Gıda enflasyonu: Yemek yapmanın maliyeti ne kadar arttı?

Türkiye'de gıda fiyatları son yıllarda eşi benzeri görülmemiş oranda arttı. Peki bu artış mutfağa nasıl yansıyor?

Yemek tarifleriyle inceledik.

Türkiye'de gıda fiyatlarındaki artış, 2017'den sonra hızlandı.

Soğan, patlıcan, patates, kırmızı et gibi ürünlerdeki fiyat artışları sık sık haberlere konu olurken hükümet buna karşı bazı dönemlerde tanzim satış noktaları kurarken bazı dönemlerde de soğan depolarına baskınlar düzenledi.

Gıda enflasyonu Aralık 2021'den itibaren daha da arttı. Türk Lirası'nın yaşadığı büyük değer kaybı sonucu her ürün büyük oranlarda zamlanırken gıda enflasyonuna bir diğer darbe Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgale başlamasıyla geldi.

Dünyanın en büyük gıda ihracatçıları arasında yer alan bu iki ülkenin savaşı, tüm dünyada gıda enflasyonuna yol açtı.

Öte yandan Türkiye'deki gıda enflasyonu dünya ortalamasının çok üzerinde.

Bunun en önemli nedenlerinden biri, Türkiye'de gıda üretimi için gereken şeylerin büyük bir kısmının fiyatının küresel olarak, dolarla belirlenmesi.

Çiftçinin üretim için ihtiyaç duyduğu mazot, yem, elektrik ve gübre gibi pek çok girdinin fiyatı dolar üzerinden.

Böyle olunca, Türk Lirası'nın son beş yıldaki hızlı değer kaybı, yani doların TL karşısında değer kazanması Türkiye'de gıda fiyatlarının daha hızlı artmasına yol açtı.

Bir dönem hal ve depo baskınları gibi yöntemlerle gıda enflasyonuna karşı mücadele eden hükümet son dönemde de süpermarketlere, fiyat artışı yapmamaları için baskı yapıyor.

Türkiye'deki gıda enflasyonu Kasım 2022'de yüzde 102 ile rekor kırdıktan sonra Aralık'ta yüzde 77'ye gerilese de, bu gıda fiyatlarının gerileyeceği anlamına gelmiyor, sadece fiyatlardaki artış hızının yavaşladığına işaret ediyor.

Gıda fiyatlarının düşmesi için, enflasyonun eksilerde olması gerekiyor.

Fiyatlar ve tarifler nasıl tespit edildi?

Yukarıdaki interaktif grafikte kullanılan yemekler, kırmızı et, beyaz et, balık, bakliyat ve farklı sebze türlerini içerecek şekilde seçildi.

Yemeklerin hazırlanmasında Kültür ve Turizm Bakanlığı'na ait Kültür Portalı'nın "Geleneksel Mutfak" bölümündeki tarifler ve miktarlar esas alındı.

Maliyet hesaplamasında tuz, karabiber ve su gibi her mutfakta bulunan, neredeyse hemen her yemekte kullanılan ve maliyetleri çok düşük olan malzemeler eklenmedi.

Fiyatlar içinse TÜİK'in enflasyon sepetinde kilogram bazında verdiği ücretler kullanıldı. Fakat TÜİK bu fiyatları Nisan 2022'den sonra yayımlamayı bıraktı.

Bu yüzden Ocak 2023 maliyetleri için et fiyatları Et ve Süt Kurumu'nun internet sitesinden, geri kalan malzemelerin fiyatları ise Şok marketlerinin internet sitesinde yer alan fiyatlardan hesaplandı.