'Düşük faiz ekonomik büyümede çok etkili olsaydı, bugün Avrupa ve ABD'de ekonominin hızlı büyümesi gerekirdi'
Merkez Bankası'nın eski Başkanı Durmuş Yılmaz, ekonomideki tüm sorunların çözümünün de para politikasında aranmaması gerektiğini söyledi ve "Düşük faiz ekonomik büyümenin yegane sebebi olsaydı bugün Avrupa'da ekonominin hızlı büyümesi gerekirdi, Amerika'nın hızlı büyümesi gerekirdi" dedi. ABD Merkez Bankası Fed, 2008 küresel krizinden bu yana politika faizini yüzde 0-0,25 aralığında tutuyor. Avrupa Merkez Bankası'nın politika faizi ise yüzde 0,05 seviyesinde.
Durmuş Yılmaz, BBC Türkçe'nin sorularını yanıtladı.
Merkez Bankası ne kadar güçlü?
Finans Gündem'de yer alan habere göre, sürdürülebilir ekonomik büyüme için düşük faizin tek başına yeterli olmadığını vurgulayan Yılmaz, "Merkez Bankası'nın gücü kuvveti biraz fazla abartılıyor... elindeki aygıt belli. Kısa vadeli faiz ve makro ihtiyati tedbir dışında bir şey yok. Merkez Bankası kısa vadeli faiz politikasıyla ülkenin verimliliğini artıracak eğitim reformunu gerçekleştiremez" diye konuştu.
Geçtiğimiz hafta hem Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'dan, hem de hükümet yetkililerinden Merkez Bankası'nın faiz indirmesi gerektiği yönünde açıklamalar gelmişti.
Merkez Bankası'nın politika faizini yarım puan düşürüp yüzde 8,25'ten yüzde 7,75'e çektiği Para Politikası Kurulu toplantısı sonrasında konuşan Erdoğan, bu indirimin yeterli olmadığını ifade ederek "İnsanı böyle adeta çıldırtacaklar. Enflasyon düşerse, faizi düşüreceklermiş. Bu anlayış anlayış değil, bu yanlış bir mantık. Şu anda bağımsız bir kurul olarak Merkez Bankamızın özellikle Avrupa'da, dünyada faiz oranları düşerken hala bu faiz oranında direnmesini doğru bulmuyorum. Düşürmesi lazım" demişti.
'Kurumlar yıpratılmamalı'
Merkez Bankası Başkanlığı görevini tamamladıktan sonra Abdullah Gül'e Cumhurbaşkanlığı döneminde danışmanlık da yapmış olan Durmuş Yılmaz, siyasi kanattan gelen eleştirilerin ekonomiye yansımasının da olumsuz olabileceği görüşünde.
Ekonomiyi yöneten karar alıcı kurumların büyüme denklemi içerisinde bir değişken olduğunu söyleyen Yılmaz, "Eğer siyasiler yapılması gereken reformları yapmazlar, hep para politikasının etrafında dönüp dururlarsa, uzun vadede Merkez Bankası'nın çok fazla eleştirilmesi bir şey getirmez" dedi.
Yılmaz, "Kurumlara olan güvenin zayıflamaması lazım. Kurumlara güven zayıfladığında elde edilen başarılarda bir gerileme oluyor" diyerek devam etti.
'Ara toplantılar istisnai olmalı'
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın geçtiğimiz hafta "Ocak ayı enflasyonu beklentinin çok altında kalırsa ara bir toplantı ile faiz indirebiliriz" açıklamasını da değerlendiren Durmuş Yılmaz, "Bunlar ağrı vereci şeyler. Normal işleyen bir sistemde bu tür şeylere tevessül edilmemesi lazım" dedi.
Merkez Bankası Başkanlığı döneminde kendisinin de acil Para Politikası Kurulu toplantısı yaptığını hatırlatan Yılmaz, "O dönemde faizi bayağı yükseltmemiz gerekmişti. Ancak olağanüstü bir durum vardı" diyerek ekledi.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nda (TEPAV) Direktörler Kurulu Üyesi olarak görev yapan Yılmaz, , "Olağanüstü toplanıp 25 baz puan düşürmek çok olağanüstü bir durum gibi gelmiyor bana" yorumunu yaptı.
Aralık 2014 itibariyle yıllık enflasyon yüzde 8,17 seviyesinde. Merkez Bankası, hızla düşen petrol fiyatlarının da desteğiyle enflasyonda kayda değer bir gerileme yaşanmasını bekliyor.
'Cumhurbaşkanı'na brifing aykırı değil'
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın Cumhurbaşkanı Erdoğan'a da hükümete yapılan sunumlara benzer sunumlar yapabileceği konusunu da değerlendiren Yılmaz, "Herhangi bir Cumhurbaşkanı'na seçildikten sonra nezaket ziyareti dışında herhangi bir ziyarette bulunmadım. Benden de bir brifing istenmedi. Ama bir Cumhurbaşkanı'nın ekonominin genel gidişatı ile ilgili olarak Merkez Bankası'ndan bilgi istemesi bence çok yadırganacak bir durum değil" dedi.