Erken Seçim 2018: 5 adımda bundan sonraki sürecin işleyişi
Erken seçim çağrısı yapan MHP lideri Devlet Bahçeli'yle görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AKP yetkili kurullarıyla da biraraya geldikten sonra erken seçim ilan etti.
Türkiye'de seçmenler, 24 Haziran'da cumhurbaşkanını ve milletvekillerini seçmek için sandık başına gidiyor.
Erken seçim tarihinin açıklanmasıyla izlenecek süreç şöyle:
Erken seçime gidebilmek için anayasa değişikliği gerekmiyor, ama kararın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafindan onaylanması şart. TBMM'de toplam 539 milletvekili var. Erken seçime gidilmesinin kabulü için tezkereye 276 milletvekilinin onay vermesi gerekiyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Meclis başkanı dışında 317 milletvekiline sahip. AKP ile MHP'nin toplam sandalye sayısı ise 352. Dolayısıyla iki partinin 'evet' demesi erken seçim önünde engel bırakmıyor.
HDP ile CHP de erken seçime hazır olduklarını söyledi. Oylamada 'Hayır' deseler dahi, MHP ile AKP'nin oyları seçime gidilmesi için yeterli olacak.
Erken seçim kararı alınmasından sonra propaganda ve seçim kurallarını belirleyecek ve kampanyalar başlayacak.
YSK ilan edilen seçim tarihine göre seçime gidecek partilerin belirlenmesi, adayların ilanı, seçmen kütüklerinin yenilenmesi, il ve ilçe seçim kurullarının belirlenmesi, oy pusulalarının bastırılması hazırlığına başlıyor.
YSK, 1 Ocak itibariyle seçime girebilecek dokuz partiyi açıklamıştı.
YSK'nın 298 sayılı 'Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun' ile 2820 sayılı 'Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili maddelerine göre, 1 Ocak'tan en az 6 ay öncesi itibariyla illerin en az yarısında teşkilat kurtukları ve büyük kongrelerini yaptıkları saptanan partilerin seçime girebileceğini duyurdu. Bu partilerin de AKP, Bağımsız Türkiye Partisi, BBP, CHP, DP, HDP, MHP, Saadet Partisi ve Vatan Partisi olduğu belirtildi.
25 Ekim 2017'de kurulan İYİ Parti'nin altı ayı 1 Eylül'de doluyor, parti örgütlenmesini tamamlayamazsa İYİ Parti'nin TBMM'de grup kurması gerekiyor.
Türkiye, 2017 referandumuyla kabul edilen anayasa değişiklikleriyle ilk defa Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini bir arada yapacak.
TBMM'de grubu bulunan siyasi partiler Cumhurbaşkanı için aday gösterecek. TBMM dışından aday gösterilenler için ise 100 bin imza gerekiyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda adayların hiçbiri yüzde 50'ye ulaşamazsa en çok oyu alan iki aday ikinci tura kalacak. İkinci turda da en yüksek oyu alan isim 5 yıllık Cumhurbaşkanlığı koltuğuna geçecek.
Cumhurbaşkanı en fazla iki defa seçilebilecek. Yeni anayasaya göre, meclisteki milletvekili sayısı da 550'den 600'e çıkarıldı. Yeni düzenlemede Ankara'da seçilecek milletvekili sayısı 32'den 36'ya, İstanbul'da seçilecek milletvekili sayısı da 88'den 97'ye yükseldi.
Antalya'nın çıkaracağı milletvekili sayısı 2, Adana'nın 1, Bursa'nın 1, Aydın'ın 1, Denizli'nin 1, Diyarbakır'ın da 1 arttı.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Salı günkü erken seçim çağrısına siyasi partiler de karşılık verdi. AKP'de karar için Erdoğan işaret edilirken, genel hava "Ok yaydan çıktı, seçim kaçınılmaz"a dönüştü.
CHP'den ilk yanıt 'hodri meydan' oldu. Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan, "Hodri meydan, erken seçime hazırız. Türkiye'yi bu sıkışmışlıktan çıkarmanın yolu seçimdir" dedi.
HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan da, "Bir karar aldıysanız, Halkların Demokratik Partisi olarak size hodri meydan diyoruz. Biz seçime de varız" dedi.
İYİ Parti lideri Meral Akşener de partisinin yasal olarak seçime girip giremeyeceği tartışmalarına ilişkin "Zamanında ya da erken, bizim için fark etmez. Bizim için telaşlanacak bir durum yok" diye konuştu.
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu da "Türkiye'nin hakikaten bugünkü şartlarda daha ileriye gitmesi mümkün değildir" diyerek Bahçeli'nin çağrısına destek verdi.
Erken seçimler, 2017 referandumuyla kabul edilen yeni anayasanın da resmi olarak yürürlüğe girmiş olması anlamına gelecek.
Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olurken, başbakanlık makamı da kalkacak. Partisiyle ilişiği kesilmeyecek cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisi olacak.
Cumhurbaşkanının yetkilerinin genişlemesiyle siyasi partiler de hesaplarını 'başkanlık' ve milletvekili seçime göre yapıyor.
MHP ile AKP'nin seçime 'Cumhur ittifakı'yla girmesi bekleniyor. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 8 Ocak'ta partisinin Cumhurbaşkanı adayı göstermeyeceğini ve Erdoğan'ı destekleyeceklerini söyledi ve bunun adının da 'Cumhur İttifakı' olabileceğini ifade etti.
AKP'nin de kabul etmesiyle siyasi partilerin isimlerinin oy pusulasında yer alacağı resmi ittifak düzenlemesi TBMM'de de kabul edildi.
Referandumda 'Hayır' diyen siyasi partilerin cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda kendi adaylarını çıkarması, ikinci turunda da en fazla oy alan partinin adayını desteklemeleri beklentisi var.
İYİ Parti lideri Meral Akşener 2017 Aralık ayında Cumhurbaşkanlığı'na aday olacağını duyurmuştu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise, Mart ayındaki açıklamasında Cumhurbaşkanı adayları için "Yıpranmamış kişiler arasından seçilmesi lazım. Kafamızda birden fazla isim var" dedi.
Tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Bahçeli'nin erken seçim çağrısı sonrası partisinin "seçime hazır" olduğunu söyledi. Demirtaş'ın avukatları aracılığıyla yaptığı açıklamada, "Siyasi yasaklı olsam da olmasam da aday olsam da olmasam da HDP ve şahsım, cumhurbaşkanlığı seçiminde çok iddialıyız ve sonucu kesinlikle bizim tutumumuz belirleyecek" dedi.
Saadet Partisi Genel Başkanı Karamollaoğlu da Nisan'da BBC Türkçe'ye verdiği mülakatta, cumhurbaşkanı adaylarını seçim tarihi belli olduğu zaman açıklayacaklarını söylemiş, ittifak arayışı için şartları konusunda da "Cumhurbaşkanı kesinlikle kanunların üstünde olmamalı … Adalet bağımsız olmalı" demişti.