Ege ve Akdeniz’de zehirli balık uyarısı

Kızıldeniz’den ve Süveyş kanalı üzerinden Akdeniz’e ve Ege’ye göç eden, fiyatı ucuz olduğu için tüketimi artan balon balığının denizlerimizde de bulunan ‘Lagocephalus sceleratus’ türünün, üreme dönemi olan yaz aylarında öldürücü zehir salgıladığı ve bu türün bu dönemde kesinlikle yenilmemesi gerektiği bildirildi. Son aylarda Muğla kıyılarındaki balıkçı tezgâhlarında boy gösteren ve kilosu 5- 8 TL’den alıcı bulan zehirli balon balığı bilim adamlarını kaygılandırdı. Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Nuri Tarkan, bu balığın Atlantik Okyanusu’ndan, gemilerin altındaki su dolu dubaların içerisine girip ya da yumurta bırakarak Cebeli Tarık Boğazı’nı geçtiğini, Akdeniz’e ulaşıp Muğla kıyılarına yöneldiğini anlattı. ‘Balon’un, diğer balıkları yiyerek beslendiğini ve ağırlığının 3 kiloya kadar ulaştığını dile getiren Prof. Dr. Tarkan “Bu balık acilen tezgâhlardan kaldırılmalı. 6 değişik türü olan bu balıkların en zehirlisi ‘Lagocephalus Sceleratus’tur. Bu balık kesinlikle yenmemeli. Yendiğinde kusma ve baş dönmesi görülürse iki saat içinde hastaneye başvurulmalıdır” dedi. ‘Kesinlikle yenmemeli’ Uzmanlardan alınan bilgiye göre, küresel ısınmanın da etkisiyle sıcaklık oranı artan Kızıldeniz’den, Süveyş kanalını geçerek Akdeniz’e göç eden 65 balık türü ve su canlısı bulunuyor. Bu türler arasında, kurbağa ya da kirpi balığı da denilen tetraodontidae familyasındaki altı tür balon balığı da yer alıyor. Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Bölge Temsilcisi (TÜDAV) Yrd. Doç. Dr. Mehmet Gökoğlu da, balon balığının altı türünün Akdeniz ve Ege kıyılarında arttığını belirterek, yaz aylarında üreme dönemine giren lagocephalus sceleratus türüne karşı uyarılarda bulundu. Antalya kıyılarında da yoğun olarak avlanan bu türün, yaz aylarındaki üreme döneminde yavrularını korumak için bir tür zehir olan tetrodoksin salgıladığını bildiren Gökoğlu, balıkçılar ve tüketicilerin çok dikkatli olması gerektiğini söyledi. Ölümlere ve felce neden olabilen bu türün fiyatının ucuz olması nedeniyle tüketiminin arttığına işaret eden Gökoğlu, bu nedenle İsrail’de ölümler meydana geldiğini, Türkiye’de de bu balıktan yiyen kedilerde ölümler görüldüğünü belirtti. Kılçığı az, eti lezzetli bu balığın üreme döneminin sona ermesinin ardından kış aylarında tüketilebileceğini ifade eden Gökoğlu, lagocephalus sceleratus türünün zehirli dönemiyle ilgili Tarım ve Köyişleri Bakanlığı kanalıyla balıkçıların da eğitilmesi gerektiğini vurguladı. Gökoğlu, tropikal iklim balıklarından olan, ancak küresel ısınmanın etkileri ile besin alanlarının uygun olması nedeniyle Akdeniz ve Ege’ye göç eden balon balığının diğer türlerinde ise yaz ya da kış aylarında zehir bulunmadığına dikkati çekti. Balon balığının ayırıcı özellikleri Yrd. Doç. Dr. Mehmet Gökoğlu, 6 tür arasında zehirli olan lagocephalus sceleratus türünün kendine özgü özellikleriyle diğerlerinden ayırt edilebileceğini belirterek, balıkçılar ve balık tüketen vatandaşlara şu uyarılarda bulundu: "Yaklaşık 2,5-3 kiloya ulaşabilen zehirli balon balığı türünün gözlerinde ovallik, sırt yüzgecinde ağaç kökü görünümüne benzeyen 10-13 arası ışın, anüs yüzgecinde 8-12 arası ışın, vücudunun sırt kısmında yeşilimsi, kahverengi ve siyah noktalar bulunuyor. Bu türde ayrıca ağızdan, kuyruk yüzgecine kadar gümişi bantlar yer alırken, karın kısmı beyaz, gözlerinin önünde gümüş renkli leke ve göğüs yüzgeci tabanı siyah renkli." Bu türün bahar ayları sonunda ve yaz döneminde kesinlikle yenilmemesi gerektiğini hatırlatan Gökoğlu, Ağustos ayı sonundan itibaren tüketilebilecek bu balığın o dönem ve kış aylarında da derisinin yüzülmesi ve iç organlarının ayıklanarak tüketilmesi gerektiğini vurguladı. Gökoğlu, balıktan olası zehirlenmenin kusma, şok ve ani felçle ortaya çıktığını sözlerine ekledi. Öte yandan, balon balığı türlerinin 5 YTL’den satıldığı, lezzetli ve büyük olması nedeniyle daha fazla tercih edildiği öğrenildi.