Güneş'te tuhaf şeyler oluyor

Bilim insanları en az yüzyıllık bir süreç için bakıldığında güneşsel faaliyetlerin tuhaf olduğunu, Güneş'in beklenenin yalnızca yarısı kadar güneş lekesi oluşturduğunu ve manyetik kutuplarının tuhaf bir şekilde senkronizasyondan çıktığını belirtti.

Güneş dönüşü sırasında muazzam büyüklükte manyetik alanlar oluşturuyor. Çoğu zaman çapları Dünya'nın çapından dahi büyük olan güneş lekeleri, karışıklığa yol açan solar fırtınaları oluşturan yoğun manyetik güç alanlarından oluşuyor. Bu fırtınalar, taşıdığı yüklü parçacıkları birdenbire milyonlarca kilometre ötedeki Dünya'ya yığarak uyduların kısa devre yapmasına, cep telefonu sinyallerinin bozulmasına ya da elektrik sistemlerinin hasar görmesine neden olabiliyor.

Wall Street Journal Türkiye’de yer alan habere göre astronomlar tarihi kayıtlara dayanarak, Güneş'in bu sonbahar ortalama 11 yıllık faaliyet döngüsünün solar maksimum olarak bilinen patlama zirvesine ulaşmasını bekliyordu. Ancak solar manyetik alanların haritasını çıkaran Japon uydusu Hinode'de proje bilim insanı olarak NASA'da çalışan Jonathan Cirtain, bu zirvenin tam olarak "boş laf" çıktığını söyledi.

NASA'nın Huntsville Alabama'daki Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nden solar fizik grubunun başı David Hathaway, "Güneş'teki faaliyetin 200 yılın en zayıf döneminde olduğunu söyleyebilirim," dedi.

Araştırmacılar ise şaşkın. Bu rehavetin geçici mi yoksa yıllarca sürecek bir düşüşün başlangıcı mı olacağını kestiremiyorlar. Bu durum aynı zamanda Güneş'in parlaklığı ya da ışınlarının dalga boyunu düşürerek küresel ısınmayı da hafifletebilir.

Cambridge, Massachusetts'teki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden solar manyetik döngü üzerine çalışan Andrés Munoz-Jaramillo, "Bu kadar zayıf bir solar döngü görmüş yaşayan tek bir bilim insanı yoktur" dedi.

Manyetik ters dönüş 1 yıldır gerçekleşmedi

Bilmeceyi daha da karmaşık hale getiren ise Güneş'in aynı zamanda tarihteki en tuhaf manyetik ters dönüşlerden birini geçiriyor olması.

Normalde Güneş'in manyetik kuzey ve güneyi yaklaşık her 11 yılda kutup değiştirir. Manyetik alan değişikliği sırasında Güneş'in kutupsal manyetik alanı zayıflayıp sıfıra düşer ve ardından zıt kutuplu olarak yeniden belirir. NASA Uzay Çevre Şartları Merkezi'nden Douglas Biesecker'a göre, bilim insanlarının bildiği kadarıyla manyetik değişimi fark edilebilir kılan yalnızca solar maksimumun zirvesine işaret ediyor olması.

Ancak bilim insanları Güneş'in manyetik kutuplarının şu anki döngüde senkronizasyonu kaybettiğini söylüyor. Güneş'in kuzey manyetik kutbu bir yıldan uzun süre önce kutbunu tersine çevirdi yani şu an güney kutbuyla aynı polariteye sahip.

Palo Alto California'daki Lockheed Martin İleri Teknoloji Merkezi'nden solar fizikçi Karel Schrijver, "İki kutbun değişmesi için geçen süre bu kez alışılmadık şekilde uzun sürdü," diyor.

Bilim insanları ise bu gecikmeden şaşkın olduklarını söylüyor. Yer değiştiren manyetik kutuplarında yapılan uydu ölçümlerine göre Güneş'in güney kutbunun gelecek ay polaritesini değiştirmesi bekleniyor.

Wall Street Journal Türkiye'de yer alan haberi okumak için tıklayın