Evren'in 12 Eylül parolası: Ahmetler geliyor, yollar açıldı

Darbenin tüm hatlarıyla planlandığı Bayrak Harekâtı'na göre, komutanlardan hazır olduklarını "Yollar açıldı" parolasıyla bildirmeleri istenmiş.

 

Genelkurmay Başkanlığı, 12 Eylül davasının görüldüğü mahkemeye, darbe planının son halini gönderdi. Gün ışığına çıkmamış çarpıcı bilgilerin yer aldığı planda, komutanların darbeye hazır olduklarını “Yollar açıldı” parolasıyla bildirmeleri istenmiş. Darbenin tarihi ve saatine ilişkin değişiklik olması halinde, bu durum, “Ahmetler ... Günü... Saat ...’da trenle geliyorlar” koduyla bildirilecekmiş.

 

12 Eylül darbesinin hayatta kalan mimarları Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya hakkında açılan davaya, mahkemenin talebi üzerine, darbenin yol haritası olan ‘Bayrak Harekâtı Planı’nın darbe öncesi en son güncellenen halini gönderdi. Kenan Evren imzasıyla askeri komutanlıklarına gönderilen plan, 8 Eylül 1980 tarihli. Bayrak Harekat Planı Direktifi’nde, uygulamaya bütün yurtta 12 Eylül 1980 Cuma günü saat 03.00’de TRT, PTT ve diğer muhabere sistemlerine el konularak başlanılacağı belirtilerek, şöyle deniliyor:

 

Zorunlu bir nedenle uygulama tarihi öne veya geriye alındığı takdirde (AHMETLER… GÜNÜ…, SAAT… da TRENLE GELİYORLAR) kodu ile değişen yeni uygulama zamanı gün ve saat olarak bildirilecektir. 

Komutanlar BAYRAK Harekatı’na hazır olduklarını 11 Eylül 1980 Perşembe günü saat 18.00- 20.00 arasında Genelkurmay Başkanlığına (YOLLAR AÇILDI) kodu ile bildireceklerdir.

 

Ankara Radyosu ve diğer bölge radyoları aynı gün saat 04.00’de Harp Okulu Marşı’nı takiben ilk bildiriyi yayınlayacaktır.

 

Komutanlar görevlerinin tamamlandığını telefonlar (ayrıca teleksle) Genelkurmay Başkanlığı’na bildireceklerdir.

 

Evren imzasını taşıyan ve komutanlıklara gönderilen talimatın son bölümünde ise “Kahraman Türk Silahlı Kuvvetleri ’ne bu tarihi görevinden başarılar, Yüce Türk Ulusu’na güven ve özgürlük içerisinde mutlu gelecekler dilerim” ifadesi yer alırken, talimatının sonunda “Not” olarak şu uyarılar var: “Bildiriler saat 12.00’ye kadar saat başlarında tekrar edilecektir. Bölge Radyoları Ankara’ya bağlanmamış ise bildirileri mahalli radyodan Garnizon Komutanlığı tarafından yayınlatılacaktır.” 

 

 

Harekât planının detaylarında, belediye başkanlıkları görevinin valilerce devralınması emredilerek şunlar kaydediliyor: 

 

“Belediye Başkanları, Sıkıyönetim Komutanları tarafından atanacak vali veya kaymakam emrinde olacaktır. Ruhsatlı silah dağıtımı işlemi durdurulacaktır. Silah aramalarında daha çok önem verilecek. Devlet görevlileri dışında ruhsatlı da olsa silah taşıması müsaade edilmeyecektir.” 

Planda siyasi parti başkanları ve diğer önemli kişilerin gözaltı işlemlerine ilişkin olarak da şu talimatlar dikkat çekiyor: 

 

“Tim komutanları, parti başkanlarına (parlamentodaki 4 büyük parti) Ek 1’deki, bunun dışındaki diğer önemli personele Ek 2’deki tebligatları yapacaklardır. Kontrol altına alınacaklara karşı kesin kararlı davranışlarda bulunulacak, hakaret edilmeyecek, tartaklanmayacak. Söz konusu şahısla ilişki kurulmayacak, samimi davranılmayacak. Gözlenen personelin telefon irtibatı kesilecek, dışarıdaki personelle ilişki kurmasına müsaade edilemeyecek. Mecbur kalındığında kesin ve kararlıkla muhtemel olaylar en şiddetli bir şekilde bastırılacaktır. Parlamenterlere verilecek zarf 06.30’da verilecek; Parlamenterler evinde Saat 8.00’de alınacak. Evinden alınacak parlamenter evinde kalmayı tercih ettiği takdirde zorlamada bulunulmayacak, evinde gözetim altında bulundurulacaktır. Planda yer alan Ek 1 ve Ek-2’deki siyasiler gözaltına alınırken, yapılacak konuşmanın detaylarına yer verilerek, ordunun neden yönetime el koyduğunun anlatılması da emrediliyor.” 

 

 

12 Eylül dava dosyasına, 14 Haziran 2007 tarihinde Kenan Evren tarafından Genelkurmay Başkanlığına dört cilt olarak teslim edilen ‘Sıkıyönetim Koordinasyon Toplantısı Teyp Bandı Metinleri’ de girdi. Mahkemenin bazı sayfaların eksik olduğunu tespit etmesi üzerine, bu sayfalar da gönderildi.

 

Söz konusu tutanaklara göre Kenan Evren de konuşmasında, 1402 sayılı yasanın Meclis’ten geçmesinin gerekliliğini anlattıktan sonra esnafın ve sanatkarların temsilcilerinin kendilerine gelerek “İllalah diyerek silahlanacaklarını bildirdiğini” ifade ediyor. Dönemin Başbakanı Süleyman Demirel de yaşanılan terör olayları ilgili olarak, “devletin meşru zeminlerde kalarak meşru yollardan giderek” mücadele etmesi gerektiğini ifade ediyor.

 

 

TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu bünyesinde kurulan 28 Şubat’a ilişkin alt komisyon 27 Nisan e-muhtırasını da araştıracak. Komisyonun dünkü toplantısında, CHP’li üyeler, 27 Nisan e-muhtırasının araştırma kapsamına alınması talebini yineledi. CHP ’nin ısrarı üzerine Komisyon Başkanı Nimet Baş’ın, “Bu konuya araştırırsak CHP bunun altında kalır” dediği, CHP ’li Ali Rıza Öztürk’ün de, “Bu araştırma yapılmadan kimin altta kimin üste kalacağı da ortaya çıkmaz” diye karşılık verdiği öğrenildi. Tartışmalardan sonra oybirliği ile 27 Nisan e-bildirisinin 28 Şubat süreci ile birlikte araştırılmasına karar verildi.