Facianın yaşandığı madene nasıl 'güvenli' raporu verildi?
Başbakan Tayyip Erdoğan, Soma’da şu ana kadar 274 işçinin öldüğü maden ocağının Mart ayındaki denetleme sonucunda "işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından başarılı bulunduğunu" söyledi. Madende yangına neden olduğu öne sürülen trafonun ise denetleme raporunda yer alıp almadığı bilinmiyor. Maden ocaklarını bilen bir çalışanın aktarımına göre, “Ocakta ihmal olmazsa ne şekilde olursa olsun trafo patlamaz.”
Soma’ya giden Başbakan Tayyip Erdoğan, facianın yaşandığı maden ocağına dair şunları söyledi:
"Ben size birkaç rakam vereceğim, neyin ne olduğunu görmeniz bakımından önemli. Bu ocakla ilgili mart ayı sonunda yapılmış olan gerek sağlık gerek güvenlik kontrolünde bu ocağın, bu noktada işçi sağlığı iş güvenliği noktasında başarılı olduğu tespit edilmiştir. Bizim 1942’den 2010 sonuna kadar arkadaşlar, toplam şöyle bu kazalardaki ölü sayımıza baktığımızda yaklaşık 900 civarında. 42, 47, 55, 83, 87, 90, 95, 2010. Bunların içerisinde 92 yılında Kozlu’da yaşanan 263 işçinin öldüğü grizu faciası en büyük kaza olarak kayıtlara geçti. Bunlar kömürde olanlar."
Ancak faciaya neden olduğu öne sürülen trafonun söz konusu rapora yansıyıp yansımadığı bilinmiyor.
T24 yazarı Aziz Çelik’e konuşan 31 yıllık maden işçisi Ahmet Öztürk ocaklardaki trafolara ilişkin şunları söyledi:
“Madenciliği bilen herkes bilir ki, ocakta ihmal olmazsa ne şekilde olursa olsun trafo patlamaz. Çünkü bu trafolar yüksek korunaklı standartlarda imal edilir, edilmesi gerekir. Trafo patlamaz, patlasa da ortama zarar vermez. Çünkü anti grizu (alev sızdırmazlık) özelliğine sahip olmaları gerekir. Bu şu demektir: Yeraltında çalışan herhangi bir makine ve teçhizat, çalışma koşullarından dolayı, içinde bir kıvılcım, alev ya da başka bir olumsuzluk meydana gelirse bunu ortama yansıtmaması gerekir. Tabiri caizse içinde dinamit patlasa dışarıya sızdırmaz. Koruma duvarı o denli güçlüdür.”
“Bu değerlendirmelerden (Bilgilerin saklanmasını kast ediyor - T24) anlıyoruz ki, ocakta trafo patladıysa, ya trafo alev sızdırmazlık özelliğine sahip değil ya da gerekli bakımları, testleri yapılmadı. Başka türlüsü mümkün değil, yeraltında kullanılan tüm aygıtların içinde yangın çıksa bile ortama sızdırmayacak standartlara sahip olması gerekiyor çünkü… Sızdırır ve böyle yangınlara sebep olursa, orada kesinlikle ihmal aramak gerekir.
Bir trafo patladı diye, ocaklarda nakliyat aksamaz, asansörler (kafesler) devre dışı kalamaz. Onları çalıştıracak yedek güçlerin (jeneratörlerin = üreteçlerin) olması gerekir.
Öte yandan Madencilik Tüzüğü’nü şöyle bir okuyan herkes bile bilir ki, trafo gibi tehlike oluşturabilecek aygıtlar yeraltında özel olarak tahkim edilmiş yerlere konur. Her türlü önleme karşın bir yangın çıksa dahi yaygınlaşmasını önleyecek şekilde izole edilmiş (Örneğin, kesinlikle ağaç değil de beton tahkimat altına alınmış) ortamlara konuşlandırılır.
Neymiş, sistemden aşırı yük çekilmesi sonucunda trafo patlamış… Tek kelimeyle yalan… Sistemde olması gereken aşırı akın rölelerinin devreye girip elektriği kemesi gerekir çünkü. Kesmiyorsa devreden çıkarılmış olması gerekir. Bu da tek kelimeyle cinayettir.”
Aziz Çelik - Soma'da tam teşekküllü cinayet