Geçimini sağlayan 15 bin ev kadınına 'ödenek' darbesi

T24 - İlkokul mezunu Serap Hanım, Çanakkale'deki Biga Kadın Kooperatifi tarafından açılan lokantada çalışarak evine her ay 250-300 TL gelir getiriyor. İstanbul Maltepe'de yaşayan Gülser Hanım, ev işlerinden arta kalan tüm vaktini Tomurcuk Kadın Kooperatifi bünyesinde açtıkları rehabilitasyon merkezinde engelli çocuklara hizmet vererek geçiriyor. Diyarbakır'daki Umut Işığı Kadın Kooperatifi'nin düzenlediği kadın hakları konulu toplantılara katılan 64 yaşındaki Hatice Ana, hayatında hiç duymadığı haklara aslında doğuştan sahip olduğunu öğreniyor.Tıpkı Gülser, Hatice ve Serap Hanım gibi Türkiye'nin dört bir köşesindeki yaklaşık 15 bin dar gelirli ve eğitimsiz ev kadını, kadın kooperatifleri sayesinde sosyal ve ekonomik hayata katılma şansı elde ediyor. Ancak bugün sayıları 60'ı bulan ve giderek daha çok ilgi ile karşılanan kadın kooperatifleri, hükümetin "ödenek" kıskacına takılmış durumda. Bakanlar kurulunun temmuz sonunda aldığı bir kararla kooperatiflere üye olmak için gereken ortaklık payı değerini 1 TL'den 100 TL'ye çıkarması, kendi yağında kavrulmaya çalışan kadın kooperatiflerinin kâbusu oldu. Kararın uygulamaya konması ile birlikte çocuk eğitimi, meslek kursları ve sosyal-kültürel çalışmalar alanında faaliyet gösteren toplam 60 kadın kooperatifi, maddi sıkıntı nedeni ile kapanma noktasına gelecek. Ev kadınları hükümetin yapı, tüketim veya taşıma alanlarında faaliyet gösteren büyük kooperatiflerin sermaye birikimini artırmak için aldığı karara karşı bayram sonrasında Ankara'ya çıkarma yapacak. Kadınlar, kadın kooperatiflerinin yasa değişikliğinden muaf tutulması için başta Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Selma A. Kavaf olmak üzere hükümet yetkililerinin kapısını çalacak.     'Yaşamaları mümkün değil'Referans gazetesinden Aram Ekin Duran'ın haberinde  Türkiye'de 2001'den beri sosyal amaçlı kadın kooperatifleri üzerine çalışmalar yapan Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı'nın (KEDV) Kadın Kooperatifleri Sorumlusu Berrin Yenice, bakanlar kurulunun 23 Temmuz'da Resmi Gazete'de yayımlanan kararı ile kadın kooperatiflerinin idam fermanının imzalandığını söyledi. Daha önce 1 TL olan ortaklık payı değerinin bir anda 100 TL'ye çıkarıldığını anlatan Yenice, "Yani her üyesinden en az 5 TL sermaye payı talep eden bir kooperatif, bundan sonra üyelerinden 5 TL yerine 500 TL alacak" dedi. Uygulamanın kooperatifler için "sermaye artırımı" anlamına geldiğini dile getiren Yenice, bu nedenle üyelerin de önceden ödedikleri üyelik paylarını artırmak zorunda olduğunu kaydetti. Bu durumda çok küçük bütçelerle yaşayan kadın kooperatiflerinin yaşamasının ve gelişmesinin mümkün olmadığını vurgulayan Yenice, şöyle konuştu: "Son 2 yıldır tüm kadın kooperatiflerini tek çatı altında toplayacak bir birlik kurmak için çalışıyorduk. Ancak son yasa değişikliği ile birlik üyeliği için her kooperatifin taahhüt etmesi gereken sermaye payı miktarı da 50 TL'den 5 bin TL'ye çıkarıldı. Bu rakam birçok kooperatifin toplam bütçesinden fazla. Bu yüzden birlik girişimlerini durdurma kararı almak zorunda kaldık."     