Dört eski bakan Yüce Divan'a gönderilecek mi, komisyonda neler yaşanacak, işte senaryolar

17 -25 Aralık soruşturmalarına adı karışan dört eski bakan hakkında kurulan Meclis Soruşturma Komisyonu bugün Yüce Divan’a sevkle ilgili kararını verecek. Yüce Divan kararı çıkarsa AKP’li eski bakanlar hakkındaki son kararı TBMM Genel Kurulu verecek. Genel Kurul’dan sevk kararı çıkarsa, bakanlar Yüce Divan’da yargılanacak. 

Komisyon oylamasında bakanlardan bazılarına ya da hiçbirine Yüce Divan'a sevk kararı çıkmazsa muhalefet, eski bakanların Yüce Divan'a gitmesi yönünde önerge verecek. Genel Kurul'da gizli oylamayla muhalefetin önergesi oylanacak. Önerge kabul edilirse bakanlar için Yüce Divan yolu açılacak.

17 Aralık yolsuzluk rüşvet operasyonu, davaya atanan dördüncü savcı Ekrem Aydıner tarafından 19 Aralık’ta verilen takipsizlik kararı ile sonuçlanmıştı. Dört eski bakan Zafer Çağlayan, Muammer Güler, Egemen Bağış ve Erdoğan Bayraktar hakkında ise 5 Mayıs 2014’te kurulan Meclis Soruşturma Komisyonu, AKP’nin komisyon için üye adayı vekil listesini Meclis Başkanlığı'na sunmaması sonucunda 8 Temmuz’a kadar belirlenemedi. İlk toplantısını 9 Temmuz’da yapan komisyon, çalışmalarına ancak ekim ayında başlayabildi.

Anayasanın 100’üncü maddesi ve Meclis İçtüzüğü’ne göre Soruşturma Komisyonu, raporunu kuruluşundan itibaren iki ay içinde vermek zorunda. Soruşturmanın bitirilememesi halinde, komisyona iki aylık yeni ve kesin bir süre veriliyor.

9 Temmuz’da kurulan komisyon, 2+2 aylık sürenin sonunda Meclis’in tatil olduğu günler de hesaba katıldığında 22 Aralık 2014’te çalışmasını bitirmişti ancak dört eski bakanın bilirkişi raporlarına itiraz etmesi nedeniyle AKP’li Komisyon Başkanı Hakkı Köylü tarafından karar 5 Ocak 2015 tarihine ertelendi.

Bugün gazetesinden Alparslan Akkuş’un haberine göre, bugün toplanacak komisyon, Anayasa'ya göre artık daha fazla ek süre isteyemeyecek. Komisyonun bugün kararını vermesi halinde, raporun 9 Ocak’ta hazırlanması gerekiyor. Komisyon muhalefet şerhlerini en geç 10 Ocak’ta tamamlaması bekleniyor.

10 gün içinde görüşülecek

Raporun da o tarihten itibaren Meclis Başkanlığı’na teslim edilmesi gerekiyor. Yine Meclis İçtüzüğü'ne göre soruşturma komisyonu raporu, Meclis Başkanlığı'na verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde bastırılarak hakkında soruşturma açılması istenen bakanlara derhal gönderilir ve TBMM üyelerine dağıtılır.

Rapor, üyelere dağıtımından itibaren on gün içinde görüşülür. Yani dört eski bakanla ilgili oylama Meclis’te en geç 30 Ocak’ta yapılmak zorunda.

Hukukçu görüşü: ‘Dosya şeklen kapanır bakanlar hakkında şaibe devam eder’

Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu: Bu konuda, hukuki görüşü pazartesi, yani Komisyon kararından sonra ortaya koymak uygun düşer. Şimdilik söylenebilecek şu:

Aklanma imkanı

Yüce Divan yolunun açılması, soruşturma konusu olan dört bakan lehine. Çünkü bu yol, onlara -eğer iftiraya maruz kalmışlar ise- yargı önünde aklanma olanağını sunacak. Hayır, tersine Komisyon, yargılamanın gerekmediği yönünde karar verirse, o durumda, belki dosya şeklen kapanmış olacak; ama bakanlar hakkındaki şaibe devam edecek. Delillerin yok edilmesi ise, şüphe ihtimalini daha da güçlendirecek.

Yeni yılda Ankara’nın en önemli gündem maddesi, yolsuzlukla suçlanan eski bakanlar Zafer Çağlayan, Muammer Güler, Egemen Bağış ve Erdoğan Bayraktar hakkında kurulan Meclis Soruşturması Komisyonu toplantısı. 2015’in ilk iş gününde toplanacak olan komisyondan Yüce Divan kararı çıkacak mı tartışması sürerken, AK Parti ve muhalefet milletvekilleri farklı senaryolar üzerinde çalışıyor.

