Ekmeğe 'gizli zam' yapıldı
Tüketici dernekleri Ekmek Tebliği’ndeki gramaj değişikliğinin gizli zam olduğuna dönük uyarılarından sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri raporunda ekmeğe zam geldiği görüldü. Raporda, ekmek fiyatlarının Tebliğ’den sonra yüzde 3,73 oranında belirgin bir şekilde zamlandığına yer verildi.
Yapılan düzenlemeyle 250 gram olan ekmeğin gramajının 200 grama indirilmesinin yolu açılmıştı. Fırıncılar uygulamanın ekmek fiyatlarına ek bir zam getirmeyeceğini söylemiş, buna karşın tüketici dernekleri 1 lira 25 kuruş olan 250 gram ekmeğin fiyatının yeni düzenlemeyle birlikte 200 gramının 1 lira 25 kuruşa satılabileceği uyarılarında bulunmuşlardı. Ekmek Tebliği ile ekmeğe yüzde 25 oranında gizli zammın yolunu açabileceğini söyleyen dernekler, uygulamadan dönülmesi çağrısı yapmış, buna karşın hükümet, ‘israfın önlenmesi’ni gerekçe göstererek geri adım atmamıştı.
Baz etkisi belirleyici oldu
Merkez Bankası’nın, önceki gün açıklanan ocak ayı enflasyon verilerinin ardından dün açıkladığı “Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporunda, “Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,02 arttı ve yıllık enflasyon 1,57 puan gerileyerek yüzde 10,35 oldu.
Enflasyondaki düşüşte büyük ölçüde baz etkileri ve işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici oldu” denildi ve şu değerlendirme yapıldı:
Bu dönemde işlenmemiş gıda enflasyonu belirgin oranda gerilerken, enerji grubunda yıllık enflasyon elektrik fiyatlarına bağlı yüksek fiyat artışına karşın baz etkisiyle geriledi. Birikimli döviz kuru etkilerinin hissedilmeye devam ettiği temel mal grubunda yıllık enflasyon giyim fiyatlarına bağlı olarak yukarı yönlü seyrini sürdürdü. Hizmet enflasyonunda ise bir miktar yavaşlama gözlendi. Bu gelişmelerle çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yüksek seviyesini korudu.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre enflasyonun ana eğilimi bir miktar geriledi. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda düşük bir oranda artmış, temel mal grubunda ise geriledi. Bu gelişmelerle, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korundu.
Petrolde olumsuz tablo sürüyor
Yurt içi üretici fiyatlarının da Ocak ayında yüzde 0,99 arttığına işaret edilen raporda, yıllık enflasyonun da “baz etkisiyle” 3,33 puan gerileyerek yüzde 12,14’e indiği anımsatıldı ve şöyle denildi:
Üretici fiyat artışında döviz kurundaki ılımlı seyre karşılık başta petrol ve metaller olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışların olumsuz etkisi izlendi. Yıllık enflasyon imalat sanayi ile ana metal ve petrol hariç imalat sanayinde baz etkileriyle gerilemiş ve sırasıyla yüzde 14,13 ve 12,30 oldu. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise bir miktar geriledi.”