Güçlendirilmiş parlamenter sistem | CHP'li Erkek: 6 parti olarak temel ilkelerde uzlaştık
CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmaları kapsamında 6 muhalefet partisi olarak, temel ilkelerde uzlaştıklarını belirterek, "Temel ilkeler dışındaki ayrıntıları da milletimiz bize yetkiyi verdikten sonra toplumsal uzlaşmayla belirleyeceğiz" dedi. Erkek, Cumhurbaşkanının nasıl seçileceği tartışmalarına ilişkin de, "Millet de seçebilir, Meclis de seçebilir. Önemli olan yetki ve sorumlulukları belirlenmiş bir cumhurbaşkanının partiler üstü bir şekilde devleti ve milleti temsil edecek olmasıdır" dedi.
"'Nasıl bir cumhurbaşkanı istiyoruz' sorusunun yanıtı önemli"
2023 seçimleri öncesinde Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi vaadiyle yola çıkan 6 muhalefet partisinin ortak metne yönelik toplantıları devam ederken CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, çalışmalara ilişkin T24'ün sorularını yanıtladı.
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem üzerinde temel ilkelerde uzlaştıklarının altını çizen Erkek, şunları söyledi:
"Cumhur ittifakı dışındaki tüm siyasi partiler, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem diyor ve temel ilkelerde uzlaşma çok değerli. İlk seçimde biz iktidar olacağız. Milletimiz bize yetkiyi verecek, ondan sonra tüm siyasi partiler olarak toplumsal uzlaşmayla, üniversiteler, meslek odaları, barolar, sivil toplum örgütleri, onların da görüşlerini alarak yeni bir anayasa değişiklik paketi hazırlayacağız. Güçlendirilmiş parlamenter sistemin, bağımsız ve tarafsız yargının tesisi için. Temel ilkeler dışındaki ayrıntılar da oralarda görüşülecek. Bizim için cumhurbaşkanının nasıl seçileceğinden daha önemlisi 'Nasıl bir cumhurbaşkanı istiyoruz?' sorusunun yanıtı.
"Partiler üstü güçlü bir cumhurbaşkanı olacak"
"Cumhurbaşkanı, parlamenter sistemde temsil noktasında görev yapar ve partiler üstüdür. Devleti ve milleti temsil eder. Ama seçilecek olan cumhurbaşkanı güçlü bir cumhurbaşkanı olacak. Vatandaşın sorunlarını çözecek. Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteminin cumhurbaşkanından bahsediyoruz. Tabii ki öncelikli olarak vatandaşın işsizlik, yoksulluk, hayat pahalılığı, esnafın çiftçinin, emeklinin sorunları çözülecek. Bu arada da sistem değişikliği için gerekli çalışmalar yapılacak. Biz o çalışmaların altyapısını hazırlıyoruz, yol haritamızı belirliyoruz. Temel ilkelerde de uzlaşıyoruz. Her partinin bu konuda kendi raporları var zaten. Çok ayrıntılara girerseniz tabii ki bazı noktalarda farklılıklar olabilir. Bu da doğaldır. Her konuda aynı şeyi düşünürsek aynı parti olmamız lazım. Asıl değerli olan hükümet sistemi konusunda uzlaşmış olmak, temel ilkeler konusunda uzlaşmış olmak.
"Millet de seçebilir, Meclis de seçebilir"
"Cumhurbaşkanının nasıl seçileceğine yönelik tartışmalarla ilgili soruyu da yanıtlayan Muharrem Erkek, şu ifadeleri kullandı: "Türkiye için demokrasi için ittifak yapıyoruz. Cumhurbaşkanını millet de seçmeye devam edebilir, Meclis de seçebilir. Avrupa'daki bazı parlamenter sistemlerde milletin seçtiği örnekler de var, meclisin seçtiği örnekler de var. Biz burada değiliz. Millet de seçmeye devam edebilir. Önemli olan nasıl bir cumhurbaşkanı istiyoruz, çerçevesi, yetkileri ve konumu nedir? Önemli olan budur. Anayasa'da bunu tarif edeceğiz. Anayasa'daki yetkileri, görevleri tanımlandıktan sonra hiçbir sorun yok. Almanya Cumhurbaşkanı tanınıyor mu? Ama Merkel'i bütün dünya tanıyor. Parlamenter sistemde icra organı başbakandır. Güçlü bir başbakan, güçlü bakanlar ama aynı zamanda güçlü milletvekili ve güçlü Meclis. Biz bunu hedefliyoruz, denge denetleme olacak.
"Varsa partisiyle bağını kesecek"
Meclis, yürütmeyi denetleyebilecek. Hükümet hesap verecek ama hükümeti düşürmek zor olacak. Güçlendirilmiş parlamenter sistemde cumhurbaşkanı devletin sigortası olacak. Yukarıda temsil noktasında görev yapacak, seçildiği zaman varsa partisiyle bağını kesecek. Tarafsızlık başka nasıl olur? Anayasa ne diyor? Cumhurbaşkanı devleti ve milleti temsil eder diyor. Bir siyasi parti genel başkanı bunu yapabilir mi?"
"Yargıyı, yürütmenin tahakkümünden kurtarmalıyız"
Bağımsız ve tarafsız yargı başlığı altında yapılacak değişikliklere ilişkin de soruları yanıtlayan Erkek, şöyle devam etti:
"Sistem ne olursa olsun yargı bağımsız ve tarafsız olmalı, bağımsız ve tarafsız gözükmeli. O konularda da her partinin çok ciddi altyapısı var. Yasama, yürütme, yargı başlıkları altında ilkelerimizi belirleyeceğiz ve ortak bir metin haline getireceğiz. Hakimler ve Savcılar Kurulu yerine Adalet Yüksek Kurulu oluşturulmalıdır. Hakimlere ve Savcılara ilişkin iki daire halinde çalışmalıdır. Yargıyı, yürütmenin etkisinden ve tahakkümünden kurtarmalıyız.
"Birlikte başarıp, birlikte yöneteceğiz"
"Bugün bakıyorsunuz cumhurbaşkanı HSK'ya, Anayasa Mahkemesi'ne, Danıştay'a üye atıyor. Hem de ciddi sayıda. Aynı zamanda bir siyasi partinin genel başkanı. Bir siyasi partinin genel başkanının mahkemeye yargıç ataması doğru bir şey değil ki. Bunların hepsini düzelteceğiz. Yargı bağımsız ve tarafsız olmazsa hak ve özgürlükler güvence altında değildir. Bunların hepsini çalışıyoruz, tam da bir uzlaşma var, bu çok değerli bu çok önemli. Kutuplaşma ve ayrışma istemeyenler de bu birliktelikten çok mutlu. Türkiye'nin normalleşmeye, demokratikleşmeye ihtiyacı var. Birlikte çalışarak bunları aşabiliriz, biz birlikte çalışacağız, birlikte başaracağız, birlikte yöneteceğiz."