Bütün emeklerimiz boşa gidecekİstanbul Maltepe'de faaliyet gösteren Tomurcuk Kadın Kooperatifi'nden Gülser Özkan, 20 ortaklı kooperatifteki tüm ev kadınlarının zihinsel engelli çocukları olduğunu belirterek "Kooperatif kurarak, çocuklarımızın eğitimi için bir rehabilitasyon merkezi açtık. Tek derdimiz daha çok engelli aileye ulaşıp, bir nebze olsun yardım etmek. Şu an 50 çocuğa hizmet veriyoruz" dedi. Kooperatiflerin ticari kuruluşlar olmadığını vurgulayan Özkan, "Hükümetin böylesi bir şeye engel olacağını düşünmek istemiyorum. Yasa uygulanırsa, emeklerimiz boşa gidecek. Belki kapanmayız ama asla gelişemeyiz" diye konuştu.     Yoksul kadınlara hizmet veriyoruzİzmit'teki Simge Kadın Kooperatifi'nden Fatma Okçu da 50 ortaklı kooperatiflerinde erken çocukluk eğitimi ve kreş hizmeti verdiklerini ifade ederek "Yakın zamanda bölgemizdeki 0-3 yaş çocuğa sahip anneler için bir oyun odası açtık. Ayrıca 20 kişilik bir ekiple, mahalle mahalle gezip çöplerin ayrıştırılması ile ilgili eğitim veriyoruz" dedi. Okçu, yasanın çıkması halinde faaliyetlerinin tamamen duracağını belirterek "Biz, yoksul kadınların üye olduğu ve yoksul kadınlara hizmet veren bir kuruluşuz. Eskiden üyelik bedeli 10 TL iken, yasayla bu 1000 TL'ye çıktı. Bu parayı nasıl verelim?" şeklinde konuştu.     18 ev kadınını iş sahibi yaptıkÇanakkale'deki Biga Kadın Kooperatifi sorumlularından Ayşe Temiztaş ise 5 yıl önce kurdukları kooperatifteki 35 üye ev kadınından 18'ini iş sahibi yaptıklarını söyledi. Bugüne kadar 2 küçük lokanta ve bir kreş açarak mesleksiz ev kadınlarının aile bütçesine katkı sunmasına ön ayak olduklarını dile getiren Temiztaş, yasa ile birlikte 8 TL'lik üyelik bedelinin 800 TL'ye çıktığını kaydetti. Temiztaş, şunları söyledi: "Yakın zamanda Lapseki ve Karabiga'da da kadın kooperatifleri kurulması için çalışmalar başlamıştı. Ev kadınlarının çok yoğun ilgisi var ama ne yazık ki yasa belimizi büktü."     Anne ve çocukları eğitiyoruzDiyarbakır'daki Umut Işığı Kadın Kooperatifi Sorumlularından Naşide Buluttekin, şu anda 74 eğitimsiz ev kadınının kooperatif üyesi olduğunu belirterek "Biz bu kadınları 5 TL'ye kooperatife üye yaptık. Bu parayı bile bazı kadınlar taksitle verdi. Şimdi ise her bir üyenin 500 TL vermesi gerekiyor. Bu mümkün değil" dedi. Kentin en yoksul ve eğitimsiz kadınlarına iş imkânı yaratmak için çabaladıklarını vurgulayan Buluttekin, "Her yıl 500 çocuğa ve anneye eğitim ve danışmanlık hizmeti veriyoruz. 120 çocuğa okul öncesi eğitim veriyoruz. Yasanın uygulanması tüm bu faaliyetlerimizi vuracak" dedi.Kadın kooperatiflerinin faaliyet alanları* Erken çocuk bakım ve eğitim hizmetleri (yuva, oyun odaları, oyuncak kütüphanesi, mahalle anneliği)* Dikiş, tekstil, yöresel dokuma* Hediyelik eşya, takı, hediyelik kutu, ahşap oyuncak, el sanatları* Sabun, mum atölyeleri* Hizmet (lokanta, hazır yemek, kuaförlük, turizm, pansiyonculuk, el ürünleri ve ikinci el dükkânları, vb)* Eğitim çalışmaları (kadın hakları, üreme sağlığı, iletişim, girişimcilik, çocuk eğitimi, kadına yönelik şiddet, liderlik, vb)* Ekonomik güçlendirme faaliyetleri (Tasarruf grupları, meslek edindirme ve beceri kursları)* Kadınlar için bilgi merkezi (mevcut hizmetler, kaynaklar, bilgisayar ve internet erişimi)* Sosyal/kültürel çalışmalar (kütüphane, dergi, festival, gezi, vs)