Genelkurmay Başkanı artık barışta TSK'nın komutanı değil

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) yapısında köklü değişikler yapan ‘Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’yle birlikte 1970’te, 1324 sayılı kanunla belirlenen Genelkurmay Başkanı görev ve yetkileri değişti. Eski kanunda “Genelkurmay Başkanı, barışta ve savaşta silahlı kuvvetlerin komutanıdır” şeklindeyken yeni kanunda “Genelkurmay Başkanlığı teşkilatı kendi kuruluş ve kadrolarında gösterilir. Barışta Kuvvet Komutanlıkları bu teşkilat dışında yer alır ve teşkilatları, Milli Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda gösterilir” ifadeleri yer aldı.

AKP hükümeti, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından çıkardığı 3. OHAL kararnamesiyle Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) yapısında köklü değişiklikler yaptı.

Buna göre Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarını Milli Savunma Bakanlığı’na bağladı. Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın da doğrudan Kuvvet Komutanlıkları’na emir vermesinin önü açıldı. Verilen emrin, hiçbir makamdan onay almadan uygulanması şartı kararnamede yer aldı. TSK’nin komuta kademesinin belirlendiği, terfilerin karara bağlandığı Yüksek Askeri Şûra’nın (YAŞ) üyeleri arasına Başbakan Yardımcılıkları, Adalet, Dışişleri ve İçişleri bakanları da eklenerek sivil üye sayısı 10’a çıkarılırken, 12 olan asker üye sayısı 4’e düşürüldü. Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde Milli Savunma Üniversitesi adıyla yeni bir üniversite kurulması kararlaştırılan kararnamede, bu üniversiteye bağlı kurulacak harp okullarına İmam Hatip Liseleri’nden de öğrenci alınmasının önü açıldı.

Cumhuriyet'ten Alican Uludağ'ın haberine göre, KHK’nin ayrıntıları şöyle:

Verilen emir derhal yerine getirelecek

Siyasetin ordu üzerindeki hâkimiyetinin arttırıldığı kararname ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Milli Savunma Bakanı’na bağlandı. Genelkurmay Başkanı’nın Silahlı Kuvvetler’in komutanı olduğu vurgulanan kararnamede, Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın gerekli gördüklerinde Kuvvet Komutanları ile bağlılarından doğrudan bilgi alabileceği ve bunlara doğrudan emir verebileceği kuralı getirildi. Kararnamede, “Verilen emir herhangi bir makamdan onay alınmaksızın derhal yerine getirilir” denildi. Böylece, kuvvet komutanlıkları Cumhurbaşkanı’nın verdiği emri Genelkurmay Başkanı’nın onayını almadan yerine getirmek zorunda.

Bütü askeri okullar kapatıldı

Kararname ile Harp Akademileri, askeri liseler ve astsubay hazırlama okulları kapatıldı. Buradaki okuyan öğrenciler, giriş tarihinde aldıkları puanlara göre lise, yüksekokul veya üniversitelere yerleştirilecek. 30 Ağustos itibarıyla mezun olacak askeri öğrenciler subay ve astsubaylığa geçiş yapamayacak. Bunlara üniversite sınavının yapıldığı tarihte aldıkları yerleştirme puanları dikkate alınarak YÖK tarafından belirlenecek durumlarına uygun fakülte ve yüksekokullarca diploma verilecek.

Milli Savunma Üniversitesi kuruldu

Milli Savunma Üniversitesi (MSÜ) adıyla yeni bir üniversite kuruldu. Bu üniversite, rektörlüğe bağlı olarak; kurmay subay yetiştirmek ve lisansüstü eğitim vermek amacıyla yeni kurulan enstitülerden, Kara, Deniz ve Hava Harp Okullarından, Astsubay meslek yüksekokullarından oluşacak. Üniversitenin rektörü, Milli Savunma Bakanının önereceği ve Başbakanın uygun göreceği üç aday arasından Cumhurbaşkanı tarafından seçilecek. İçişleri Bakanlığı’na bağlanan Jandarma ve Sahil Güvenlik Teşkilatları’nın subay ve astsubay ve diğer personel ihtiyacını karşılamak amacıyla Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi kuruldu. Yükseköğretim kurumu niteliğindeki bu akademi İçişleri Bakanlığı’na bağlı olacak.

İmam hatip mezunu subaylar geliyor

Artık MSÜ çatısı altında yeniden yapılandırılacak harp okullarının öğrenci kaynağı “lise ve dengi okul mezunlarıdır” denilerek İmam Hatip Liseleri’nden öğrenci alımının önü açıldı. Böylece artık İmam Hatip mezunları da orduya girip subay olabilecek.

