Dolar 2 TL olur mu?
Yerel seçim sürecinde 17 Aralık operasyonlarının da etkisiyle 2.39 TL’ye kadar çıkan dolar kuru, seçimden sonra 2.14 TL’ye geriledi. Dolar kurundaki gevşeme sonrasında, ‘dolar = 2 TL’ senaryosu konuşulmaya başlandı.
Milliyet gazetesinde yer alan habere göre, dolar kurunun 2 TL’ye inme ihtimaline dönük senaryoları değerlendirmeleri için görüşlerine başvurulan akademisyenlerin çoğuna göre, “Bu seviye artık zor” ve hatta, “Doların 2 TL’ye inmesi mümkün değil.”
Akademisyenlere göre, hızlı fon girişi yaşansa dahi, Merkez Bankası TL’nin hızlı değer kaybetmesini engelleyici politikaları devreye sokacak. İkinci genel kanı ise 2 TL ve altındaki seviyelerin teknik olarak mümkün olduğu ancak buna geçit verilmeyeceği yönünde.
Akademisyenler, “dolar = 2 TL” senaryosunun gerçekçi bir beklenti olup olmadığını ve kurun bu seviyeye inmesi halinde kalıcı olup olmayacağını, fon girişi, Merkez’in tutumu, dış ticaret, cari açık ve büyüme beklentileri açısından yorumladılar:
‘2 lira’ olmamalı yön yukarı doğru
Ege Cansen - Ekonomist
“Doların fiyatında seçim sonrasında yaşanan gevşemeye kanmamak lazım. Normal koşullarda doların fiyatı yeniden 2 TL olmaz. Ama para piyasaları hiçbir zaman kesin konuşmaya müsait değildir. Yurtdışından bol para gelir 2 liraya kadar da geriler ama bana göre bu çok zayıf ihtimal. Kaldı ki fiyatın 2 TL olmaması da lazım. Eğer Türkiye’nin cari açığının kapatılması, tolere edilebilir seviyeye çekilmesi hedefi varsa böyle bir döviz fiyatı bu stratejiye ters düşer. Buna da Merkez Bankası’nın izin vereceğini tahmin etmiyorum. Ekonomiyi yönetenler de bunu istemeyecektir. Zaten doğal olarak olmaması lazım. Bir anormallik yaşamazsak 2 liraya gerilemesi çok uzak ihtimal. Niye gevşiyor? Yabancıların tahmin ediyorum borsaya girişleri ile ilgilidir. Döviz bozdurup borsaya giriyorlar, dövizdeki düşüş, borsadaki çıkışla uyumlu.
‘Dövizin düşmemesi lazım’
Fon yöneticileri iniş çıkışları sever. Oradan para kazanırlar, iniş ve çıkışlar işlerine gelir. Doları yüksekten sat, düşükten al, borsaya gir, çık, sonra tekrar gir. Bu işlerde bir miktar yapaylık da vardır. Bu piyasa yapıcıların ekmek parasıdır. Yoksa öyle emekli gibi, ‘dövizimi sıkı sıkı tutayım’ demezler. Muhakkak pozisyon değişikliği yaparlar. Bu bir teknik hareket, konjonktürel veya trend değildir. Konjonktürel olarak döviz fiyatlarının düşmemesi lazım. Bu normal değil. Hükümetin politikası da böyle. Yönün yukarı olması lazım. Bir müddet buralarda salınabilir ama orta vadede yön yukarı. Fon yöneticileri her olayı vesile ederler. Seçim sonuçları bu hareket için vesile oldu. Ak Parti’nin oyları düşseydi döviz hızla yükselecek sonra geri gelecekti, şimdi aşağı iniyor, sonra yükselecek.”
2 TL’ye inmesi mümkün değil
Prof. Dr. Seyfettin Gürsel - Ekonomist
“Doların 2 TL’ye inmesi mümkün değil. Bir süre sonra yine 2.20 civarına çıkar. Bunun nedeni, portföy yatırımlarının Türkiye piyasasına hücum etmeyecek olmasıdır. Bunun için ne dış, ne iç koşullar elverişli... Sonbaharda büyük olasılıkla ABD hazine bonosu faizleri daha da artmış olacağından, TL’deki değer kaybını kontrol altında tutmak için TCMB faizleri bir kademe daha artırmak zorunda kalabilir.”
Fon girişiyle 2 TL mümkün
Dr. Ercan Kumcu - Ekonomist
“2 liranın altı da mümkün. Bunu uluslararası konjonktür belirleyecek. Yurtdışı piyasalar daha iyi bir duruma gelip, Türkiye’ye fon akışı başladığı zaman, doların fiyatı 2 lira da olur, altına da inebilir. Bu uluslararası sermaye hareketlerinin bize yönelik olarak ne kadar cömert davranacaklarına bağlı. Tabii ikinci koşul da Türkiye’de siyasi risklerin nasıl yönetileceği. Siyasi risk azaltılabilirse fon girişi hızlanır.
O taktirde gevşeme sürer. Uluslararası yatırımcıların risk iştahı artarsa cari açığa bakmıyorlar. Bu noktada ekonomi yönetiminin alacağı tedbirler de sonuç yaratmıyor. Fon yöneticileri cari açığı kıstas alsalardı bugüne kadar başımız belaya girerdi zaten.”
Merkez Bankası değerli TL’ye izin vermez
Prof. Erhan Aslanoğlu - Ekonomist
“Dolar kuru 2 TL’nin altına da gidebilir. Ancak bu olasılık çok yüksek değil. Ekonominin temel faktörleri buna izin vermeyecek. Cari açık ve büyümeyi bir süre dış talep ağırlıklı sürdürmemiz gerekliliğinden dolayı TL’nin bir miktar değersiz kalma olasılığı yüksek. TL çok değerlenme eğilimine girse dahi Merkez Bankası veya ekonomi yönetimi bunu istemeyeceğinden aksi yönde engelleyici politikalar devreye girebilir. Türkiye’nin yüzde 4’ler civarında büyümeyi dış talep destekli gerçekleştirme zorunluluğu nedeniyle ihracatı destekleyebilmemiz için TL’nin çok değer kazanmaması gerekiyor. Yapısal reformlar, tasarrufların artması, enerji açığı gibi kronik sorunlar TL’nin değerlenmesi yönünde engel. Türkiye’de şu anda iç talebi azaltmaya, tüketimi kontrol etmeye yönelik politikalar uygulanıyor. İhracat yoluyla, dış talep destekli büyüme için dolar kurunun bir miktar değersiz olmasına ihtiyaç var.”