T24 Ekonomi Servisi
Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, zeytinyağı ihracatı yasağının son dönemde alelacele alınan kararların bir örneği olduğunu belirterek “Peki iç piyasaya satış yapmayan, markası olmayan şirketler ne yapacak?” diye sordu. T24’ün sorularını yanıtlayan Eskinazi, “Dökme zeytinyağı ihracatını yasakladınız. Ben zeytinyağı ihracatçısıyım, bütün senelik anlaşmalarımı yapmışım. İç piyasaya da bir gram zeytinyağı satışım yok, çünkü markam yok. Ne yapacağım ben?” dedi.
Şirketlerin bu yasağa rağmen ihracata devam edebilmek için Bakanlık’tan izin almaya çalıştığını belirten Eskinazi, “Yalvarıyoruz, sözleşmelerimizi göstererek yükleme dönemleri için özel izinler alıyoruz” diye konuştu.
Makarnada da ihracatın yasaklandığını hatırlatan Eskinazi, "İhracatçı şirketler yarın yurtdışındaki pazarlarını kaybedecekler. Bunlar günlük, acele alınmış kararlar. Çek ibrazının ertelenmesi de bir karar. Böyle bir kanun olmaz” eleştirisi getirdi.
Ne olmuştu?
Pandeminin yol açtığı belirsizlik ve artan yağ talebi gerekçe gösterilerek Tarım ve Orman Bakanlığı’nın talebiyle, Ticaret Bakanlığı dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına yasak getirmişti. Karara göre, Türkiye’den 31 Ekim 2021 tarihine kadar dökme ve varilli zeytinyağı ihraç edilemeyecek.
Zeytinyağı ihracatçılarının temsilcisi Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB), sektör görüşü alınmadan getirilen ihracat yasağına sert tepki göstermiş ve yanlış karardan acilen dönülmesini talep etmişti.
İhracatta yıllık kontratlar yapıldığına işaret eden EZZİB açıklamasında; “Türk zeytinyağı ihracatçılarının yıllık yaptığı kontratlar var. Bu taahhütlerini yerine getiremedikleri takdirde prestij kaybına uğrama yanında, önümüzdeki yıllarda da bu müşterileriyle çalışmalarının yolu kapatılmış olacak. Zor şartlarda kazanılmış olan pazarlar kolayca kaybedilecek. 20 yıl önce dökme zeytinyağı ihracatına yasak getirildiğinde zeytinyağının ortalama fiyatının 90 centlere düştüğünü hatırlatmakta fayda görüyoruz. Sonuç olarak zaten düşük seyreden ihracatımızın tamamen yok olmaması için bu karardan vazgeçilmesini talep etmekteyiz. İçeride tüketicinin ihtiyacının karşılanmasında bir sorun yaşanmazken, ülkeye döviz kazandıracak bir ürünün ihracatının yasaklanması kabul edilemez” denilmişti.
“İhracat bu yıl 200 milyar doları geçer”
Jak Eskinazi, zeytinyağı ihracatın bu yıl 200 milyar doları geçerek Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaşacağını da öngördü. Ama ekledi: “Bu yılki artış pandemiye bağlı emtia fiyatlarında yaşanan artıştan kaynaklanıyor olabilir, asıl gelecek seneye bakmak lazım.” Emtia fiyatlarında büyük artışlar yaşandığına dikkat çeken Eskinazi şunları söyledi:
“Bütün metallerde, gıda ürünlerinde büyük artış var. Mesela mısır fiyatları yüzde 100 arttı. Sanayici rekabet nedeniyle bu fiyatları olduğu gibi yansıtamıyor ve bir kısmını cebinden karşılıyor. Üretim devam etsin diye yeri geliyor, zararına satış yapıyor. Zaten pandemi nedeniyle işçi çıkarma yasağı olduğu için üretime ara veremezsiniz. Sanayici şu anda bir sarmalın içinde.
Şu anda Türkiye’ye bir talep var ama yarın sürer mi, belirsiz. Avrupa pazarına yakınlığımız nedeniyle ihracatımız arttı. Yarın normalleşme gerçekleştiğinde Avrupa şirketleri aynı malı dünyanın başka yerinde daha ucuza veren şirketlere bakacaklar. Bu sene ihracatımız 200 milyar doları geçer ama gelecek yıl mevcut mevzuatlarla bu hedefi tutturmak mümkün olmaz. Bazı firmalarda kapanmalar olacak. Çünkü sermayeleri eriyor. Kuvvetli sermaye yapısına ihtiyaç olacak. Alelacele alınan mevzuat kararlarının geri alınmasını gerekiyor.”