Gıdada artan fiyatlara karşı yeni yasa geliyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “domates tarlada 1, çarşıda pazarda 7-8 lira. Bu ne? Bu arada olanlar kimler” diyerek dikkat çektiği sebze-meyve fiyatlarındaki yükseliş, hükümeti harekete geçirdi.
Hal Yasası’nda yapılacak değişikliklerle ilgili bilgi veren Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, “Hal Yasası değişikliğiyle aracı sayısı azaltılacak. Her belde ve ilçede hal olmayacak, büyük haller oluşturulacak. Kafa karışıklığını gidermek için ürün sınıflandırmasına gidilecek. Örnek pazar yerleriyle pazarcılığa yeni koşullar getirilecek” dedi.
Sebze ve meyvenin toplanmasından markette istiflenmesine kadar olan süreçte yüzde 48'e varan fire olduğu bunun da tüketici fiyatlarını artırdığı belirtilirken bunun önlenmesi durumunda sebze meyve fiyatlarının düşeceği belirtiliyor.
Hal sayısı azalacak
Hürriyet'ten Turan Yılmaz'ın haberine göre Bülent Tüfenkci, Meclis’te bir grup gazeteciyle sohbetinde, referandumdan sonra yasalaştırılması planlanan bu çalışmayla ilgili olarak, “Her belde ve ilçede hal istemiyoruz. Mümkün olduğu kadar halleri toparlayıp derleyip büyük hal olsun istiyoruz. Bir nevi fiyatların belirlendiği alan olsun istiyoruz. Bununla ilgili düzenlememiz var” dedi. Bu alanda kayıtsızlıktan kaynaklanan haksız rekabet de istemediklerini belirten Tüfenkci, “Önceki yasayla yüzde 52’ye yakın kayıt altına almıştık, şimdi bu oranı yüzde 80-85’lere çekmeyi hedefliyoruz. Ayrıca pazar alanları ve pazarcılarla ilgili de yeni düzenlemeye giderek bunlarla ilgili belli koşul ve nitelikler getirmeyi, mesela örnek pazarlar kurarak belediyelerimize ve pazarcı esnafımıza örnek olmasını istiyoruz. Bu konuda bir teşvik mekanizması da getirilmesi lazım” görüşünü savundu.
Ürün sınıflandırması
Tüfenkci, şunları söyledi: “Sebze ve meyvede çok çeşit var. Mesela bir domatesin 10 çeşidi bulunuyor. Bunları sınıflandırıp kafa karışıklığını gidermek istiyoruz. 50 kuruşa üretilen domates ile 2 kuruşa üretilen sınıflandırılmış ve cinsi farklılaştırılmış domatesi aynı tutmamak lazım. Ürünlere cinsleri itibariyle etiket vererek daha belirgin hale getireceğiz. Bunu tüketici nezdinde bilinç haline getirmek gerekiyor. Aksi takdirde 1 liraya da biber var, 2 liraya da biber var. 2 liraya üreten de ‘biber ürettim’ diyor, 1 liraya üreten de ‘ben biber ürettim’ diyor. Yine sınıflandırırken ambalaj kriterlerini de beraberinde getirmek istiyoruz.
Tüketiciye yansıyacak
Standartları getirirken ekstra maliyet ile getirmek istemiyoruz. Dolayısıyla üretici birliklerini vergisel anlamda daha avantajlı hale getirmek istiyoruz. Buradan da amaç özellikle bizim çiftçilerimiz küçük çiftçiler bunları üretici örgütleri vasıtasıyla bir araya getirerek aradan tüccarları kaldırmak istiyoruz. Avansları da bu örgütler üzerinden vermek istiyoruz. Böyle bir çalışmayı referandumdan sonra getirmiş olacağız. Araştırmalara göre sebze ve meyvenin toplanmasından markette istiflenmesine kadar olan süreçte yüzde 25, bir başka araştırmaya göre yüzde 48 oranında kayıp-kaçak yani fire var. Bu da maliyet olarak yansıyor. Bunu önlersek direk tüketici ucuz olarak alacak. Siz aradakilerin kazançlarını dağıttığınızda üreticiye ve tüketiciye yansıyacak. Amacımız daha ucuz tüketimi sağlamak.”