Elektrik ve doğal gazda kademeli tarife tartışması

Hilal Köylü / Ankara

Hükümetin yılbaşından itibaren elektrik piyasasında başlayacak kademeli tarife uygulamasına doğalgaz piyasasını da dahil etme girişimi tartışmalara neden oldu.

Elektrik Piyasası Yasası’nda yapılan değişiklikle elektrikte kademeli fatura uygulaması yeni yılla birlikte devreye girecek. Hükümetin, enerji verimliliğini artırmak ve vatandaşları elektrik piyasasındaki maliyet artışlarından korumak için devreye sokacağı uygulamaya ana muhalefet partisi CHP’den sert tepki geldi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, DW Türkçe'ye hükümetin sadece elektrikte değil doğal gazda da bir kademeli faturalandırma sistemini devreye sokmak için yeni yılda yeni bir yasa teklifini meclis gündemine getireceğini hatırlatırken, "Vatandaşlar, zamlardan korunmuyor. Ya da hükümetin dediği gibi sadece kullandığı kadar elektriğin, doğalgazın fiyatını ödemek gibi bir kolaylığa kavuşmuyor" dedi.

"Kademe kademe zam"

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) günlük 5 kilowatt saat (kWh) olmak üzere aylık 150 kWh tüketimi ilk kademe olarak duyurdu. Tarifede dört kademe olması bekleniyor. İkinci kademe 200 kWh, üçüncü kademe 250 kWh, dördüncü kademe de 250 kWh'den sonra yapılacak tüketimi kapsıyor.

Dört kişilik bir ailenin bir aylık asgari elektrik tüketiminin 230 kWh olduğu hesabından hareket eden CHP’li Akın şöyle konuştu:

"Kademeli tarifede birinci kademe 150 kWh olarak belirleniyor. Kademeler arası 50 kWh’lik asgari tüketim, doğrudan üçüncü kademeye taşınıyor. Bu da bize her kademe geçişinde tüketilen miktar kadar vatandaşa yüzde 10 zam yapılacağını gösteriyor. Sonrasında da kademe kademe zam geleceğinin işaretini veriyor. Dört kişilik bir ailenin temel tüketimi olarak kabul ettiğimiz 230 kWh tüketiminin 50 kWh'si yüzde 10 zamlı, 30 kWh’si de yüzde 21 zamlı oluyor. Vatandaş her durumda zamla karşılaşıyor."

CHP’li Akın, kademe fiyatlarının EPDK tarafından belirlenmesinden sonra ulusal tarifeye yapılacak zam oranlarının netleşeceğini söylüyor. Akın, "Bizim hesaplarımıza göre yeni yılda tüketiciler yüzde 30'dan fazla oranda zamlanmış elektrik faturalarıyla karşılaşacaklar. Burada hükümetin vatandaşa hiçbir kolaylık sağladığı yok" diyor.

Doğal gaza da kademeli tarife yolda

CHP’den gelen eleştirileri AKP yönetimi "çarpıtma" olarak değerlendiriyor. DW Türkçe'ye konuşan AKP’li yetkililer "Yeni yılda kim haklıymış herkes görecek. Her getirdiğimiz düzenlemeye böyle çarpıtma anlamlar yüklemek ve kara bir propagandaya dönüştürmek CHP'nin geleneksel tavrı. Ciddiye almıyoruz. Vatandaş da kimi ciddiye alacağını biliyor" diyor.

Öte yandan siyasi muhalefetle hükümeti karşı karşıya getiren; sadece elektrikteki kademe uygulaması değil. AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, "Villada oturanla, gecekonduda oturanın aynı fiyatla doğal gaz tüketimini uygun bulmuyoruz" dedi ve doğalgazda da kademeli tarife öngören yasa teklifini yeni yılın ilk günlerinde meclis gündemine getireceklerini söyledi.

CHP'li Ahmet Akın, doğal gazda kademeli tarife uygulamasının da vatandaşa zam olarak yansımaması için hükümete uyarılarda bulundu. Isınma amaçlı çalıştırılan bir kombinin asgari aylık tüketiminin 300 metreküp olduğu hesabından yola çıkan Akın, "Doğal gazda ilk kademe 300 metreküpün altında belirlenirse, onun adı da zam olur. Biz hesaplarımızı yapmayı sürdürüyoruz. Ancak hükümetin vatandaşa zamdan başka bir şey sunmayacağı açık" diye konuştu.

"Anlaşılır değil"

Hükümetin elektrik ve doğal gazda tarife uygulamasının vatandaşa rahatlık ve kolaylık sağlayacağına dair iddiasına Tüketici Hakları Derneği de (THD) şüpheyle yaklaşıyor. THD Başkanı Turhan Çakar, "Elektrik fiyatlarındaki kademelendirmenin net olmadığını görüyoruz. Örneğin "150 kWh elektrik tüketen hanelerden bugünkü 1 kWh bedelinin altında bir fiyat, 150- 250 kWh elektrik tüketen abonelerden bugünkü elektrik tarifesi fiyatı uygulaması gibi açık ve anlaşılır bir açıklama yapılmalıdır” diyor.

Doğal gazda da aynı mantıkla bir kademelendirme yapılması gerektiğini savunan Çakar, "Ortada anlaşılır bir yaklaşım görmüyoruz. Elektrik ve doğal gaz dağıtımı özel firmaların elinde olduğundan, tüketicileri mağdur edici yöntem ve uygulamaların önlenmesi konusu dikkate alınmalıdır. Bununla birlikte elektrikten alınan KDV ile diğer vergiler de kaldırılmalı. Böyle bir uygulama olursa ancak hanelere, özellikle de yoksulluk ve açlık sınırının altında yaşayan hanelere bir yararı olur. Biz ancak o zaman umutlu olabiliriz. Mevcut durumda bizim için mantıklı, sürdürülebilir bir düzenleme yok" eleştirisi getiriyor.

Çakar, elektrik ve doğal gazın temel gereksinimler olduğuna da dikkat çekiyor. Hükümetin bu gerçeği de dikkate almasını beklediklerinden yana tavır aldıklarını anlatan Çakar, "Asgari ücretin altında geliri olan hanelerin 150 kWh’ye kadar olan elektrik tüketimlerinden ve 12 metreküpe kadar olan doğal gaz tüketimlerinden herhangi bir ücret alınmamalıdır. Bu tüketim miktarları aylıktır. Hükümet bunu görmelidir" çağrısı yapıyor.