Demiryollarında yük ve yolcu taşımacılığını özel sektöre açacak düzenlemelerin yapılmasının ardından dünya devleri gözünü Türkiye’ye dikti. 2014’ten itibaren yük, 2018’den sonra da yolcu taşımacılığı alanında özel sektöre açılacak demiryollarında Fransız, Alman, Japon ve Güney Koreli dev firmalar pastadan pay almak için şimdiden yarışmaya başladı.
Akşam gazetesinden Sümer Demirciler’in haberine göre, demiryolu konusunda Türkiye ile işbirliğinin 1908 yılında hizmete açılan Haydarpaşa Garı’yla başladığı Almanya, hızlı tren işletmeciliği için öne çıkan ülkelerden biri oldu.
Türkiye’yi mercek altına alan Alman Demiryolları İşletmesi (Deutsche Bahn) sözcüsü Heiner Spannuth; “Kurumumuz Türkiye’deki fırsatlarla yakından ilgileniyor. Deutsche Bahn’ın Almanya dışındaki taşımacılıktan sorumlu bölümü DB Arriva, Türkiye’deki gelişmeleri takip ediyor” açıklaması yaptı. Alman devinin 1995 yılından itibaren Türkiye’de DB Schenker adlı şirketle Arkas Holding ile ortaklığı bulunuyor. Grubun 2012 cirosu 39 milyar 300 milyon dolar seviyelerinde.
Bu alanda faaliyet gösteren Japon ve Güney Koreli firmalar da, özelleştirmeler sonrasında işletmecilik alanında çalışmak için sıra bekliyor. Japonya’nın hızlı tren konusunda deneyimli firması Mitsubishi, geçtiğimiz günlerde açılan Başakşehir metro güzergahında kullanılacak 126 vagonun da üreticisi. Yük ve yolcu taşımacılığı alanında yapılacak ihalelerde firma, aynı zamanda üretici de olmanın avantajını kullanıp işletmeci olmayı planlıyor. Taksim metrosu tren sisteminin üreticisi Güney Koreli Hyundai Rotem, raylı sistemler konusunda bölgenin dev firmalarından. Firma işletmeci olmasa da yeni vagonların üretimi konusunda en iddialı şirketlerin başında geliyor.
Yük ve yolcu taşımacılığı alanında fırsatları kollayan diğer bir ülkeyse Fransa. Son dört yıldır önemli ihaleler alan Fransız Thales firması, Ankara, Eskişehir hızlı tren hattının 400 milyon dolar tutarındaki sinyalizasyon ihalesini kazandı. Türkiye ofisini daha da büyüten grup şimdi özelleştirmeler kapsamında yeni fırsatlar kolluyor.
Gözünü Türkiye’ye diken diğer bir Fransız firmaysa SNCF. Fransa ve Avrupa’da 230 bölgede hızlı tren TGV’yi işleten firma eylül ayında Türkiye’ye çıkarma yapmaya hazırlanıyor. Şirket yetkililerinin Fransız Büyükelçisi ile birlikte TCDD ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilileriyle görüşmek için randevu aldıkları biliniyor. SNCF’in 2012 yılındaki cirosu da 39.2 milyar dolar.
Fransa, Hollanda, Belçika’da yürüttüğü hızlı tren seferleriyle bilinen Thalys firmasının da gelişmeleri dikkatle izlediği biliniyor. Thalys’in yüzde 62’si SNCF’e, yüzde 10’u ise Deutsche Bahn’a ait.
2011 yılı sonunda Türkiye’deki hat uzunluğu 12 bin, yüksek hızlı hat uzunluğu ise 888 kilometreydi. 2023’e kadar hızlı tren hattı uzunluğunun 10 bin kilometreye ulaşması, demiryolunun yolcu taşımada yüzde 2 olan payının 10’a yükselmesi planlanıyor.