DİSK-AR raporu: İşsizlik Sigortası Fonu'nda 17.4 milyar işverene, 5.8 milyar işsize verildi
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Birimi' (DİSK-AR) ‘Ekonomik Krizin İşçi Sınıfına ve Çalışma Yaşamına Etkileri' araştırmasında, fonun 2018 yılı gelir ve harcamalarını inceledi. Araştırmada geçen yıl 34.6 milyar lira gelir elde eden İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işsizlere 5.8 milyar lira ödenirken, işverene yapılan ödemelerin toplamı 17.4 milyar liraya ulaştığı görüldü.
Sözcü'den Mehtap Özcan Ertürk'ün haberine göre, 2018 yılında toplam fon büyüklüğü 127.6 milyar liraya ulaşırken, toplam geliri de 34.6 milyar lira oldu. İşveren destek ve teşvikleri için yapılan ödemeler 10.7 milyar liraya ulaştı. Teşvik ve desteklere, aktif işgücü programları ödemeleri (4.9 milyar TL) ile işbaşı eğitim programlarına ödemeleri (1.8 milyar TL) eklendiğinde toplamda 17.4 milyar liranın işverene aktarıldığı görüldü.
DİSK-AR araştırmasına göre, bu durum, fona giren her 100 liranın 50.4 lirasının (yüzde 50.4) işverene aktarıldığını ortaya koydu. Buna karşılık işsizlik ödeneğinin toplam gelire oranının ise azaldığı belirtildi.
Araştırmada, 2018 yılında işsizlik ödeneği için kullanılan paranın 5.8 milyar lirada olduğu ortaya çıktı. 2016 yılında yüzde 20.3 olan işsizlik sigortası ödemelerinin toplam gelire oranı, 2017'de yüzde 18'e ve 2018'de ise yüzde 16.9'a kadar geriledi. Böylece fonun her 100 liralık gelirinden işsize yapılan ödeme 16.9 lirada kaldı.
2018 yılında işverenlerin fona yaptıkları 9.2 milyar TL tutarındaki prim ödemesine karşılık 10.7 milyar TL teşvik ve destek aldığı görüldü. Buna göre, işveren teşviklerinin işverenler tarafından ödenen primlere oranı yüzde 116'ya yükseldi. Bu oran, 2016 yılında yüzde 13.8, 2017 yılında ise yüzde 32.2 düzeyindeydi. İşsizlik Sigortası Fonu'nun gelir ve harcamalarını ay ay incelendiğinde, özellikle 2018'in Temmuz ayındaki harcamaların arttığı belirtiliyor.
Temmuz ayında fonun 2.9 milyar TL gelirine karşılık, işveren destek ve teşvikleri ile Aktif İşgücü Programları (AİP) için yapılan ödemelerin 4.2 milyar TL düzeyine ulaştığı görüldü. Yapılan harcamalar yılın son aylarında da fon gelirlerinin yaklaşık yarısı tutarında gerçekleştiği belirtiliyor. Yılın son 6 ayında işveren destek ve teşvikleri ile Aktif İşgücü Programları (AİP) için 2.5 milyar lira ulaşırken, son 6 ayda ödenen miktar 13.6 milyar liraya çıktığı kaydedildi.
"İşsiz için ödenek kolaylaştırılmalı"
Raporda, ekonomik krizin derinleşmesiyle birlikte işsizliğin yılın ikinci yarısında artmasının, işsizlik ödeneğinden yararlananların sayısının da artmasına neden olduğu belirtildi. Araştırmaya göre, 2017 Ocak ayından aralık ayına 507 binden 408 bine gerileyen işsizlik ödeneği alanların sayısı 2018 yılında yükselme eğilimine girdi.
2018 Aralık ayında işsizlik ödeneğinden yararlanan işsizlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 24 artarak, 577 bin kişi ile rekor düzeye yükseldiği ifade ediliyor.
Fon kaynaklarının öncelikle işsizler için kullanılması gerektiğine dikkat çekilen DİSK-AR raporunda, özellikle kriz döneminde işsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları kolaylaştırılması gerektiği belirtilirken, böylece çok daha fazla işsizin işsizlik sigortası kapsamına girebileceğine işaret edildi.