Fezlekede 76 endişesi; Kılıçdaroğlu ve Bahçeli'nin milletvekillikleri de tehlikede mi?

Dokunulmazlık görüşmelerinde yarın yapılacak olan ikinci tur oylamadan ‘Evet’ çıkarsa, fezlekeleri bulunan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin durumu riske girecek. Karar'dan Eyüphan Kılıç'ın haberine göre, iki lider en az 1 yıl ceza alırsa Anayasa’nın 76’ncı maddesine göre ilk seçimde vekil olamayacak.

"1 yıl hapse engel olur"

Anayasa’nın milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76. maddesine göre, ‘taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar’ milletvekili seçilemiyor. Milletvekili Seçimi Kanunu’nda da milletvekili seçilme şartları arasında benzer hüküm yer alıyor. Kanununa göre, taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar milletvekili adayı olamıyor.

"Affa uğrasalar bile..."

Aynı kanunda ayrıca, affa uğramış olsalar bile, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkum edilenlerin milletvekili olamayacağı belirtiliyor.

"5 yıl bekleyecekler"

Dokunulmazlığı kaldırılacak 138 milletvekili arasında parti liderleri de bulunuyor. Meclis’e gönderilen 667 fezlekeden 57’si HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a, 37’si CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na, 5’i ise MHP lideri Devlet Bahçeli’ye ait. Kılıçdaroğlu ile Bahçeli hakkında düzenlenen fezlekelerin önemli bir bölümü “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten. Tasarı yasallaşırsa Kılıçdaroğlu ayrıca Başkanlık sistemine yönelik “Kan dökmeden Anayasa olmaz” sözünden dolayı yargılanacak. TCK’nın 299. maddesine göre bu suçun cezası 1 ila 4 yıl hapis cezası. Kılıçdaroğlu ve Bahçeli, yargılandıkları davalardan birinden 1 yıldan fazla ceza alırsa Anayasa’nın 76. maddesi hükmünce bir sonraki seçimlerde milletvekili adayı olamayacak. Adli Sicil Kanunu’nun 9. maddesine göre ise cezanın infaz edilmesinden 5 yıl sonra adli sicil kayıtları silinebiliyor. Bahçeli, Kılıçdaroğlu ile benzer suçlardan yargılanıp ceza alan milletvekilleri ancak bu sürenin sonunda yeniden seçimlerde aday olabiliyor.

“En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.”

HDP'liler terörden

Terör eylemlerinden mahkum olanların yanı sıra uluslararası suçlar ile soykırım ve insanlığa karşı suç işleyenler milletvekili olamıyor. Bu hakkında ‘terör’den fezleke bulunan HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş’ın ceza alması halinde bir daha seçilemeyeceği anlamına geliyor.

"Ara seçim hesabı yapılıyor"

* Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: “Anayasa’nın 76. maddesi açık ve net. 1 yıl veya daha fazla hapis cezası alanların milletvekili seçilemeyeceğini söylüyor. Düzenleme demokrasiye ters. Yeni anayasanın provası niteliğinde, güç denemesi yapılıyor. Eğer dokunulmazlık kalkar da milletvekilleri hüküm giyerse bir daha aday olamıyor. Bu davalar çabuk görülür sonuçlanırsa belki erken seçim veya ara seçim olabilir. Ceza alacaklar seçilemeyecek, iktidarın hesabı da zaten bu; ara seçim yaptırıp kendi adayını seçtirmek.”

"1 yıl hapis cezası alan milletvekili seçilemez"

* Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Hasan Tunç: “Anayasa’nın 76. maddesi hangi hallerde milletvekili olunamayacağını açıklıyor. Buna göre taksirle yani kasıt olmadan işlenen suçlar hariç herhangi bir suç nedeniyle 1 yıl hapis cezasına hüküm giyen bir daha milletvekili seçilemez. Yani milletvekillerinden biri hakaret suçundan 1 yıl hapis cezasına hüküm giyerse, bir daha milletvekili seçilemez. Tabii burada önemli olan, mahkemenin hakaret suçunun kasıtlı olarak işlendiğine karar vermesi.”

"Bu yanlış yol daha büyük yanlışlara yol açar"

* Anayasa Hukukçusu Prof. Ersan Şen: “1 yıl ceza alan milletvekili aday olamaz. Adnan Menderes, Kenan Evren ve İstiklal Mahkemeleri dönemlerinde olduğu gibi yanlış bir yola girildi. Bu yanlış ileride daha da büyük yanlışlara yol açabilir. İleride Cumhurbaşkanı ve Başbakanlar dahil olmak üzere her siyasi için bu tür Anayasa’yı askıya alacak düzenlemelerin yolu açılabilir. Kabul olursa önce tutuklamalar ardından cezalar, sonrasında ise seçilme yasağı gündeme gelecek."

"Türkiye'deki bu tabloda her şey mümkün"

* CHP eski Genel Sekreteri Tarhan Erdem: “Türkiye’de şahısların suçlu olup olmasına bakılmaksızın istenilen her yönde mahkemelerden karar çıkarılabilir. Her şeyimiz kanun dışı. Bunun için yasaya, Anayasa’ya ihtiyaç da yok, gerek de yok. Türkiye’de yargıdan bir ceza almanız için suç işlemeniz gerekmiyor. Liderler bu noktadan hareketle her türlü cezayı alabilir. 1 yıldan fazla ceza almaları için de, yargı tarafından birçok gerekçe bulunabilir. “

"Görüşmelerin sonuna kadar kalacak mısınız?"

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Tuğrul Türkeş’in önceki gece dokunulmazlkların kaldırılmasını öngeren Anayasa değişikliğinin oylamasında MHP lideri Devlet Bahçeli ile başbaşa samimi pozlar vermesi dikkat çekti. Dün de ikilinin aralarında ne konuştuğu ortaya çıktı. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın fotoğraf için “İnsani ve medeni bir tavırdan ibarettir” diye yorum yaptı.  Türkeş’in hal hatır sorduğunu söyleyen Yalçın “Ne olursa olsun geçmişte yakın diyalogları var. Görüşmelerin sonuna kadar kalacak mısınız” sorusunun gülüşmelere neden olduğunu aktardı.

"AKP'nin hatıra fotoğrafını CHP'li çekti"

TBMM Genel Kurulu’nda dokunulmazlık teklifinin ikinci maddesinin oy kullanma işlemi esnasında Başbakan Ahmet Davutoğlu ve AK Partili vekillerin hatıra fotoğrafını CHP’li Barış Yarkadaş çekti. Dokunulmazlıklarla ilgili Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşmelerinde ikinci maddenin oy kullanma işlemi esnasında Başbakan Ahmet Davutoğlu, AK Partili milletvekilleri ile birlikte oy kullandı. Davutoğlu ve AK Partili vekiller hatıra fotoğrafı çektirmek isteyince gazeteci olan CHP İstanbul Milletvekili Barış Yarkadaş devreye girerek, Davutoğlu ve AK Partili vekillerin fotoğrafını çekti.