Galataport ihalesi 8 yıl öncesine göre daha ucuza mı verildi?

Galataport olarak bilinen Karaköy’den Tophane’ye kadar uzanan 1.200 metrelik sahil şeridine sahip Salıpazarı Kruvaziyer Limanı’nın özelleştirme ihalesini 702 milyon dolarla Doğuş Holding kazandı. Çekişmeli geçeceği beklenen ihale açık artırmaya kalan grupların çekilmesiyle yarım saatte tamamlandı. 2005 yılında Sami Ofer’in 4 milyar 300 milyon Dolar’a kazandığı ihaleye, 702 milyon Dolar verilmesi “düşük” olarak değerlendirilse de Doğuş Holding’in verdiği rakam 8 yıl öncesinin 3 katına denk geliyor. İhaleyi, ikram edilen çaylarını bile içemeden kazanan Doğuş Holding CEO’su Hüsnü Akhan da bu duruma şaşırdı. Akhan, “Uzun sürecek diye hazırlıklı gelmiştik, sizce de kısa sürmedi mi?” sorusuna gülerek “Biz de öyle gelmiştik. Daha fazla heyecanlanmadan bitti” diye yanıt verdi. Gülümhan Gülten’in Vatan’daki haberine göre, Salıpazarı Liman Sahası’nın özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmesi Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) İhale Salonu’nda yapıldı. İhalede elemesiz turda kapalı zarf usulü ilk teklifler toplandı. Elemesiz turda en yüksek teklif 375 milyon dolar oldu. Elemeli turlara geçildi. Birinci elemeli turda en düşük teklifi veren Polimeks-Folkart-Sembol Ortak Girişim Grubu elendi. En yüksek tutar 525 milyon dolar oldu. İkinci elemeli turda en düşük teklifi veren Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı elendi. Ardından açık artırma başlangıç fiyatı 701 milyon dolar, asgari artırım aralığı 1 milyon dolar olarak belirlendi. Ancak Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ile Global Yatırım Holding-Özak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı-Delta Proje İnşaat Turizm ve Sanayi Konsorsiyumu ihaleden çekildi. Doğuş Holding’e son teklifi soruldu. Doğuş, 702 milyon dolarla ihalede en yüksek teklifi verdi. 

İlk ihaleden ucuz değil, çünkü...

1-49 yıl yerine 30 yıllık ihale: 2005’teki ihale Galataport bölgesinin 49 yıllığına kiralanmasını içeriyordu. Dünkü ihalede ise 30 yıllık işletme bedeli için taraflar yarıştı ve Doğuş 702 milyon Dolarla en yüksek teklifi verdi. 2-Ödemelerin zamanı farklı: Ofer 3,5 milyar Euro’yu ağırlığı kira döneminin sonunda olmak üzere taksitlerle ödeyecekti. Taksitlerin güncellenmesi ile ödenecek para aslında peşin 222 milyon Dolara denk geliyordu. 3-Emsal 0.50 daha düşük: İlk ihalede kazanan gruba daha çok inşaat izni vardı. Emsal 2 olarak belirlenmişti. Bu kez 1.5 oldu. Üstelik İTÜ deprem raporuna göre sahil bandının doldurulması gerekecek. Yani maliyet artacak.

400 milyon Dolar yatırım yapacak

Projenin İstanbul’a hayırlı olmasını dileyen Doğuş Holding’in CEO’su Hüsnü Akhan, projeyle ilgili şunları kaydetti:

“Öncelikle projenin ülkemize hayırlı olmasını diliyorum. İstanbul’umuza, ülkemize yakışır bir projeyle umuyorum kamuoyunun karşısına çıkacağız. İstanbul’un marka değerine değer katacak bir proje yapacağız. Bölgenin mimari dokusunu bozmayacak bir proje olacak. Projeyi 3 yıl içerisinde tamamlamayı planlıyoruz. 350-400 milyon dolar arasında bir yatırım bedeli olmasını tahmin ediyoruz. Zannediyorum peşin ödeme yerine taksitle ödemeyi seçeceğiz. Bizi tatmin edecek bir ticari geri dönüş olmasını bekliyoruz.”

Akhan, Salıpazarı Liman Sahası’na yapacakları otel, AVM veya diğer tesisleri de kapsayacak şekilde projenin hazır olduğunu ancak bunu henüz açıklamayacaklarını ve devir işlemlerinin tamamlanmasının ardından projeyi tanıtacaklarını söyledi.

Sami Ofer’in güncel rakamı 222 milyon Dolardı

2005’te yapılan ilk ihalede 49 yıl için 3.5 milyar Euroluk (4 milyar 325 milyon dolar) rakam ortaya çıkmıştı. Ancak ödeme planına bakınca bir aldatmaca olduğu da görülüyordu.

Ödeme planına göre 2015’e kadar yani ilk 10 yılda sadece 36.6 milyon Euroluk ödeme vardı. İlk 3 yılın ödemesi ise sadece 875 biner Eurodan ibaretti. Global Yatırım Holding’in patronu Mehmet Kutman-Sami Ofer’in ödemelerinde yoğunluk son 9 yılda öne çıkacaktı. 40’ncı yıla gelindiğinde (inşaat süreci hariç) kurulacak tesisleri 37 yıldır işletiyor olacak grup, bu dönemde yıllık 153 milyon Euro’ya ulaşan taksitleri 49. yılın sonunda 346.3 milyon Euro ile tamamlayacaktı. Yani 40 ve 49’uncu yıllar arasında kamuya, 2.1 milyar Euro ödenecekti. Ağırlık son 10 yıla kaydırılmıştı. Bu ödemenin (para peşin olarak verilse güncel rakamı ne olurdu) şeklindeki hesaplamada rakamın 222 milyon Dolardan ibaret olduğu anlaşılmıştı.

Ofer, Galataport’a 400-500 milyon dolar arası da yatırım yapmayı planlıyordu. Oysa inşaat bittikten sonra yıllık net gelirin 250 milyon Euro olacağı konuşuluyordu. Yani Ofer 700 milyon Euro yatıracak (inşaat süresi düştükten sonra) 11 milyar Euro kazanacaktı.

Adı neden Galataport değil?

Salıpazarı Limanı İhalesi ‘Galataport’ adıyla yapılamadı.

Mehmet Ferec Balcı ve Hayati Şanlı adlı girişimciler 'Galataport'un tüm isim hakkalarını alarak bu ismi kendileri adına tescilletmişti.

Şanlı, bunun ticari girişim olduğunu belirtmiş, ihale aşamasında isim hakkını satabileceğini söylemişti.