GATA, artık Sağlık Bakanlığı'na bağlı

Kararnameyle Gülhane Askeri Tıp Akademisi’ne (GATA) bağlı eğitim hastaneleri ve TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi ile asker hastaneleri ile Jandarma Genel Komutanlığı’na ait sağlık kuruluşları Sağlık Bakanlığı’na devredildi. GATA’ya bağlı yükseköğretim birimleri de Sağlık Bilimleri Üniversitesi’ne devredildi. GATA ve askeri hastaneler ile okullardaki personelin devrine Bakanlar Kurulu karar verecek. GATA’da okuyan öğrenciler de YÖK tarafından belirlenecek öğretim kurumlarına nakledilecek.

Askeri hâkimlerin kaderleri bakanların elinde

Kararnameyle askeri yargı üzerinde de Milli Savunma Bakanlığı’nın yetkileri arttırıldı. Buna göre askeri hâkimlerin birinci sınıfa ayrılma ve birinci sınıf olma işlemleri Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılacak. Müsteşarın başkanlığında Milli Savunma Bakanı tarafından seçilecek hâkimlerden oluşan komisyon; askeri hâkimlere disiplin cezası verecek. Askeri hâkimlerin soruşturma sırasında geçici olarak görevden uzaklaştırılmasına ise Milli Savunma Bakanı karar verecek.

YAŞ’ta sivil çoğunluk

Daha önce sivil olarak sadece Başbakan, Milli Savunma Bakanı’nın olduğu Yüksek Askeri Şûra’daki sivil sayısı da arttırıldı. Yüksek Askeri Şûra’ya ilişkin yasada yapılan değişiklikle Başbakan Yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı da YAŞ üyesi yapıldı. Kuvvet komutanlarının YAŞ’taki yeri korunurken bu komutanlıklara bağlı orgeneral ve oramiraller ile Jandarma Genel Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı YAŞ kadrosundan çıkarıldı. Şûra’ya, başbakanın lüzum gördüğü hallerde Silahlı Kuvvetlerle ilgili diğer konular hakkında görüş bildirmek görevi de verildi. Şûra’nın sekretarya görevi Genelkurmay II. Başkanı’ndan alınarak, Milli Savunma Bakanlığı’na verildi. YAŞ’ın yönetimi ve çalışma usulleri ile sekretarya hizmetlerine ilişkin iş ve işlemlerle ilgili yönetmeliği de Başbakanlık çıkaracak.

YAŞ üyelikleriyle ilgili yapılan yeni düzenlemeyle, kurul üyelerin sayısı 10’a çıkarken, askeri üyelerin sayısı 4’e düştü. Daha önce Kurul’da, Genelkurmay Başkanı, 1.2. 3. Ordu Komutanları, Kara Kuvvetleri Komutanı, Deniz Kuvvetleri Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, Hava Kuvvetleri Komutanı, Ege Ordusu Komutanı, Eğitim ve Doktrin Komutanı, Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı, Donanma Komutanı olmak üzere 12 askeri üye bulunuyordu.

1389 asker ihraç edildi

Kararnameyle TSK’de görevli bin 389 asker daha ihraç edildi. İhraç edilen askerlerin bin 196’sı Jandarma Genel Komutanlığı personeli oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başyaveri Albay Ali Yazıcı, Hulusi Akar’ın emir subayı Yarbay Levent Türkkan, başdanışmanı Albay Orhan Yıkılkan, eski özel kalem müdürü Albay Ramazan Gözel, özel kalem müdürü Yarbay Hüseyin Hakan Öcal, Milli Savunma Bakanı’nın özel kalem müdürü Albay Tevfik Gök, eski Jandarma Genel Komutanı Galip Mendi’nin özel kalem müdürü Albay Erkan Öktem, Albay Fırat Alakuş da yer aldı. Özel Kuvvetler Komutanlığı’nda da 100’ün üzerinde subay ve astsubay ihraç edildi. Jandarma’da ise ihraç edilenler arasında Aydın Jandarma Bölge Komutanı Tümgeneral Murat Karkaya, Konya Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Timurcan Ermiş, Jandarma Okullar Komutanı Tuğgeneral Sadık Köroğlu, Çakırsöğüt Jandarma Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Ali Osman Gürcan isimleri dikkat çekti. Ayrıca MİT TIR’ları soruşturmasında tutuklanan eski Adana Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Hamza Çelepoğlu da ihraç edildi. 7 askeri ateşe de ordudan atıldı. Bu ihraçlarla beraber 15 Temmuz’dan bu yana ordudan atılan asker sayısı 3 bin 73 oldu.