Dünya Makarna Günü

Dünya Makarna Günü'nün temelleri, 25 Ekim 1995'te Roma’da yapılan Dünya Makarna Kongresi'nde atıldı. Dünya çapında makarna günü kutlamaları yapılması çalışmalarını organize eden Yürütme Komitesi’nde Türkiye de yer alıyordu.

Her yıl 25 Ekim'de, farklı bir ülkede yapılan Dünya Makarna Günü etkinlikleri geçen yıl İstanbul’da yapılmıştı. Bu seneki kutlamaların ev sahibi ise Arjantin oldu. 25 Ekim'in bu sene haftasonuna denk gelmesi nedeniyle Buenos Aires'teki etkinlikler dün yapıldı.

Dünya Makarna Günü'nü organize eden İtalya’daki Uluslararası Makarna Örgütü (International Pasta Organisation - IPO), bu günün anlam ve önemini şöyle açıklıyor:

“Makarnaya saygı duruşunda bulunmak, medyaya ve tüketicilere makarnanın besleyici değerini anlatmak.”

IPO, her kıtada tüketilen bir yemek olan makarnanın sadece temel besin ihtiyacını sağlamakla kalmayıp aynı zamanda en rafine gastronomik zevklere bile hitap edebildiğini vurguluyor.

“Makarnanın Birleşmiş Milletleri” olarak da anılan IPO’nun, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 27 üyesi bulunuyor. Makarna tüketimi ve kültürünün yaygınlaşması için çalışan IPO, makarnayı “İtalyan yemeklerinin dünyadaki büyükelçisi” olarak tanımlıyor.

Dünya 14 milyar tabak makarna yedi

IPO’nun Deutsche Welle Türkçe ile paylaştığı verilere göre 2013’te dünya çapında 14 milyar 278 milyon tabak makarna tüketildi. Bu alandaki rekor, tahmin edilebileceği üzere İtalyanların oldu. İtalyanlar geçen yıl kişi başına 25 kg makarna tüketerek en yakın rakipleri olan Tunusluları bile açık ara geride bıraktı. Tunus’ta kişi başına düşen makarna tüketimi 16 kg olurken bunu 12.2 kg ile Venezuela, 11.5 kg ile Yunanistan ve 8.8 kg ile ABD izledi. Türkiye'de ise kişi başına 6.8 kg makarna tüketildi.

İtalyanların yüzde 44’ü her gün en az bir tabak makarna yerken, yüzde 69’u da haftada en az 4 kez bu yemeği yediklerini söyledi.

İtalya’nın 2013’teki makarna üretimi 3.4 milyon ton olurken bunun 1.9 milyon tonu ihraç edildi. Türkiye’de ise 1.2 milyon tonluk üretimin 690 bin tonu ihraç edildi. İtalya’nın Türkiye’ye ihraç ettiği makarna miktarı ise 1913 ton oldu.

Cicero da makarna-severdi

IPO’nun verdiği bilgilere göre makarnanın ilk kez nerede yapıldığına dair farklı veriler bulunuyor. Ancak bugünkü İtalya topraklarında yaşayan antik Etrüsk medeniyetinde tahılları öğütüp suyla karıştırarak bugünkü makarnaya benzer bir hamurla yemek yapıldığı biliniyor. Ayrıca M.Ö. 106-43 yaşamış Romalı filozof, yazar ve politikacı Cicero’nun da “laganum” (lazanya) sevgisinden bahsettiği kayıtlar bulunuyor.

İlk makarna fabrikası 1740’ta Venedik’te açılırken, 1900'lerde suni kurutma yöntemlerinin uygulanmaya başlanmasıyla makarna hem İtalya içinde hem de ülke dışında hızla yayılmaya başlıyor.

“Makarna şişmanlatır inanışı yanlış”

Uluslararası Makarna Örgütü (IPO), Dünya Makarna Günü dolayısıyla makarna hakkındaki yaygın yanlış düşünceleri de değiştirmek istiyor. Bunun için de özellikle “makarna şişmanlatır” inanışının yanlış olduğunu vurguluyor.

IPO’nun açıklamasına göre durum buğdayı irmiğinden yapılan makarnadan 100 gram yemek, yaklaşık 360 kalori alınmasını sağlar. Bu kalorilerin yüzde 72'si kompleks karbonhidratlar, yüzde 12'si de proteinlerden oluşur. Kompleks karbonhidratlar yavaş sindirilir ve uzun süre tok tutar.

80 gram makarnaya domates, sebze, rendelenmiş peynir ve az miktarda sızma zeytinyağıyla sos hazırlarsanız alacağınız kalori miktarı 400’ü geçmez. En zengin soslu makarnalar bile genellikle porsiyon başına ortalama 550-600 kaloriden fazla değildir.

UNESCO tarafından İnsanlığın Somut Olmayan Mirasları listesine alınan Akdeniz diyetinde de günlük kalori tüketiminin yüzde 55-60’ının karbonhidratlardan alınması önerilir.

1, 10, 100 formülü

Makarna uzmanı İtalyanların “doğru makarna pişirme formülü” ise şöyle: Her 100 gram makarna için 1 litre su ve 10 gram tuz (sağlık durumunuz elveriyorsa). Tuz, su kaynadıktan sonra suya eklenir. Makarna, pakette yazan pişme süresinden 1 dakika daha az ocakta tutulur, çünkü pişme işlemi aslında süzme, sos ekleme ve tabaklara dağıtma sırasında da devam eder. “Al dente” (dişe gelir) makarna, çok pişmiş makarnadan daha düşük glisemik indekse sahiptir ve daha iyi sindirilir.