DSİ: Barajların denetimi biz yapmıyoruz
T24 - Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamada, Kozan'da baraj kapağının patlamasıyla ilgili “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği'nin yürütmesinin durdurulduğu hususu dikkate alınmadan tek sorumlusunun DSİ olarak gösterildiği haberlerin gerçeği yansıtmadığı” ifade edildi.
Genel Müdürlükten yapılan açıklamada, 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında özel sektörün inşa ettiği Köprü Barajı'nda “sorumlusu kim olursa olsun” meydana gelen kazada hayatını kaybeden vatandaşlara Allah'tan, rahmet kederli ailelerine ve yakınlarına başsağlığı dilendiği ve kayıp işçilerin ise bir an evvel bulunmasının temenni edildiği belirtildi.
Kazada sorumluluğu bulunanların, devam eden yargı süreci neticesinde ortaya çıkarılarak gerekli cezaları alacaklarının belirtildiği açıklamada, şu bilgilere yer verildi:
“Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüz 1954 yılından bu yana 706 barajı inşa ederek vatandaşlarımızın hizmetine sunmuştur. Bu süre zarfında inşa edilen hiçbir barajımızda ne inşaat sürecinde ne de işletme aşamasında 24 Şubat 2012 tarihinde vuku bulan kazaya benzer bir olay meydana gelmemiştir. DSİ sorumluluğunda hayata geçirilen projeler de kurumumuzun teknik bilgi ve deneyimi benzer kazaların olmasına imkan tanımamıştır.
2003 yılında ülkemizin içerisinde bulunduğu ekonomik koşullar ve su potansiyelimiz dikkate alınarak Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliği yürürlüğe sokulmuş ve hidroelektrik enerji projelerinde özel sektörün önü açılmıştır. Böylelikle özel sektör firmaları hidroelektrik santraller inşa etmeye başlamış ve bunun sonucunda inşa edilen su yapılarının denetlenmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır.”
Yürütmeyi durdurma kararları
Bu zorunluluğa istinaden su yapılarının denetlenmesi amacıyla Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği'nin 15.08.2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği ancak yönetmeliğin yürütmesinin Danıştay'ın verdiği ara kararlarla durdurulduğu belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bunun üzerine 6200 sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri hakkında Kanun'un 2. maddesiyle 6111 Sayılı Kanunla 4628 Sayılı Kanun'un Geçici 14. maddesinin 1. fıkrasına eklenen (f) bendine istinaden ve Danıştay'ın ara kararları göz önünde bulundurularak ilgili bakanlıklarla EPDK'nın görüşleri alınarak hazırlanan yeni 'Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği', 13.05.2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ancak bu yönetmeliğin yürütmesini durdurulması ve iptali talebiyle Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Derneği ve Enerji Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri sendikası tarafından Danıştay'a açılan davalar neticesinde yönetmeliğin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Söz konusu ara kararlar 09.01.2012 ve 12.01.2012 tarihlerinde Genel Müdürlüğümüze tebliğ edilmiştir.”
Kazaya konu olan Köprü Barajı'na ilişkin Su Kullanım Hakkı Anlaşması'nın (SKHA) DSİ ile Kahramanmaraş Elektrik Üretim A.Ş. arasında 30.05.2006'da imzalandığı, EPDK'nın 13.03.2008 tarihli kurul kararı uyarınca anılan projenin Enerjisa Enerji Üretim A.Ş'ye devredildiği ve firmayla 17.04.2009'da yeni SKHA imzalandığı vurgulanan açıklamada, şu bilgilere de yer verildi:
“Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. projenin denetimi için 13.05.2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik uyarınca 'Su Yapı' Su Yapıları Denetim Hizmetleri Ltd. Şti. ile anlaşma imzalamıştır. Fakat yukarıda belirtildiği üzere anılan yönetmeliğin yürütmesinin durdurulmasına ilişkin ara karar, 09.01.2012 tarihinde Genel Müdürlüğümüze tebliğ edilmiştir.”
'Kazanın sonuçlarının büyümesinin önüne geçmiştir'
Köprü Barajı'nda 24 Şubat'ta derivasyon tünelinin giriş ağzını kapatan çelik kayar batardo kapağının saat 13:00 sularında patlaması neticesinde baraj rezervuarında depolanan sular derivasyon tünelinden boşalmaya başladığı, bu sırada baraj çevresinde çalışan işçilerin sulara kapılarak kaybolduğu hatırlatılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Netice itibariyle Adana'da meydana gelen üzücü kazanın söz konusu yönetmeliğin yürütmesinin durdurulduğu hususu dikkate alınmadan tek sorumlusunun DSİ olarak gösterildiği haberler gerçeği yansıtmamaktadır. Söz konusu haberlerde barajı inşa eden firmalar anılmadan kurumumuzun suçlu ilan edilmesi de düşündürücüdür.
Kaldı ki DSİ olay ilk vuku bulduğu andan itibaren gerekli önlemleri almış ve kazanın sonuçlarının büyümesinin önüne geçmiştir. Kazanın meydana gelmesinin ardından yaşanabilecek vahim olayları önlemek adına Köprü Barajı'nın mansabında bulunan Yedigöze Barajı'nın işletilmesi konusunda sorumlu şirkete talimat verilmiştir. Böylelikle söz konusu barajın 24 saat kesintisiz işletilmesi sağlanarak, boş hacim yaratılmış ve Köprü Barajı'ndan intikal eden yaklaşık 87 milyon m3 su Yedigöze Barajı'nda tutularak doğabilecek tehlikeler ve taşkınlar önlenmiştir.
HES projelerinin ve inşaatlarının devam etmesine rağmen yürütmenin durdurulması kararlarıyla HES'lerin inşaatları Su Yapıları Denetim firmalarınca denetlenememektedir. Köprü Barajı ve HES de meydana gelen elim kaza HES inşaatlarının Su Yapıları Denetim firmaları tarafından denetlenmesinin ne kadar önemli olduğunun açık göstergesidir.”