Geldi ‘Bor’un pazarı

Kütahya'nın Emet ilçesindeki Borik Asit Fabrikası’nda ürettikleri bor kimyasallarının yüzde 95'ini 68 ülkeye sattıklarını belirten Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürü Orhan Yılmaz, kapasite artırımıyla 10 yılda 5 milyar dolarlık ihracat yapmayı hedeflediklerini söyledi. Dünyadaki yıllık bor tüketiminin 400 milyon ton olduğunu ifade eden Yılmaz, dünya bor madeni rezervinin yüzde 70'ine sahip Türkiye'nin toplam 2,5 milyar ton bor cevherini elinde bulundurduğuna ve dünyaya 1000 yıl yetecek bor rezervine sahip olduğuna dikkat çekti. 2, 5 milyar tonu Türkiye’de, 1,5 milyar tonu diğer ülkelerde olmak üzere, tüm dünyada 4 milyar tonluk bor rezervi bulunduğunu söyleyen Yılmaz, dünyadaki yıllık bor üretiminin ise sadece 400 milyon ton olduğunu vurguladı. Bora dayalı bir sanayi yaratılabilirse, borun stratejik bir ürün haline dönüşebileceğini belirten Yılmaz, borun stratejik hale gelebilmesi için bu madeni kullanacak yeni sektörlerin yaratılması gerektiğine vurgu yaptı. Bu nedenle temel madde olarak bor madeninin kullanıldığı yeni patent ve üretim projeleri hazırladıklarını ifade eden Yılmaz, son dönemde, özellikle izolasyon ve elyaf sanayinde bor kullanımının artırıldığını kaydederek, “Bora bağımlı sektörler yarattık. Bunu da fiyat politikası ve sağladığımız güven unsuru ile gerçekleştirdik. Bor, onu kullanacağımız ne kadar çok yeni sektör yaratabilirsek o kadar stratejik bir ürün haline gelebilir” dedi. Alternatif enerji kaynakları arayışının bor tüketimini artırabileceğine işaret eden Yılmaz, bora yatırım yapmak üzere yabancı yatırımcıyı Türkiye’ye davet edeceklerini söyledi. Dünyaya ham bor satılmadığını, işlenen bor madeninin pazarlandığını anlatan Yılmaz, ürettikleri bor kimyasallarının cam, seramik, deterjan üretimi gibi alanlarda kullanıldığını ifade ederek, şöyle konuştu: "Dünyada ciddi pazar avantajı sağladık. 2002 yılında 186 milyon dolar olan ihracatımızda bu yıl 600 milyon doları aşacağız. 2012 yılına kadar ihracat hedefimiz 1 milyar dolardır. Bunun da gerçekleşmesiyle firma karımız 600 milyon dolar olacak. Ürettiğimiz boru iç piyasaya bugün dışarıya verdiğimiz fiyattan yüzde 35 daha ucuza vermekteyiz. Bu devamlı böyle olacak anlamı taşımasın. Ürettiğimiz bor kimyasallarının yüzde 95'ini 68 dünya ülkesine satıyoruz. İhracatımızın yüzde 50'sini Çin, Japonya, Malezya gibi Uzak Doğu ülkelerine yapıyoruz." Kapasite artırılacak Eti Maden İşletmeleri’ndeki yatırım ağını genişletmeye devam ettiklerini söyleyen Yılmaz, Emet Borik Asit Fabrikası’nın kapasitesini artırmaya çalıştıklarını söyledi. Firmanın daha fazla ihracat hedefiyle yoluna devam ettiğini kaydeden Yılmaz, "Bor kimyasallarında 2002'de 800 bin ton olan üretimimiz bu yıl 1 milyon 500 bin ton, önümüzdeki 4 yıl içinde ise 3 milyon 500 bin tona çıkarılacaktır" dedi. Yılmaz, Eti Maden İşletmeleri’nin ürettiği bor, kolemanit ve borik asidin geçmiş yıllarda 6 aylık veya bir yıllık sürede stoklarda beklediğini, ancak siparişlerin artmasıyla bugün stoklarda bir ton ürünün bile bulunmadığını bildirdi. Borik Asit Fabrikası’na yapılan yeni yatırım ilaveleriyle tüm talepleri karşılamayı hedeflediklerine dikkat çeken Yılmaz, "Borda Çin piyasasında yüzde 70'e ulaştık. 9 milyon dolarlık satışımızı 180 milyon dolara çıkardık. Dört yıla kadar hedefimiz 1 milyon dolarlık ihracattır" diye konuştu. Yılmaz, bor sahalarındaki maddelerden çimento üretimi yapabilmek amacıyla incelemelerini sürdürdüklerini ve daha ekonomik çimento üretmeyi hedeflediklerini de sözlerine ekledi. Dünya bor üretimi Yılmaz’ın verdiği bilgilere göre; son 30 yılda dünya bor üretiminin büyük bölümü Rusya, Türkiye ve ABD tarafından gerçekleştiriliyor. İki ana üretici ise ABD’de Rio Tinto ve Türkiye’de Eti Maden İşletmeleri’dir Bor ürünlerinin çok geniş bir kullanım alanı olmakla birlikte temel tüketim alanı cam endüstrisidir. Toplam dünya tüketiminin yüzde 43’ünün bu alanda tüketildiği tahmin edilmektedir. Yüzde 17 ile deterjan sanayi, yüzde 12 ile seramik sanayi, yüzde 5 ile gübre sektörü bor ürünlerinin en çok tüketildiği alanlar olarak görülmektedir. Bölgesel tüketim açısından Batı Avrupa yüzde 46 ile en büyük tüketici konumundadır. Kuzey Amerika yüzde 25, Asya yüzde 11 ve Latin Amerika yüzde 10 ile diğer sıraları almaktadırlar. Bor ürünlerine en çok talebin olduğu ülke ise, bor ürünlerine bağlı sanayinin en çok gelişmiş olduğu ülke olan ABD’dir. Miktar olarak dünyanın en büyük üreticilerinden olan Türkiye’de ise iç tüketim oldukça azdır.