Dünyada düşen gıda fiyatları Türkiye'de yükselişte
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Gıda Fiyatları Endeksi Kasım’da 192.6 puan ile üçüncü ayda da yatay gelişmesini sürdürürken, geçen yılın aynı dönemine göre, 13 puan ya da yüzde 6.4 geriledi. Gıda fiyatlarının dünya üzerinde dibe inmesine rağmen Türkiye'de yükseliyor olması dikkatleri çekti.
Hürriyet'in haberine göre, FAO Başekonomisti Abdülrıza Abbasyan, "Endeks, dip düzeylere inmiş görünüyor; endeks değerinin önümüzdeki aylarda yükselişe geçmesi olasılığı daha da arttı" dedi.
Endeksin alt gruplarından süt ürünleri grubu ve şeker fiyatlarında gerileme yaşanırken, tahıl ve bitkisel yaş endeksleri yükseldi; tarihin en yüksek düzeylerinde olan et fiyatları endeksi değişmedi.
Süt ürünleri fiyatları geriledi
FAO Süt Ürünleri Fiyatları Endeksi, Kasım ayında, bir önceki aya göre yüzde 3.4, geçen yılın aynı ayına göre de yüzde 29.0 gerileyerek 178.1 puana düştü. FAO açıklamasında endeksin, ihraç edilebilir ürün hacminde artış yaşanırken, Çir ve Rusya gibi büyük ithalatçı ükelerin alımlarında kısıtlamanın etkisiyle gerilediği belirtildi.
Şeker fiyatları endeksi
Aynı dönemler itibarıyla, FAO Şeker Fiyatları Endeksi, aylık bazda yüzde 3.2 ve yıllık bazda yüzde 8.0 düşüşle 230 puan düzeyine geriledi. Şeker fiyatlarındaki gerilemeye de neden olarak, Brezilya’nın en önemli şeker üretim bölgesinde kuraklık nedeniyle üretimin azalacağına ilişkin öngörülerin kırılması gösterildi.
Tahılda fiyatlar yukarı yönlü
Buna karşılık, hasadın yeni tamamlandığı kuzey yarı kürede üretim miktarının ideal düzeyine altında kalmasıyla, Kasım ayında tahıl fiyatları geçen Mart ayından bu yana ilk kez yükseldi. Bununla birlikte, yeni ürünün piyasaya girdiği pirinçte fiyatlar bir miktar geriledi. FAO Tahıl Fiyatları Endeksi Kasım ayında, Ekim ayına göre yüzde 2.6 yükselirken, geçen yılın aynı öyındaki düzeyinden yüzde 5.8 düşük kaldı.
Bitkisel yağ fiyatları endeksi
Kasım ayında Bitkisel Yağ Fiyatları Endeksi de yüzde 0.7 artışla 164.9 düzeyine çıkarken, geçen yılın aynı dönemindeki düzeyin yüzde 17.0 altında kaldı. Açıklamada, Bitkisel Yağ Fiyatları Endeksi’ndeki artışın, küresel ayçiçeği hasadının beklenen düzeyin altında kalması ve Malezya ve Endonezya’daki palmiye yağı üretimindeki yavaşlamasından kaynaklandığı belirtildi.
Et fiyatları yatay
Başta biftek olmak üzere birçok ürün çeşidinde fiyatlarında tarihi zirvede bulunan ette ise Kasım ayında bir değişim yaşanmadı. FAO’ya göre, yalnızca küresel koyun ve kuzu eti fiyatlarında küçük artışlar oldu. FAO ET Fiyatları Endeksi Kasım’da, bir önceki aydaki 210.4 puan düzeyinde değişmezken, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13.3 yukarıda bulunuyor.
'Türkiye'de ihracat-iç talep dengesizliği fiyatları artırıyor'
Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin'e göre dünyayla kıyaslandığında Türkiye'de gıda fiyatlarının yüksek olmasında 3 faktör rol oynuyor:
"Türkiye'de üretici var en son ayakta da tüketici var. Bu ikisinin arasında çok ciddi makas farkı var fiyatlarla ilgili. Bu makas açıldıkça gıda fiyatları da düşmüyor. İkinci faktör ise Türkiye'de planlı bir üretim söz konusu değil. Arz-talep dengesinde bozukluklar var. İç talebi dengeleyecek mekanizmalardan yoksunuz. Örneğin domatesi Rusya'ya ihracat ediyoruz. Bu iyi bir şey ama üretim yetersiz olunca fiyatlar iç piyasada artıyor. Bu iki dengeyi sağlıklı olarak kurmak gerkiyor. Üçüncü faktör ise fiyatlara ilişkin denetim mekanizması eksikliği var. Bu denetim mekanizması olmayınca isteeyen istediği fiyatta satıyor. Dünyada ise bu sistemler kurulmuş. Birçok ülkede Üretim anlamında problem yok ve bu ülkelerin ihracat iç talep dengesini koruduklarını görüyoruz. Biz de bu dengeyi sağlarsak fiyatlarda gerileme mümkün olacaktır."
Merkez Bankası: Yüksek seyir devam ediyor
Merkez bankası (TCMB), Kasım ayına ilişkin aylık fiyat gelişmeleri raporunda; enflasyonun, gıda grubunda yüksek seyrini koruduğunu belirtti. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki olumsuz görünümün Kasım ayında devam ettiği belirtilen raporda şu ifadeler yer aldı:
"Alt gruplar genelindeki yükselişlerle grup yıllık enflasyonu yüzde 13,61 olmuştur. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki bu görünümde, önceki aya benzer şekilde, ekmeğin yanı sıra et ürünleri, kahve-çay ve konserve işlenmiş sebze fiyatlarında kaydedilen artışlar belirleyici olmuştur. Mevcut durumda yıllık enflasyon, işlenmiş et ürünlerinde yüzde 21,80; kahve-çay grubunda yüzde 17,71 ve ekmek-tahıl grubunda ise yüzde 15,37 ile yüksek seyretmektedir."