Gıda yorumlarına ağır para cezası öngören yasa teklifine STK'lardan sert tepki: İyi gıdaya erişim hakkını kısatlayacak

Torba yasaya eklenen maddeyle gıdalara yönelik değerlendirmelere ağır para ceza verilmesi hazırlığı, sivil toplum kuruluşlarının (STK) tepkisini çekti. Gıda alanında faaliyet gösteren, aralarında Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, Çevre ve Arı Koruma Derneği, Good4Trust.org, Türetim Ekonomisi Derneği, Yeşil Düşünce Derneği, Yeryüzü Kooperatifi, Ekoharita.org ve ÇEKÜL Vakfı'nın da yer aldığı birçok sivil toplum kuruluşu, yasa teklifindeki yanıltıcı yayın tanımının çok geniş ve belirsiz olduğunu belirterek şu açıklamayı yaptı:

"Neyin yanıltıcı yayın kapsamında değerlendirileceği, bu değerlendirmeyi yapacak kişilerin kimler olacağı, bağımsız karar verip veremeyecekleri net değildir. Teklifi savunan çeşitli çevrelerce, ilerleyen süreçte bu endişelerin yönetmelikle giderileceği ve değerlendirmenin bilimsel esaslar dikkate alınarak yapılacağı ifade edilmektedir. Ancak gıda güvenliği ve güvenilirliği hususunda tüketicileri endişe, korku ve güvensizliğe sürükleyen nedenler toplumda çeşitlilik göstermektedir. İnsanlar sağlıkları, sosyo-ekonomik durumları, inançları, kültürleri ve yaşam biçimleri gibi farklı gerekçelerle gıdaya ilişkin çok çeşitli kaygı ve hassasiyetlere sahiptir. Bu hassasiyetler genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), tohumlar, tarım zehirleri (pestisitler), helal gıda, veganlık/vejetaryenlik gibi geniş bir yelpazeye yayılmaktadır ve birçoğu bilim içinde de tartışmalı konuların başında gelmektedir. Bahsedilen tanımda kişi veya amaç fark etmeksizin yazılı, görsel ve sosyal medya mecrasında yapılacak, gıdanın üretim ve işleme süreçleriyle ilgili her türlü paylaşım yüksek miktarda para cezasıyla karşılaşma riski taşımaktadır. Böylesine önemli bir konunun bu kadar otoriter, subjektif ve özensiz bir düzenlemeye tabi tutulması yurttaşların kamusal bilgiye ve iyi, temiz, adil gıdaya erişim hakkını kısıtlayacaktır."

Teklifte  ne var?

Haziran ayında meclis gündemine giren “Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” başlıklı torba yasa tasarısının 28., 29. ve 30. maddeleri gıdaya yönelik ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı düzenlemeleri içeriyor. Bu kapsamda “her türlü yazılı, görsel, işitsel ve dijital iletişim araçları üzerinden yapılan ve ticari reklam kapsamına girmeyen, gıda güvenliği ve güvenilirliği hususunda tüketicide endişe, korku ve güvensizlik yaratarak tüketicinin tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkileyen gerçeğe aykırı yayınlar” yanıltıcı yayın olarak tanımlanıyor ve 20-50 bin TL para cezası verilmesi öngörülüyor.