Erdoğan protestolar eşliğinde cami açtı
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Köln‘de bulunan Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) Merkez Camii‘nin açılışını gerçekleştirdi. Erdoğan‘ın resmi heyetinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Savunma Bakanı Hulusi Akar, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Maliye Bakanı Berat Albayrak ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül yer aldı. Erdoğan kürsüye gelmeden önce Kuran-ı Kerim okundu. DİTİB Başkanı Nevzat Yaşar Aşıkoğlu ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş da birer konuşma yaptı.
Söze Alman mevkidaşı Frank-Walter Steinmeier‘e teşekkür ederek başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Berlin‘deki resmi temaslarında iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri canlandırmaya odaklandıklarını kaydetti. Konuşması sırasında Almanyalı Türklerin durumuna ve camilerin önemine de değinen Erdoğan, açılışını yaptığı caminin Müslümanların yanı sıra gayrimüslimlere ve en başta Köln halkına ait olduğunu söyledi.
Caminin yapımına katkıda bulunan Alman yetkililere de teşekkür eden Erdoğan, "Protestolara rağmen pek çok Alman siyasetçi projeyi tescil etti, DİTİB'in ve Türk toplumunun yanında yer aldı. Ben kendilerine bir cumhurbaşkanı olarak tekrar teşekkür ediyorum. Aynı şekilde caminin yapımına, bu şehirde yaşayan farklı dinlerden, kültürlerden dostlarımız da güçlü destek verdi" dedi. Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Başbakanı Armin Laschet ve Köln Belediye Başkanı Henriette Reker'in açılışa katılmamasından dolayı üzgün olduğunu ifade etti.
Erdoğan, konuşmasında futbolcu Mesut Özil'le Almanya'da tartışma yaratan fotoğrafına da değindi. Erdoğan, Özil'in kendisi ile fotoğraf çektirdiği için dışlandığını belirterek "Almanya'da doğup büyümüş Mesut Özilimiz, İlkayımız bir fotoğraf çektirdik diye kendisini bu toplumda dışladılar. Alman milli takımına kadar yükselmiş olan bu iki gencimizin dışlanmasını, ben onun cumhurbaşkanı olarak hazmedemedim" ifadelerini kullandı.
Kalabalık camiye yaklaştırılmadı
Erdoğan cami açılışını yaparken dışarıda da Erdoğan taraftarları ve karşıtları toplandı. Ancak kalabalığın camiye yaklaşmasına izin verilmedi. Caminin önünde düzenlenmesi ve yaklaşık 25 bin kişinin katılması planlanan büyük etkinlik, Köln Belediyesi tarafından DİTİB‘in sunduğu "güvenlik konseptinin" yetersiz olduğu gerekçesiyle Cuma günü iptal edilmişti.
Ancak yasağa rağmen sabahın erken saatlerinden itibaren yüzlerce Almanyalı Türk, caminin çevresinde toplandı. Köln‘ün yanı sıra Almanya‘ın çeşitli kentlerinden gelenler gün boyunca "Dik dur eğilme, bu millet seninle", "Recep Tayyip Erdoğan", "Hepimiz Recep‘in askerleriyiz", "İşte ordu, işte komutan", "Her şey vatan için" gibi sloganlar attı. Zaman zaman içinden mehter marşı melodileri de yükselen grup aralıklarla tekbir getirdi. Erdoğan‘ın konuşmasını cami içerisinde izleyen birçok kişiler cami yakınına Erdoğan‘ı görmek için gelenlerin cami önüne yaklaştırılmamasına sitem etti.
DW Türkçe'ye konuşan katılımcılar, etkinliğin iptal edilmesinden ötürü hayal kırıklığına uğradıklarını dile getirdi. Bir Almanyalı Türk söz konusu kararı "çok büyük bir haksızlık" olarak nitelendirirken bir diğer katılımcı ise "Türkiye‘ye ve gurbetçilere saygısızlık" değerlendirmesinde bulundu. İptal kararını eleştiren Düsseldorflu bir diğer katılımcı da "Almanya‘da, Köln‘de bir güvenlik problemi söz konusu değil. Biz terörist değiliz. Biz sadece Cumhurbaşkanımızı karşılamak istiyoruz, çok basit" şeklinde konuştu.
"Müdahale etmek zorunda kalmadık"
Cumartesi günü sabahın erken saatlerinden itibaren kent genelinde geniş güvenlik önlemleri alındı. Gün boyunca Köln‘ün çeşitli yerlerinde yaklaşık 3 bin polis memuru görev yaptı.
DİTİB yetkilileriyle Köln polisi arasında camiye alınacak davetli sayısı ve caminin önünde toplanacak kalabalığa ilişkin görüşmeler yaptı. 500 kişilik davetli listesine 600 kişi daha eklenmesi istendi, ancak güvenlik önlemleri gereği Köln polisi buna izin vermedi. Etkinliğe izin verilmemesinin ardından DİTİB Facebook sayfası üzerinden 5 bin kişiye davet çağrısı yapmıştı.
Köln polisi basın temsilcisi Thomas Held, DW Türkçe‘ye yaptığı açıklamada, günün büyük oranda "sorunsuz bir biçimde" geçtiğini söyledi. Erdoğan‘ı karşılamak amacıyla alana gelenlerin barışçıl bir davranış sergilediklerini belirten Held, müdahale etmek zorunda kalmadıklarının altını çizdi.
Temsilci, Türkiye Cumhurbaşkanı‘nın Almanya‘daki güvenliğinin kendileri için "en yüksek önceliği" taşıdığını belirtti. Erdoğan‘ın dışarıda yaklaşık 10 bin kişinin bulunduğu yönündeki açıklamasıyla ilgili olarak ise Held, alanı çevreleyen "dört yönün her birinde yüzlerce kişi olduğunu ancak kesin rakam veremeyeceklerini" söyledi.
İki grup karşı karşıya
Erdoğan‘ın konuşması öncesinde caminin yakınlarında Erdoğan taraftarları ve karşıtları olmak üzere iki grup karşı karşıya geldi. Erdoğan karşıtı grup "Diktatör Erdoğan" sloganları attı. Bir Alman katılımcı, "Bugün burada olmamın sebebi, diktatörlerin insanlara faydası olmadığını göstermek" şeklinde konuştu.
Diğer yandan caminin hemen karşısındaki sokağın sakinleri, evlerine "Basın özgürlüğü ve düşünce özgürlüğü. Gazetecilerimizi serbest bırakın" ve "Diktatörler hoş gelmedi" yazılı pankartlar astı.
Perşembe günü Almanya‘ya gelen Erdoğan, Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Başbakan Angela Merkel ile görüşmüştü. Merkel ile Erdoğan‘ın basın toplantısı sırasında "Türkiye‘deki gazetecilere özgürlük" tişörtü giyen bir gazetecinin salondan çıkarılması Almanya‘da tepkilere neden olmuştu.
Gezal Acer - Burak Ünveren / Köln