Doğalgazda Rusya-İran baskısına karşı ‘Kürt gazı’ gündemde
Ortadoğu politikasında Rusya ve İran ile çatışan Türkiye, her iki ülkeye olan doğalgaz bağımlılığını azaltmak için Kürt gazına bel bağladı. Çukurova Holding'in sahibi Mehmet Emin Karamehmet'in de ortağı olduğu Londra Borsası’nda işlem gören Genel Energy'nin yeni CEO'su Murat Özgül, 2020’de Irak Kürdistan Özerk Yönetimi’nde sahip oldukları Miran ve Bina Bawi doğalgaz sahalarından Türkiye’ye doğalgaz ihraç etmeye başlayacaklarını açıkladı. Şirket, bu amaçla önümüzdeki 4 yılda bölgeye 5,5 milyar dolarlık yatırım yapacak.
Ekonomist dergisinden Aram Ekin Duran’a konuşan Genel Energy CEO’su Özgül, Kürt bölgesinin kısa vadede Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’ını karşılayacağını söyledi. Türkiye’nin yıllık doğalgaz ihtiyacının 50 milyar metreküp olduğunu dile getiren Özgül, “Kürt bölgesinden ilk etapta 10 milyar metreküp doğalgazı Türkiye’ye göndereceğiz. Diğer sahaların da devreye girmesiyle, Kürt bölgesinden 20 milyar metreküp doğalgaz, yani Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 40’ı karşılanmış olacak” dedi. Türkiye şu anda doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 75’ini Rusya ve İran’dan karşılıyor.
Söz konusu röportajın ilgili bölümü şöyle:
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde 2 petrol ve 2 doğalgaz sahanız var. Buralardaki günlük üretim miktarları nedir?
Önce petrolden başlayalım. Son bir yıldaki en önemli gelişme, Kürt Bölgesel Yönetimi'nin Haziran ayında petrolü Bağdat'a vermek yerine Ceyhan üzerinden kendi satmaya başlamış olmasıdır. Kürt bölgesi, bu satışlardan elde edilen gelirlerle gelir gider dengesini oluşturabildi. Yani Kürt Bölgesel Yönetimi petrolün 110 dolardan 45 dolara düşmesi ile oluşan bütün olumsuzluklara rağmen, hem altyapı eksikliklerini tamamladı hem de beklenenden fazla üretim seviyesine ulaşarak benzeri görülmemiş bir başarıya imza attı. Petrol bu seviyelerde işlem görse dahi, 2016 sonuna kadar günlük üretimin 1 milyon varile ulaşması hedefi mevcut. Bu gerçekleştiğinde, petrol fiyatları düşük seyir izlese bile Kürt Yönetimi bütçe açığını kapatmış olacak ve bütçe fazlası verir hale gelecektir.
Miran ve Bina Bawi'deki doğalgaz sahalarına ilişkin planlarınızdan bahseder misiniz?
Kasım 2013'te Türkiye ile Kürt yönetimi bir doğalgaz satış anlaşması imzaladı. Türkiye yılda yaklaşık 50 milyar metreküp gaz kullanıyor. Ve bu gazı Rusya, İran ve Azerbaycan'dan alıyor. Tek başına Rusya, Türkiye'nin gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 55'ini karşılıyor. Türkiye, hem kaynak çeşitliliği yaratmak hem de ithal gaz maliyetlerini azaltmak amacıyla Kürt yönetimi ile gaz konusunda işbirliğine gitti. Yapılan tahminlere göre, Kürt bölgesinde Türkiye'nin gaz ihtiyacını 50 yıla yakın karşılayacak bir kaynak var. Dolayısıyla hem coğrafi olarak çok yakın hem de çok daha düşük maliyetli bir doğalgaz kaynağı. Biz de bu ihtiyaçtan hareketle son 2 yılda bölgenin en büyük iki doğalgaz sahasını aldık. 900 milyon doların üzerinde yatırımla Miran ve Bina Bawi sahalarının tamamına sahip olduk.
Peki bu sahaların önemi nedir?
Gaz satış anlaşmasına paralel olarak bu sahaları geliştirmek üzere Kürt yönetimi ile masaya oturduk. Elimizdeki kontratı yeniledik ve iki süreç belirledik. Birinci aşama sahaların geliştirilmesi ve gazın çıkarılması. İkinci aşama ise gazın işlenerek boru hatları ile Türkiye'ye taşınması. Bu ikisi ayrı yatırım. Miran ve Bina Bawi sahalarında kuyuların açılması ve gazın çıkarılması için yaklaşık 3 milyar dolar, yıllık 10 milyar metreküp işleme kapasitesi olan gaz işleme tesisi için de 2,5 milyar dolarlık yatırım yapacağız. Yani toplamda 5,5 milyar dolarlık bir yatırım hedefimiz var.
Türkiye açısından bu projenin önemi nedir?
Türkiye yıllık 50 milyar metreküp gaz kullanıyor demiştim. Biz de bu sahalardan yıllık 10 milyar metreküp ve daha üzerini verebileceğiz. Sahalarımız bunu 25 yıl boyunca sürdürme potansiyeline sahip. Türkiye ile Kürt yönetiminin yaptığı anlaşmada bizimle 10 milyar metreküp olarak başlayacak satış, diğer sahaların da devreye alınmasıyla 20 milyar metreküpe çıkarılabilir gibi gözüküyor. Yani Türkiye, yıllık doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yarısını Kürt bölgesinden elde edecek. Bu, Türkiye'nin enerji ihtiyacını elde ettiği kaynakların çeşitlenmesi bakımından çok tarihi bir değişiklik. İkinci olarak da bugüne kadar hiç almadığı kadar ucuza doğalgaz satın almış olacak. Dolayısıyla bu proje Türkiye'nin cari açığına da olumlu katkı sağlayacak.
Türkiye, Kürt gazını ne zaman kullanmaya başlayacak?
Biz 2016'nın sonuna kadar, üç ana alanda çalışacağız. İlk olarak saha geliştirme ve gaz işleme mühendislik çalışması, ardından doğru ortakların projeye dahil edilmesi, son olarak da proje için en doğru finansman modelinin bulunması. Finansman için en doğru kaynağın Eximbank kaynakları olduğunu düşünüyoruz. Tüm bunlardan sonra yatırıma başlayacağız. İlk doğalgazı projenin başlamasından itibaren 2-3 yıl içinde Türkiye'ye ulaştırmayı hedefliyoruz.