımızdan sonra her seferinde alınan kararların uygulanmadığını, ihlal edildiğini, özellikle rejim ve destekçileri tarafından ihlal edildiğini gördük. Çok taraflı görüşmelerin yanında biz, gerek bölgedeki önemli aktörlerle, Körfez ülkeleri ve gerekse Suriye'de Rusya ve İran ile ikili düzeyde temaslarımız oldu.
Özellikle Rusya ile ilişkilerimizin normalleşmesi sürecinden sonra Erdoğan'ın Putin ile yaptığı görüşmeler çerçevesinde çok boyutlu temaslarımız oldu. Dışişleri Bakanlığımız, MİT ve Genelkurmay Başkanlığımız muhataplarıyla çok ciddi görüşmeler yaptık. Ruslara hep 'Muhalefet size karşı değil' dedik.
Tüm bu süreçler devam ederken Halep'te durum hep kötüye gitti. Ateşkes bir türlü sağlanamadı, sivil insanlar bombalandı. Tarihte görmediğimiz vahşetin değişik boyutlarını burada gördük. Son 6 yıldır öldürülen 600 bin insanın yanında bu vahşeti de gördük. Sessiz kalamazdık. Özellikle Rusya ile yoğun çabalar sarf ettik ve mutabakat sağladık. Çalışmalarımızı da sürdürüyoruz.
Bu mutabakatın uygulanması da çok önemli. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ve talimatıyla bu çabaları gerçekleştiriyoruz. Sayın Putin ile defalarca telefonda görüştü. BM'nin yeni atanmış genel sekreteriyle de görüştü. Yine dün Obama ile görüşmeler gerçekleştirdiler, şansölye Merkel ile de görüşüyorlar.
Başbakanımız da Medvedev ile görüştü, tüm bakanlarımızı görevlendirdi, tüm arkadaşlarımız seferberlik içinde Halep'ten kurtardığımız insanlara yardım ulaştırmak için çalışıyor. Biz de bir taraftan istihbaratımızın yaptığı temaslarda yer alıyoruz, diğer taraftan tutumumuzu belirten açıklamalar yapıyoruz. Arkadaşlarımız De Mistura ile defalarca görüştüler. Yine muhataplarımızla da görüştük.
Lavrov ile Cumhurbaşkanımız ile Putin'in talimatları çerçevesinde süreci takip ettik. Burada sorun yaşanmasın, insanlar kurtarılsın, insani konuları siyasi konulara alet etmeyelim.
Şansölye ve Obama'nın bazı teklifleri oldu, AB'nin keza öyle. Hiç kimse yardım etmese de biz Türkiye olarak bugüne kadar nasıl 3 milyon kişiye kucak açtıysak, Halep'ten kurtarılan kardeşlerimize de yardımlarımızı ulaştıracağız. İslam İşbirliği Teşkilatı'nın 22 Aralık'ta, 27 Aralık'ta Rusya ve İran ile üçlü toplantımız gerçekleştirecek.
Diğer taraftan diğer kurumlarla da görüşmelerimiz devam ediyor. Peki sonuç ne? Dün sabah yine konvoy çıkarken taciz ateşleri oldu. Daha sonra arazideki arkadaşlarımızın çalışmaları ve diplomatik çalışmalarımızla sonuç geldi ve bu sabaha kadar 6 tur yapıldı. Fazla otobüs gönderilmiyor, çünkü gidilecek alan dar olduğu için...
İnsanların alındığı yere girecek alanların giriş çıkış kapasitesi belli, vatandaşlarımız biz de araç gönderelim diyor ama gerek yok. 7 bin 500 kişi kurtarıldı. Hasta ve yaralı olanları hemen Türkiye'ye alıyoruz. Aynı şekilde yine Veysi Kaynak bölgede, AFAD ve Kızılay zaten operasyonun içinde. Psikolojik tedavi dahil her türlü hazırlığımız tamam. Sağlık Bakanımız da zaten bunu anlattılar. Halep'ten kurtardığımız bu kardeşlerimize her türlü imkanı sunuyoruz.
Bizim arzumuz Suriye'de ateşkes sağlansın. Suriye'de ateşkesle birlikte kuşatma altında olan tüm insanlar özgür hale gelsin. Değişik taraflardan kuşatma altında yaşayan insanlar da var. Mezhep ayrımcılığı yapmayız, hepsi candır. Ateşkesle birlikte kuşatmalar da kalksın, kalıcı bir çözüm için siyasi görüşmeler başlasın.
Sınır bütünlüğü, toprak bütünlüğü sağlanmış bir Suriye ve herkesi kapsayan bir yönetim olmalı. Her kesimi kucaklayan ve barış içinde bir Suriye istiyoruz. Buna yönelik katkı vermeye devam edeceğiz. Ben huzurlarınızda önce Cumhurbaşkanımıza liderliği için teşekkür ediyorum. Aynı şekilde bakan yardımcımıza, MİT'e ve tüm çalışanlarına teşekkür ediyoruz, Veysi Kaynak, AFAD, arazide yoğun bir seferberlik içinde gece gündüz uyumadan çalışıyorlar. İnşallah emeklerimiz de boşa gitmeyecek. Başbakanımıza da verdiği görevlerden dolayı teşekkür ediyoruz.
Soru - Cevap
Bu kadar diplomasi trafiğine rağmen, Rusya Devlet Başkanı'na sayın Cumhurbaşkanının söylediği gibi kurulan temaslara rağmen neden tıkanıklık yaşanıyor?Orada ne oluyor?
