Ekonomide hava kararıyor

Büyüme rakamının ardından, kapasite kullanım oranlarının da gerilemesi ’Türkiye ekonomisinde neler oluyor’ sorusunu gündeme getirirken, son açıklanan elektrik zammı önümüzdeki günlere ilişkin endişeleri artırdı. Almanya’daki Deniz Feneri davası ve bu davaya ilişkin olarak Türkiye’de ortaya atılan iddiaları Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın incelediği yönündeki haberler, siyasi ortamın geleceğine ilişkin soru işaretlerini gündeme getirirken, son verilerle birlikte ekonomik beklentileri en iyimser olanların bile canı sıkıldı. Dışardaki gelişmelerden daha çok, içerdeki gelişmelere dikkat çekilen para ve sermaye piyasaları da, bu havadan etkilendi. Beklentiler bozuluyor 2002 yılının ilk çeyreğinden sonra 26 çeyrektir büyümeye devam eden Türkiye’de, önceki gün açıklanan yüzde 1.9’luk büyüme rakamı keskin bir dönüşün ilk işareti olarak yorumlandı. Ekonomik programda hedeflenen yüzde 4’ün yetersiz bulunduğu, Türkiye’nin her yıl en az yüzde 7 civarında büyümesi gerektiğinin sık sık dile getirildiği bir ortamda, bu rakam geleceğe ilişkin endişeleri artırdı. Cari açık yeni bir rekorla 47 milyar dolara ulaşırken, bütçenin son iki ayda 4 milyar 610 milyon YTL fazla vermesi de değerlendirmeleri etkilemedi. Kapasite düştü Dün açıklanan kapasite kullanım oranı rakamları da, ekonomideki sıkıntıları yansıtır nitelikte oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2007 yılı ağustos ayında yüzde 80.3 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı 2008 yılı ağustos ayında yüzde 76.2 olarak hesaplandı. Kapasite kullanımı, 2008 yılının temmuz ayında ise yüzde 80 düzeyindeydi. Bu rakamlar da kapasite kullanımın bir önceki yılın aynı ayına göre 4.1, bir önceki aya göre de yüzde 3.8 gerilediğini gösterdi. Ağustos ayında iş yerlerinin tam kapasiteyle çalışmamasının nedenleri arasında talep yetersizliği ilk sırada yer aldı. Ham madde yetersizliği, mali imkansızlıklar, işçilerle ilgili meseleler ve enerji yetersizliği diğer nedenler olarak sıralandı. Borsa yüzde 4.85 indi Dış kaynaklı endişelere, içerden de güçlü olumsuz sinyallerin eklenmesiyle dün İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) hızlı satışlar gözlendi. Önceki gün 39 bin puana sarkmış olan borsa dün 37 bin puan seviyesine indi. Endeksin 37.388’den kapandığı gün yüzde 4.85’lik kayıp gerçekleşti. Böylece İMKB temmuz ayı sonundan bu yana en düşük seviyesinden kapandı. Yabancı yatırımcılar Güney Afrika, Rusya gibi ülkelerde dolar alarak pozisyon kapatma yoluna gitti. Dolara geçişle birlikte bankalararası piyasada dolar 1.24 YTL düzeyinden açılış yaparak 1.27 YTL’ye kadar tırmandı. Dolar, serbest piyasada günü 1.2680 YTL’den YTL’den tamamladı. Faiz yüzde 19’u geçti Yabancıların YTL pozisyonlarındaki satış bono faizlerini de yukarı taşıdı. Gösterge bono bileşik faizi dün yüzde 19.06 seviyesine kadar çıktı. Gün içinde yüzde 18.88 test edilmiş olsa da işlemler ortalama yüzde 19.97 seviyesinden gerçekleşti. Dolar cazibesiyle Euro’yu ezdi Son haftalarda uluslararası piyasalarda yükselişe geçen dolar, dün Euro karşısında 1.40 kritik sınırını kırarak bir yıl önceki seviyeleri olan 1.3920’li seviyelerden işlem gördü. Doların güçlenmesinde Avrupa ekonomisindeki yavaşlamanın ABD’den daha hızlı olacağı ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz indireceği beklentileri en büyük rolü oynamaya devam etiyor. Analistler, yatırımcıların küresel piyasalarda, mali sektör başta olmak üzere riskli yatırımlardan çekilerek dolar almaya başladıklarına dikkat çekiyor. İki ay önce doları ezerek 1.60 seviyelerinde gezinen Euro, ise 15 Temmuz’dan bu yana dolar karşısında yüzde 13 değer yitirdi.