Emeklilik için yatırılan paranın Borsa İstanbul'a aktarılması ne anlamaya geliyor?

Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) aldığı karar kapsamında, Bireysel Emeklilik Sistemini'nin standart fonunda değerlenen bir kişinin portföyünün BİST 100'e aktarılma oranı yüzde 3'ten yüzde 10'a çıktı. 

Independent Türkçe'de yer alan habere göre,  SPK  2016 yılında hazırlanan “Emeklilik Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber”de bazı düzenlemelere gitti.  Buna göre rehberin “Standart Fonlara İlişkin Esaslar” bölümünde yapılan değişiklik kapsamında Bireysel Emeklilik Sistemi’ni (BES) tercih ederken herhangi bir özel tercihte bulunmadığı için parası “Standart Fon”da bulunan bir kişinin portföyünün en az yüzde 10’u Borsa Istanbul’un BIST 100 endeksinde değerlendirilecek.

TIKLAYIN: SPK düzenlemesi: Emeklilik fonlarından Hazine’ye borç verilecek

Uzmanlar ne diyor?

Bloomberg HT canlı yayınına katılan TEB Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mete Yüksel’e göre yapılan düzenleme vadesi altı ayın altındaki, yani kısa vadeli kâğıtlara yapılacak yatırımları kapsıyor. Orta ve uzun vadeli tahvillerin faiz oranlarının yüksek olduğu bir ortamda çok kısa vadeli bonolarda bir alım görülebileceğini belirten Yüksel, bu durumun Borsa’daki etkisinin yüzde 3-4’lük alımla sınırlı kalacağını ifade etti. 

Yüksel, “Hazine’den 184 günün altındaki vadede 2,5 milyar liralık bir tahvil ihracı görebiliriz” diye konuştu. 

"Zorla hisse senedi aldırıyor"

Stratejist Evren Bolgün, kararın BES'e dahil kişilere tercih hakkı bırakmadığını söyledi.  "SPK, BES Yatırım Fonlarına zorla hisse senedi ve DİBS aldırıyor" diyen Bolgün, "Sermaye piyasasının sürekliliği ve gelişmesi amacıyla düzenlemenin getirdiği açıklaması inandırıcı olmamış" değerlendirmesinde bulundu.

Finansal danışman Recep Atakan ise “Kamunun sıkıştığı zaman işsizlik fonu, bireysel emeklilik fonu gibi yerlere göz koyuyor gibi davranış kalıpları bence sıkıntılı” değerlendirmesini yaptı. 

Her ülkenin tahvil ve hisse piyasasını bu tip fonlarla geliştirmek isteyeceğine ve bu tip fonların sermaye piyasalarının gelişimi için kurulduğuna da vurgu yapan Atakan, şunları söyledi: 

“100 liralık fonumuz varsa ve bunun 25 lirası devlet katkısıyla oluşuyorsa kalan 75 liranın portföy yöneticileri tarafından serbest şekilde değerlendirilmesi gerekiyor. Ancak bizim irademiz dışında yapılması ayrı bir şey.”

"Doğru bir yaklaşım çünkü borsa çok ucuzladı"

SPK kararının piyasaya derinlik getireceğini savunan Ata Portföy Genel Müdürü Mehmet Gerz,  “Doğru bir yaklaşım çünkü borsa çok ucuzladı. Optimal bir varlık dağılımı yapılsa, bu fonlar yüzde 10 değil belki daha da fazla hissede olması gerekir” değerlendirmesinde bulundu. 

Bireysel Emeklilik Sistemi ve fonları nedir? 

Kişilerin çalıştıkları dönemde her ay belirli oranda ödedikleri katkı paylarını biriktiren sisteme Bireysel Emeklilik Sistemi deniyor. Devlet katkısı sayesinde yatırılan her katkı payının yüzde 25’i devlet tarafından kişinin hesabına yatırılıyor.  Uzman portföy yöneticisi şirketler tarafından yönetilen BES, tasarruf olduğu kadar aynı zamanda bir yatırım sistemi. 

Kişi, bu sistemi portföy yöneticilerine emanet ederken belirli stratejiler tercih ediyor. Bu stratejilerin her biri ayrı bir “fon” adıyla anılıyor. Örneğin, kişi herhangi bir tercihte bulunmazsa birikimleri Standart Fon’da değerlendiriliyor. Ya da para piyasası fonlarına yatırılan BES katkıları, vadesine en fazla 184 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarıyla (Tahvil gibi) değerlendiriliyor. Kıymetli madenler fonu seçilirse de fon portföyünün en az yüzde 80’i devamlı olarak altın ve diğer kıymetli madenler ile bunlara dayalı para ve sermaye piyasası araçlarından oluşuyor.