Enflasyon düşmüyor, yükseliyor
T24 - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan enflasyon rakamlarında düşüş gözlense de Milliyet gazetesi yazarı Güngör Uras, verilerin gerçeği yansıtmadığını söyledi. Uras, "12 aylık fiyat ortalamalarına bakarsanız 2009 yılında yüzde 6.25 artan tüketici fiyatları 2010 yılında yüzde 8.57 oranında artmış. Enflasyon artıyor" dedi.
Güngör Uras'ın Milliyet gazetesinde "Enflasyona ters bakış: Düşüş yok!" başlığıyla yayımlanan (4 Aralık 2011) yazısı şöyle:
Enflasyona ters bakış: Düşüş yok!
Aralık/Aralık fiyatlarına bakarsanız, 2009’da yüzde 6.53 artan fiyatlar, 2010‘da 6.40 artmış. Enflasyon düşüyor. Ama 12 aylık fiyat ortalamalarına bakarsanız 2009 yılında yüzde 6.25 artan tüketici fiyatları 2010 yılında yüzde 8.57 oranında artmış. Enflasyon artıyor.
Üretici fiyatlarında sağa da baksanız, sola da baksanız enflasyon yükselişte.
- Aralık/Aralık üretici fiyatları 2009’da yüzde 5.93 oranında arttı. 2010’da 8.87 oranında arttı. Üretici için enflasyon yükselmiş.
- Son 12 ay ortalamasına göre üretici fiyatları 2009’da yüzde 1.23 oranında artarken 2010 yılında yüzde 8.52 oranında artmış. Üretici için fiyat artışları 2009 yılının üzerinde. Genel bir açıklamaya ihtiyaç var: Herkesin enflasyonu farklıdır. Enflasyon ile ilgili ölçümleri yapan İTO’nun da TÜİK’in de ölçüleri farklıdır.
Herkesin ölçüleri farklıdır: Örneğin ev kadını mutfak hesabına bakarak enflasyonu ölçer. Kunduracı kösele fiyatına bakarak, makine üreticisi, demir çelik fiyatına bakarak enflasyon yorumu yapar.
İTO, sadece İstanbul’da, sadece ücretle çalışanların tüketim kalıbına göre fiyat artışını belirler. TÜİK, Türkiye genelinde en fakirinden en zenginine ortalama tüketim kalıbına göre fiyat artışlarını ölçer. İnsanlar açıklanan enflasyon oranları, kendi kafalarında oluşan rakama veya kendi harcamalarına göre ceplerinden çıkan paraya uymayınca, “(1) Bu rakamlarla oynanıyor, (2) Enflasyon hesabında farklı mal ve hizmetlere bakılıyor“ derler. (1) Genelde rakamlarla oynanmaz. Bir ay oynansa öbür aylar düzeltme yapmak zorunluluğu ortaya çıkar. (2) Fiyat artışlarının izlendiği maddelerin seçimi, tüketim kalıplarının oluşturulması uzmanlık ister. Bu konuda imkân ölçüsünde en iyinin yapılmasına çalışılır.
2010 yılının tümü ile ilgili enflasyon rakamlarında dikkati çeken noktalar şunlardır:
- Tüketici fiyatlarında 12 aylık ortalamaya göre gıda maddeleri fiyatları ülke genelinde, fakirinden zenginine ortak tüketim kalığına göre, yüzde 10.58 oranında artmıştır.
- Üretici fiyatlarında, tarımda 12 ay ortalamasına göre fiyat artışı yüzde 20.07.
Gıda fiyatları herkes için önemli
Tüketici en fazla gıda için para harcar.
O nedenle buradaki artış tüketici için önemlidir. Gıda maddeleri fiyatları ise tarım ürünleri fiyatındaki değişimden etkilenir. Tarım üretimindeki yetersizlik sonucu tarım ürünleri fiyatı yüzde 20’ler gibi çok yüksek oranlarda artıyor. Bu artışın 2011’de de devam etmesi halinde, tüketici 2011 yılında da gıdaya daha fazla para ödemek zorunda kalacaktır.Son bir gösterge: 2003’de 100.00 olan tüketici fiyat endeksi 2010 sonunda 181.85 oldu. Demek ki, 2003’te eline 100 TL geçen tüketicinin geliri 2010 yılında 180 olmamış ise onun yaşam düzeyi kötüleşmiş demektir.
Son bir değerlendirme: Evet 2010 yılında enflasyon dizginlenmiştir ama, 2005 yılından bu yana her yıl gerçekleşen 12 aylık ortalama fiyat artışlarına bakılırsa (aşağıda tablosu veriliyor) enflasyonun belli bir çizgide tutunduğu, geriye çekilemediği görülmektedir.