Genel Sağlık Sigortasına başvurmayana 760 TL ceza kapıda

T24 - 59 milyon kişi Genel Sağlık Sigortası(GSS) kapsamına giriyor. Başvurular 1 Ekim'de başlıyor. GSS'ye SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındakilerin dışında, sosyal güvencesi olmayan ve Yeşil Kart uygulamasından yararlanamayan yaklaşık 3 milyon kişi de dahil olacak.

Sadece sosyal güvencesi olmayanların sisteme girebilmek için kayıt olmaları gerekirken sosyal güvencesi (Bağkur, Emekli Sandığı, SSK) olanların bir işlem yapmalarına gerek yok. Ancak kayıt olacaklar için süre sınırlı. Çünkü bu 3 milyon kişiden 31 Ekim 2010 tarihine kadar başvurmayanlara 760 lira para cezası kesilecek. Bu arada, altyapıdaki eksiklikler yüzünden Meclis'in çalışmalarına başlamasının ardından sistemin ertelenmesi de söz konusu.

Hiçbir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlar belirlenen tarihlerde başvurdukları takdirde GSS kapsamına girseler de sağlık hizmetlerinden faydalanabilmek için sigorta primlerini kendileri ödeyecek. Sisteme dahil olmayanlar ise 760.5 lira para cezasına çarptırılmanın yanı sıra yapılacak olan gelir tesptinde aylık gelirleri de 1521 liranın üzerinde sayılarak olmayan maaşlarından sigorta primi için her ay 182.5 lira para kesilecek.

Uygulama nasıl işleyecek?

Yeni uygulama ile birlikte Türkiye’de 59 milyon kişinin (SGK’ya tabi çalışanlar, emekliler veya bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin toplamı) GSS kapsamında olacak.SGK tarafından yapılacak tespit sonucunda; aile içinde kişi başına düşen aylık gelir, brüt asgari ücretin 3'te 1'inden (253.50 TL) az olanların primlerini devlet ödeyecek.

Kişi başına düşen aylık geliri; brüt asgari ücretin 3'te 1'i (253.50 TL) ile brüt asgari ücret (760.50 TL) arasında olduğu belirlenen kişiler için aylık 30.42 TL GSS primi ödenecek. Kişi başına düşen geliri; brüt asgari ücret (760.50) ile brüt asgari ücretin 2 katı (1521 TL) arasında olduğu belirlenen kişiler için aylık 91.26 TL GSS primi ödenecek.  Kişi başına düşen geliri; brüt asgari ücretin 2 katından fazla (1521 TL'den fazla) olduğu belirlenenler için aylık 182.52 TL GSS primi ödenecek.

Örneğin; sosyal güvencesi olmayan 4 kişilik bir ailenin eline 1200 lira geçiyor, yani kişi başına 300 lira düşüyor. Brüt asgari ücret 760 lira. Bunu üçe böldüğünüzde 253 lira çıkıyor. Kişi başına 253 liradan fazla geliri olan bu ailemiz, ayda 30 lira prim ödeyerek sağlık yardımlarından faydalanacak. Ama 5 kişilik bir ailenin eline toplam 1000 lira geçiyorsa, bu herkese 200 lira düştüğü anlamına gelir. O zaman ailenin primini devlet karşılayacak. Şayet 4 kişilik bir ailenin 2 bin 500 lira geliri varsa ortalama 625 lira düştüğünden, bu aile ayda 88 lira prim ödeyecek.”

Her aileden eşlerden birisinin dahil olması yeterli

Sisteme dahil olmak için eşlerden birisinin Genel Sağlık Sigortalı'sı olmasının yeterli olduğunu ifade eden Posta Gazetesi yazarı Ekrem Sarısu, "Eşlerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinde ücret ödemeden faydalanabilecek. Ailelerde çocuklar için ise bir ayrıntı söz konusu. Ailedeki tüm çocuklar 18 yaşına kadar, lise öğrenimine devam eden çocuklar 20 yaşına kadar, üniversite öğrenimine devam eden çocuklar ise 25 yaşına kadar ailesinden dolayı genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu yaşları aşan çocuklar ise  kendi GSS kaydını yaptımak zorundalar" dedi.

İşsizlerin geliri yaptıkları harcalamalara göre belirlenecek

Sosyal Güvenlik Kurumu, yapacağı gelir tespitinden sonra her ailenin gelir düzeyini belirleyecek. İşsiz olduğu için belgelenebilir bir geliri olmadığından bu ailelerin gelir tespiti yapılan harcamalar üzerinden yapılacak. Örneğin kira ödemesi, faturalar gibi harcamalar üzerinden bir gelir hesaplanmaya çalışılacak ve bu gelir üzerinde hangi dilime giriyorsa ona göre bir sigorta primi belirlenecek. Gelir tespiti yapılırken belgelenmemiş kira veya tarla gelirleri, banka hesapları gibi kazançlar göz önünde bulunurulacak.

Sistem ertelenebilir

Sistemin yürürlüğe girebilmesi için SGK'nın gelir tespiti yapmış olması gerektiğini vurgulayan Sarısu, "Bugüne kadar geçen sürede SGK gereken çalışmaları yetiştirebilmiş değil. Altyapı konusunda sıkıntılar yaşanabileceği için meclis açıldıktan sonra bu uygulama ileri bir tarihe ertelenebilir" şeklinde konuştu. Sistemde gelir tespitinin çok önemli bir husus olduğunu da söyleyen Sarısu" Eğer gelir tespiti doğru ve adaletli bir şekilde yapılabilirse hiç kimsenin ödenecek primler konusunda endişelenmesine gerek yok. Geliri olmayan yada 253 liranın altında kazancı olanlar zaten prim ödemeden faydalanabilecek. Burada belegelendirilemeyen gelir olan işsizlerin doğru araştırılması gerekiyor. Örneğin babasının üzerine olan bir daireden veya tarladan kazanç elde eden işsizler tespit edilmeye çalışılacak" dedi.