Gılgamış Destanı: ABD, 3500 yıllık Rüya Tableti'ni Irak'a iade ediyor
Yasa dışı yollardan ABD'ye götürülen ve bir müzede sergilenen Gılgamış Destanı'nın bir bölümünün yazılı olduğu "Rüya Tableti" bugün düzenlenecek bir törenle Irak'a iade edilecek.
ABD'de bir federal mahkemenin, Mezopotamya'dan günümüze ulaşan en eski eser olarak bilinen Gılgamış Destanı'nın bir bölümünü oluşturan 3500 yıllık kil tabletin yasa dışı yollardan ülkeye sokulduğuna hükmetmesi sonrası yetkililer tablete el koymuştu.
Dünyanın en eski edebi eserlerinden Gılgamış Destanı, günümüz Irak topraklarında kurulmuş Sümer şehir devletinde Uruk Kralı'nı konu ediyor. "Rüya Tableti" destanın bir parçasını oluşturuyor.
Çivi yazılı kil tablet, Washington DC'de İncil Müzesi'nde sergileniyordu.
Amerikalı ve Iraklı hükümet yetkililerinin yanı sıra Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) başkanının da katılacağı tören, tabletin Irak'a iadesi için ve tarihi eser kaçakçılığına karşı verilen mücadelenin doruk noktası olarak değerlendiriliyor.
Washington Post gazetesinin haberine göre, ABD bugüne dek 17 bin tarihi eseri Irak'a iade etti.
'Tarihi bir an'
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, tabletin iadesini tarihi bir an olarak niteledi ve Bağdat'taki Ulusal Müze'de sergilenecek tabletin Irak'ın toparlanması açısından da önem taşıdığını belirtti.
Azoulay, ABD'de ele geçirilen 17 bin eser arasında en sembolik öneme sahip olan tablette anlatılan Gılgamış Destanı'nın farklı şekillerde tekrarlandığını ve Homeros'un İlyada ve Odysseia destanlarına da esin kaynağı olduğunu belirterek, "Bu yüzden destan insanlığın ortak mücevheri, gericiliğe ve bizi ayrıştıran kimliklere karşı siper oluşturuyor" dedi.
Tablet ABD'ye nasıl götürüldü?
Yetkililer, Rüya Tableti'nin Hobby Lobby adlı bir şirket tarafından satın alınıp İncil Müzesi'nde sergilenmeden önce yasa dışı yollardan ABD'ye ithal edildiğini belirtiyor.
Amerikalı bir antikacı, 2003'te Londra'da satın aldığı tableti ABD'ye gönderirken paketin içeriğine dair bildirimde bulunmamış ve sahte belgeyle satış yapmıştı.
Gılgamış Rüya Tableti, birçok kez el değiştirdikten sonra, 2014'teki bir açık artırmada Hobby Lobby şirketi tarafından 1,67 milyon dolara satın alındı.
2019'da ise ABD'li yetkililer müzedeki esere el koymuş, tabletin mülkiyetinin devlete geçmesi talebiyle dava açılmıştı.
Hobby Lobby şirketi de tablet üzerindeki hak kaybına razı olmuştu.
Şirket, daha önce de haksız şekilde elde ettiği binlerce tarihi eser nedeniyle 3 milyon dolar para cezasına çarptırılmış ve bu eserleri iade etmek zorunda kalmıştı.
Evanjelist Hristiyan inancıyla bilinen şirketin kurucusu Steve Green, tartışmalı eserlerin satın alınması konusunda eleştirilmiş, kendisi ise bunu antika satın almaya başladığında "koleksiyon dünyası hakkında fazla bilgi sahibi olmamasına" bağlamıştı.