AKP komisyonu kilitleyebilir mi?

Ankara’da bakanları Yüce Divan’a göndermek istemeyen AK Partili vekillerin ne gibi hamleler yapabileceği merak konusu.

Meclis İçtüzüğü'ne göre soruşturma komisyonu, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Ankara’da bu madde üzerinden AK Partili vekillerin mazeret beyan ederek komisyonu kilitleme ihtimali de konuşuluyor.

Ancak komisyonun çalışma süresi konusunda Meclis İçtüzüğü kuralları ve Anayasa hükmü net olduğu için raporun en geç 9 Ocak’ta hazırlanması gerektiği söyleniyor.

Deliller karartılabilir mi?

Komisyonun CHP’li üyesi İzmir Milletvekili Erdal Aksünger, komisyondan Yüce Divan kararı çıkmazsa itiraz edeceklerini söyledi. Aksünger, aynı şekilde komisyon raporunda bakanlara isnat edilen suçların hafif maddelerden gelmesi halinde buna da itiraz şerhi koyacaklarını belirtti.

Adli Tıp Raporu ile gerçekliği onaylanan tapelerin ve dökümlerinin resmi soruşturma komisyonuna geldiğini hatırlatan Aksünger, bakanlara yapılan isnatların katalog suçlardan değil de hafif maddelerden gelmesi halinde dört eski bakanın dosyadaki tapelerin imhasını talep edebileceği konusunda uyarıda bulundu.

Mahkemelerin 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmasında dört eski bakan dışındaki zanlılar hakkında takipsizlik kararı verdiğini hatırlatan Aksünger, Meclis Soruşturma Komisyonu’ndaki tapelerin de imhası halinde yolsuzluk operasyonundaki son delillerin de karartılacağını söyledi.

Komisyonun yapısı nasıl?

Meclis Soruşturma Komisyonu 15 üyeden oluşuyor. AK Parti’den 9, CHP’den 4, MHP ve HDP’den birer üye bulunuyor. HDP’li üye çekildiği için komisyon 14 üye ile karar alacak. Komisyonun toplanabilmesi ve karar alabilmesi tamamen AK Partili üyelerin kararına bağlı. AK Partili üyeler istemezse komisyondan Yüce Divan kararı çıkmayacak. Komisyon raporunda 4 eski bakana isnat edilecek suçlar da AK Partili üyelerin inisiyatifiyle belirlenecek.

Anayasa Mahkemesi’nin 17 üyesi var

Komisyondan Yüce Divan kararı çıkması halinde soruşturma komisyonu raporu iddianame vasfı kazanacak. Rapor, 7 gün içinde başkanlığını Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın yapacağı ve toplam 17 AYM üyesinden oluşacak Yüce Divan’a gönderilecek. Davanın savcılığını eğer 7 Şubat tarihine kadar bir değişiklik olmazsa Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Hasan Erbil yürütecek.

Avrupa Birliği eski Bakanı Egemen Bağış: Reza Zarrab’ın turizm belgeli bir otel kiralama girişimi ile yakınlarına vize alınması işleri için  aracılık etmek. Zarrab’la ilgili soruşturma olup olmadığı yönünde kurum ve kuruluşlardan araştırma yapılmasını sağlamak. Zarrab’ın usulsüzlükleri hakkında basında çıkacak haberlerin engellenmesi için girişimde bulunmak.

İçişleri eski Bakanı Muammer Güler: Reza Zarrab’ın araçlarına trafikte emniyet şeridi kullanma imtiyazı vermek ve koruma polisi görevlendirmek. Zarrab’la ve yakınlarının yasaya aykırı olarak istisnai yoldan Türk vatandaşlığına geçmelerini sağlamak. Zarrab’la ilgili adli ve istihbari çalışma yapılıp yapılmadığının araştırılması için talimat vermek. Zarrab’ın usulsüzlükleri hakkında basında çıkacak haberlerin engellenmesi için girişimde bulunmak.

Çevre ve Şehircilik eski Bakanı Erdoğan Bayraktar: İmar usulsüzlüklerine göz yummak. Bu projelerin denetimden sorunsuzca geçmesini sağlamak. Bakanlıktan iş alan şirketlerin yemek işlerinin yakınlarının ortağı olduğu şirketlere verilmesi için aracılık etmek.

Ekonomi eski Bakanı Zafer Çağlayan: Reza Zarrab’ın İran’a altın ihracatı yapması işlerinde imtiyaz sağlamak. Gana’dan kaçak yollarla yurda sokulmak istendiği iddia edilen 1.5 ton altınla ilgili adli ve idari soruşturmaları engelleyerek altının Dubai’ye çıkışını sağlamak.