Arazide ülke olarak, muhalefet olarak farklı gruplar var. Dolayısıyla aksaklıklar oluyor ama biz ciddi bir çabayla tüm boyutlarıyla, tüm aktörlerle yoğun temasta bulunarak dengeleri sağlayarak sonuç elde etmeye çalışıyoruz. Çok karmaşık bir durum var bunu yöneterek sonuç elde etmeye çalışıyoruz. O kadar kolay olsaydı zaten... Ateşkes ilan ediliyor bir taraf bozuyor, bu zorluklara rağmen sonuç elde etmeye çalışıyoruz. 7 bin 500 kişinin tahliye edildiğini söylediniz, muhalefet de tahliye edildi mi, bu kişiler nereye gidecek, Şii milislerin bu ateşkesi ilan ettiğine yönelik haberler geliyor...
İran burada rolü negatif veya pozitif önemli bir aktör. Biz Suriye'de kalıcı bir çözüm için İran veya Rusya'nın yapıcı rolü önemlidir dedik ama bu rolün yapıcı ve barıştan yana olması gerekiyor.
Arazide değişik gruplar var, aynı şekilde İran biliyorsunuz rejime destek veriyor. Bu engellerin aşılması için diplomatik ve arazide görüşmeler yapacağız. Zarif ile de bu yönde görüşüyoruz. Bazı Şii köylerin ve bazı Sünni köylerin karşılıklı boşaltılması için daha önce bir anlaşma sağlandı. O karşılıklı Şii ve Sünni köyleri kapsıyordu.
Rejim yanlılarıyla ya da Şii gruplarla muhalefet arasında da bir muhalefet sağlanmıştı, burada da Halep'te de mutabakatın sağlanması gerekiyor.
Tahliye'nin tamamen bittiğine ilişkin haberler var...
Hayır, tahliyeler devam ediyor. Çadır kurmak için çalışmalarımızı tamamladık, yaralı, sivil, hasta ve ihtiyaç duyanları acilen Türkiye'ye alacağız. Öyle görünüyor ki o insanlar bir gün Halep'e dönmek umuduyla Suriye içinde de kalmak istiyorlar.
Her türlü güvenlikle ilgili tedbirleri alıyoruz. Şu ana kadar tahliyeler tamamlanmadı, daha çok sayıda insan var.
Kaç kişinin tahliye olacağına ilişkin elinizde veri var mı, Suriye içinde kalacaklarsa TSK inisiyatif üstlenecek mi?
Yerleştirilecek bölgeler zaten muhalefetin kontrolünde, ama bizim sınırımızın öteki tarafında olduğu zaman biz de güvenlik için destek veririz. Ancak böyle bir durumla karşı karşıya kalmak istiyoruz. Kaç kişi ayrılmak istiyor, tahliye sürecinin sonunda ancak bu rakamı sizinle paylaşabiliriz.
Muhaliflerin tahliyesinde hafif silahlıların da çıkacağı söyleniyor, bu muhalifler nereye gidecek? El Nusra muhaliflerin içinde ayrılmadı diyordu Rusya, bu konuda mutabakat sağlandı mı? Terörist grupların tahliye işlemlerinde son durum nedir?
Muhalif güçler de tabii hafif silahlarıyla ayrılması söz konusu, İdlib'e gidecekler. Diğer taraftan Kazakistan'ın ara bulucuğunda değil, telefon görüşmesinde Putin ile Cumhurbaşkanımızın telefon görüşmesinde Ateşkes sağlandıktan sonra muhalif gruplarla rejimin temsilcilerinin üçüncü bir ülkede gerçekleşmesi önerildi. Bu görüşmenin gerçekleşmesinde yarar var.
Suudi Arabistan ile, Rusya ile, Almanya ile görüştüğünüzü söylediniz, doğrudan Suriye ile görüşmek daha fazla yarar getirmez mi? Şam ile görüşmeyi düşünüyor musunuz? İdlib'e hafif silahlarla gideceklere başka bir alan gösterdikleri söyleniyor, amaçlarının da burada yeniden Halep'e saldırı olanaklarının düşünüldüğü söyleniyor.
Süreci engellemek için rejim ve destekçileri sürekli manipülasyon yapmaya çalışıyorlar. Dedikoduları yorumlayamayız. Rejim ile doğrudan görüşmemiz söz konusu değil.
600 bin kişiyi öldüren Esad ile neyi konuşacaksınız? Rejim ile muhalefetin görüşmeleri var, siyasi çözüm isteniyorsa fayda da var zaten. Rejim ile görüşme konusunda tutumumuz değişmemiştir.
Suriye politikasında ne gibi değişiklikler öngörebiliriz?
Sayın Putin'in açıklamasını gördünüz, telefon görüşmesinde de ben de Cumhurbaşkanımızın yanındayım. İki gün önceki görüşmede söylediği nettir. Cenevre görüşmelerine ilaveten muhalefet ile rejimin bir aaya gelmesi. Ancak burada gerçek muhalefetin olması gerekiyor, bu çabaların amacı ne? Defalarca söyledik, ateşkesin sağlanması. Bu görüşmelere de gerek yok aslında, ateşkes şu anda Suriye genelinde bir ateşkesin sağlanması lazım. Bir yandan çatışırken bir yandan siyasi çözüm için görüşmelerinin de anlamı yok. Görüşmelerin sonuç getirmesi için ateşkesin sağlanması lazım. Suriye genelinde acilen ateşkes konusunda Rusya, İran, ABD... Görüş ayrılığımız yok. Dolayısıyla bir an evvel ateşkesin sağlanması lazım.