"Döviz bozdurma kampanyasına yabancıdan daha fazla destek geldi"
Habertürk yazarı Abdurrrahman Yıldırım, dolar krizinin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın çağrısıyla başlatılan ve bir çok kişi ile kurumun destek verdiği, esnafların dolar bozduranlara hediyeler verdiği kampanya hakkında, "Sadece rakamlar üzerinden gidersek kampanyaya yurtdışı yerleşiklerden sanki daha fazla destek geldi. Çünkü hisse senedi ve tahvilde altı haftadır devam eden net satışları geçen hafta alıma döndü. Yabancıların net alımı 82.7 milyon dolara vardı” dedi.
"Merkez Bankası dövizini satma kampanyasının yapıldığı haftaya ilişkin mevduat verilerini yayımladı. Yurtiçi yerleşiklere ait döviz mevduatı 16 Aralık’la biten geçen haftada düşmedi hatta 5 milyon dolar arttı" diyen Yıldırım, "Bireyler ve şirketlere ait banka ve katılım bankalarındaki döviz hesapları toplamı 144.344 milyon dolardan 16 Aralık’ta 144.349 milyon dolara yükseldi. Burada 5 milyon dolarlık artış olması kampanyada hiç döviz bozdurulmadığı anlamına gelmez" ifadesini kullandı.
Erdoğan ilk olarak, "Yastığının altında döviz olanlar, gelsinler altına dönüştürsün" çağrısını yapmıştı:
Abdurrrahman Yıldırım'ın, "Kampanyaya yabancıdan daha fazla destek geldi" başlığıyla yayımlanan (23 Aralık 2016) yazısı şöyle:
Merkez Bankası dövizini satma kampanyasının yapıldığı haftaya ilişkin mevduat verilerini yayımladı. Yurtiçi yerleşiklere ait döviz mevduatı 16 Aralık’la biten geçen haftada düşmedi hatta 5 milyon dolar arttı. Bireyler ve şirketlere ait banka ve katılım bankalarındaki döviz hesapları toplamı 144.344 milyon dolardan 16 Aralık’ta 144.349 milyon dolara yükseldi. Burada 5 milyon dolarlık artış olması kampanyada hiç döviz bozdurulmadığı anlamına gelmez.
- Çünkü alt rakamlara inildiğinde şunu görüyoruz ki, bireyler bozdurmuş, şirketler almış. Geçen hafta yurtiçi yerleşik bireylerin döviz mevduatı 88.915’ten 88.718 milyon dolara indi. Azalma 197 milyon dolar kadar ve bu tutar düşük bulunabilir.
- Ancak dolar da halen 3.5 TL düzeyinde dolaşıyor. Kurun gerilemediği, doların dünyada güçlendiği bir ortamda trendin tersine hareket edenler olmuş. Kampanya olmasaydı belki döviz mevduat hesapları büyüyecekti, bunu bilemiyoruz. Böyle bir dönemde bu satışı anlamlı buluyoruz. Belki böyle bir satış sonucu TL, yükselen dolar karşısında geçen hafta değer kaybetmeyen para birimlerinden biri oldu.
- Yerli bireyler satarken şirketler ise net bazda alım yaptı. Şirket ve kurumlara ait 55.429 milyon dolarlık döviz hesabı geçen hafta 202 milyon dolar artarak 55.631 milyon dolara yükseldi.
Yurtiçi yerleşikler açısından birbirine zıt iki eğilim söz konusu. Birileri dünyada birileri uzayda yaşamıyor. Satan bireyler de şirketlerde ya çalışan, ya yönetici veya hissedar.
- Şirketlerin alımda bulunmasının güçlü motivasyonu ise aşırı döviz borçlusu olmaları. Zaten bireylerin ve devletin dövizde açık pozisyonu yok. Açık pozisyona sahip tek grup özel sektör ve kur artışı da en çok bu kanalda Türkiye ekonomisini etkiliyor.
- Şirketlerin açık pozisyon tutarı 213 milyar dolar. Pozisyonun bu kadar açıksa her fırsatta döviz almak gerekir zaten.
- Sadece rakamlar üzerinden gidersek kampanyaya yurtdışı yerleşiklerden sanki daha fazla destek geldi. Çünkü hisse senedi ve tahvilde altı haftadır devam eden net satışları geçen hafta alıma döndü. Yabancıların net alımı 82.7 milyon dolara vardı.
Dolarda açıkta kalmayın
Açık pozisyonu olan şirketlerin neden her fırsatta döviz almaları lazım?
Çünkü doların yükselmekte olduğu bir trend içindeyiz. Bu eğilimi, doların kendinden sonraki 6 büyük paraya karşı değerini ölçen Dolar Endeksi ile ifade edersek, 80’in altından başlayan ve 120’nin üzerine çıkma potansiyeli olan bir süreçten bahsediyoruz. Şu anda da Dolar Endeksi 103 seviyesinde. 8 Kasım sonrası dolardaki değerlenme yaklaşık 6 puan kadar.
- Doların dış değerindeki yüzde 7’ye varan bu değerlenmede Trump’ın seçimlerde altyapı yatırımlarını hızlandıracağı, gelir ve kurumlar vergilerini düşüreceği vaatleri rol oynuyor. Çünkü bu vaatlerin tutulması durumunda ekonomi canlanmasına canlanacak ancak enflasyon yükselecek, bütçe açığı büyüyecek ve borçlanma da artacak. ABD Merkez Bankası FED de bu durum karşısında faizleri hızlandıracağının işaretini verdi. FED yöneticileri 2017 için iki faiz artırımı yerine 3 faiz artırımı bekliyor artık.
- Enflasyonun ve faizlerin artış eğiliminde olması doları değerlendiriyor. Değerlenen dolar ve dolar üzerinden değeri artan ABD varlıkları da küresel sermayeyi kendine doğru çekiyor. Gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkıyor veya bu ülkelere daha az sermaye geliyor. Bu durum da gelişmekte olan ülke paralarında değer kayıplarına yol açıyor.
- 2013 ortasında başlayan bu eğilim Trump ile ivme kazandı ve devamı gelecek gibi. Bu nedenden dolayı dövizde açığı olanların her fırsatta bunu kapatmasında fayda var.
SONUÇ: “Koşullar insana egemen olur, insan koşullara değil.” Euripides