Erasmus öğrencilerine hibe kesintisi: "Dönercide kaçak çalışacağım"

Erasmus+ değişim programıyla yurt dışına giden üniversite öğrencilerinden yüzlercesine ödenmesi gereken hibelerde aksaklık yaşanıyor. Yurt dışındaki çok sayıda öğrenci zor durumda

"Yurt ücreti 110 euro. 2,5 aylık hibe benim ancak yurt masrafıma yetiyor. Geriye kalan yemek, ulaşım, gezi için hiçbir şey kalmıyor. Bu yüzden bir dönercide kaçak çalışmayı düşünüyorum. Mecburiyetten böyle çalışacağım."

İTÜ Elektrik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü üçüncü sınıf öğrencisi Bünyamin Talha Bostan, Erasmus hibelerinin kesilmesi sonrası içinde bulunduğu durumu böyle anlatıyor. Eylül ayının başında iki dönem için Çekya'nın Ostrava kentine giden Bünyamin Talha, geçtiğimiz Cuma günü aldığı mailin tüm planlarını bozduğunu söylüyor.

Nedeni ise Avrupa Birliği ve Türkiye'nin işbirliğiyle uygulanan Erasmus+ programı çerçevesinde yurt dışındaki öğrencilere ödenen hibelerde yaşanan aksaklıklar. Söz konusu aksaklık, geçen hafta İstanbul Teknik Üniversitesi'nin (İTÜ) öğrencilerine hibelerin tamamının ödenemeyeceğini e-postayla iletmesi üzerine ortaya çıktı. Taahhüt edilen hibelerin bir kısmının ödenmeyeceğinin belirtildiği e-postada, öğrencinin 4 ya da 8 ay yurt dışında olduğuna bakılmaksızın en fazla 2,5 aylık hibe ödemesi yapılabileceği duyuruldu. Bütçe durumuna göre bu ödemelerin artabileceği, ilk ödemenin ise Şubat 2022'ye sarkabileceği ifade edildi.

İTÜ buna gerekçe olarak okula Türkiye Ulusal Ajansı'ndan tahsis edilen bütçe miktarının azaltılmasını gösterdi. Yapılan açıklamaya göre hibenin koordinasyonunu yapan Dışişleri Bakanlığına bağlı Türkiye Ulusal Ajansı, 3 milyon 640 bin euro talep eden İTÜ'ye hibeler için 971 bin euro bütçe ayırabildi. Diğer bazı okullarda da benzer sıkıntıların yaşandığı kısa süre sonra ortaya çıktı. 

"Sefalete sürüklendik"

Yapılan kesintilerle 10 aylık süre boyunca aylık 450 eurodan toplam 1125 euro alacağını ve bu hibeyle geçinmenin mümkün olmadığını söyleyen Talha, Çekya'ya gelmeden önce kendisine hibe miktarının artırıldığını söylendiğine dikkat çekiyor.

"Gelmeden önce bize 'Dönemlik 4 ay, iki dönem için 8 ay hibe vereceğiz, hibe miktarınızı da 300 eurodan 450 euroya çıkarttık' dediler. Daha sonra buraya geldik ve 'Biz size 2,5 aylık hibe vereceğiz. İki dönem gitseniz de 2,5 aylık hibe alacaksınız' mailini gördük. Bizi sefalete sürüklediler."

Erasmus+ programıyla sınır ötesinde eğitim gören öğrencilere hibe desteği veren Avrupa Birliği (AB), aslında hibeler ayırdığı mali kaynağı artırmayı planladığını açıklamıştı. AB'nin 2014-2020 yılları arasında Erasmus+ programı için tüm ülkelere 14 milyar euro ayırırken 2021'de bunu yaklaşık iki katına, 26,2 milyar euroya çıkarmıştı. Ancak buna karşın Türkiye Ulusal Ajansı'nın Erasmus+ programı için yükseköğretim kurumlarına iki yıl önce yaptığı 40 milyon euroluk ödeme, bu yıl 32 milyon euroya düştü.

Aksamalarla ilgili Pazartesi günü bir açıklama yapan Ulusal Ajans hibelerdeki kesintinin "2021-2027 Erasmus+ Program Tüzüğü'nün Avrupa Birliği tarafından 6 ay gecikmeli olarak, ancak Haziran 2021 tarihinde onaylamasından kaynaklandığını" açıkladı. Yükseköğretim kurumlarına şu an için "asgari" bir ödemenin yapıldığı, önümüzdeki süreçte hibelerde değişim olabileceği de vurgulandı. Ankara'daki Avrupa Birliği Delegasyonu'ndan yapılan sçıklamada ise Türkiye’de Erasmus Programı’nın uygulanmasının Türkiye Ulusal Ajansı’nın sorumluluk alanına girdiği belirtilerek, "AB Türkiye Delegasyonu, söz konusu soruna ve aynı zamanda programa katılan Türk öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere öngörülen çözümlere ilişkin daha fazla bilgi almak amacıyla Ulusal Ajans ile temasa geçmiştir" denildi..

"Madem anlaşmazlık vardı sonuçlar neden hibeli açıklandı?"

Öğrenciler ise bu sıkıntıların bir an önce giderilmesini istiyor.

İTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü'nde dördüncü sınıfta olan Can Uzer de Erasmus+ için iki dönemliğine İtalya'nın Milano şehrinde. Kendisine normalde 8 ay için 4 bin 800 euro ödenecekken mevcut tabloda 1500 Euro ödeneceğini söylüyor. Türkiye'de burs aldığı bir vakıftan ve ailesinden gelecek paraya mecbur kaldığını, fakat onların da euroya çevrilince değerinin düştüğünü ifade ediyor:

"Uçak biletidir, buradaki kiradır, her şeyi cebimizden karşılıyoruz. Şu anda benim kaldığım paylaşımlı odanın kirası 350, arkadaşımın 400 euro. Bizden üç ay depozito istediler. Neredeyse toplamda 1500 euro masraf ettik. Ki bunlar bulduğumuz en ucuz yerler ve okula mesafe bir saat. Bu, yaygın bir durum değil. Herkes okula bir iki durak uzaklıkta."

"Madem Ulusal Ajans ile AB arasında böyle bir anlaşmazlık vardı, neden bize Erasmus sonuçları hibeli olarak açıklandı? Neden biz bütün işlemlerimizi buna göre yaptık?" diye soran Can, gibi yüzlerce öğrenci şimdi Türkiye Ulusal Ajansı'ndan gelecek yeni açıklamayı bekliyor.

Batu Bozkürk / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe