Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) Temmuz 2017 sendikalaşma istatistikleri ile Aralık 2016 toplu iş sözleşmesi kapsamı istatistiklerini yayımladı. Raporda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın (ÇSGB) yayımladığı işçi sendikalarının üye sayısının gerçek rakamı göstermediği vurgulandı. DİSK-AR raporunda, "ÇSGB'nin raporu Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından benimsenen hesaplama yöntemiyle uyumsuzdur eksik ve hatalıdır" denildi. "Kayıt dışı işçiler hesaba katılmadığı için sendikalaşma oranı fiili durumdan daha yüksek çıkmaktadır" ifadesinin kullanıldığı değerlendirmede, "Bu oran toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamındaki sendikalı işçi sayısını yansıtmamaktadır. Gerçek oran yüzde 10.3'tür" ifadesi kullanıldı.
Çalışma Bakanlığı’nın yasa gereği yayımladığı işçi sendikalarının üye sayılarına ilişkin istatistikleri, 27 Temmuz 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış, sendikaların toplu iş sözleşmesi yapmaları için gerekli olan yüzde 1’lik işkolu barajını aşıp aşmadıklarını göstermişti. Kamu ve özel sektör sendikalaşmasının değerlendirildiği raporda "Kamu ve özel sektörde sendikalaşma oranları açısından da büyük farklar söz konusudur" denildi.
"Sigortalı işçileri esas alan resmi sendikalaşma oranı yüzde 12 iken, 2,2 milyona yaklaşan kayıt dışı işçiyi de dikkate aldığımızda fiili sendikalaşma oranı yüzde 10,3’e gerilemektedir" denilen raporda, "Toplu iş sözleşmesi kapsamı oranları açısından ise durum daha da vahimdir. Türkiye’de TİS kapsamındaki işçi sayısı sendikalı işçi sayısının çok altındadır" vurgusu yapıldı.
DİSK-AR, "ÇSGB kayıt dışı işçileri hesaba katmadığı için sendikalaşma oranları gerçek durumdan daha yüksek çıkıyor" dedi. E-devlet yoluyla üyelik konusunda zaman zaman hak ihlallerine de rastlanıldığı iddiasını dile getiren DİSK-AR, "İşverenlerin işçilerin e-devlet şifresini işçiden yasadışı biçimde alarak sendikadan istifa ettirmesi veya işverenin tercih ettiği sendikaya üye yapması, sistemin şeffaf ve sendikaların denetimine açık olmaması nedeniyle yaşanan sorunlar yeni sistemin sorunlu yanları arasında sayılabilir" dedi.
Raporda 2013-2017 döneminde (6356 sayılı yasa sonrası) sendikalaşma oranları ve toplu iş sözleşmesi kapsamı ele alındı.
Raporda toplu iş sözleşmesi kapsamı da değerlendirildi. Fiili sendikalaşma oranı hakkında raporda şu ifadeleri kullandı:
"Yüzde 10’luk fiili sendikalaşma oranını dikkate alındığında, işçilerin sadece yüzde 7,3’ü toplu iş sözleşmesi kapsamındadır. Bir diğer ifadeyle işçilerin yüzde 93’ü toplu iş sözleşmelerinden yararlanamıyor. Özel sektörde ise toplu iş sözleşmesi kapsamı yüzde 5,5 civarındadır. Özel sektörde her yüz işçiden yaklaşık 95’i toplu iş sözleşmesi kapsamı dışındadır.
İş cinayetlerinin yoğun yaşandığı inşaat işkolunda sendikasızlık devam ediyor. Resmi sendikalaşma oranı yüzde 12 iken, inşaat işkolunda sendikalaşma oranı sadece yüzde 2,9’dur. İnşaat işkolunda 9 sendika örgütlü durumdadır. Bu dokuz sendikanın üye sayısı sadece 52 bin 580’dir. Bunların önemli bir bölümü ise kamu sektöründedir.
Sendikalaşmaya ilişkin verilere kadın-erkek ayrımı açısından baktığımızda ciddi bir toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin burada da yaşandığını görüyoruz. Erkek işçilerin yüzde 13’ü sendika üyesi iken, kadın işçilerde bu oran yüzde 8 civarındadır."