Güngör Uras: Kamuya ait işletme kalmadı
16 ihaleden 4 milyar dolar 3 ihaleden 5 milyar dolar
T24 - Özelleştirme İdaresi tarafından Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım Şirketi, Akdeniz ve Toros Elektrik Dağıtım Şirketleri'nin dün yapılan özelleştirmeleriyle devletin kasasına 5 milyar dolar girdi. Milliyet gazetesi yazarı Güngör Uras, "Ancak satıla satıla kamuya ait işletme kalmadı. Son mallar, son varlıklar satılıyor. Enerji dağıtım şirketlerin satışı tamamlandı. Geriye kaldı kamunun elektrik üretim tesisleri. Satılacak mallar azalınca, bütçeye yama olacak özelleştirme geliri de azalıyor" dedi.
Güngör Uras'ın Milliyet gazetesinde "16 ihaleden 4 milyar dolar 3 ihaleden 5 milyar dolar" başlığıyla yayımlanan (8 Aralık 2010) yazısı şöyle:
16 ihaleden 4 milyar dolar 3 ihaleden 5 milyar dolar
Elektrik dağıtımının özelleştirilmesi adı altında yapılan ihaleler dün sona erdi. Ülke elektriğinin yüzde 21’ini dağıtan 3 şirket için, 3 özel sektör grubu 5 milyar dolar ödeyecek.
Bu defa ihale bedeli devir sözleşmesi imzalanırken peşin ödenecek.
Halbuki bugüne kadar sonuçlanan 16 dağıtım bölgesi ihalesinde peşin ödeme şartı yoktu.
Toplam 10.9 milyar dolarlık elektrik dağıtım ihalelerinden bugüne kadar sadece 4.1 milyar dolar tahsil edilebildi.
Hükümet elektrik dağıtım sistemini neden özelleştiriyor. Daha açık anlatımıyla neden satıyor?
Kâğıt üzerinde yazılana bakılırsa bu satış “vatan-millet” için yapılıyor. Hedef:
- Varlıkların verimli işletilmesi, maliyetlerin düşürülmesi.
- Elektrik enerjisi arz güvenliğinin sağlanması ve arz kalitesinin artırılması.
- Kayıp/kaçakta azaltma sağlanması.
- Yenileme ve genişleme yatırımlarının özel sektör tarafından yapılması.- Rekabet sonucu sağlanan faydaların tüketicilere yansıtılması
Özelleştirme geliri bütçeye yama
Özelleştirmeye ve özellikle de elektrik üretim ve dağıtım yatırımlarının satışına karşı olanlara göre ise hedef: “Bütçeye gelir sağlamak.”
Özelleştirmeler sonucu 2006 yılında bütçeye 11.9 milyar TL, 2007 yılında 11.7 milyar TL, 2008 yılında
10.9 milyar, 2009 yılında 15.5 milyar TL para girdi.
Ancak satıla satıla kamuya ait işletme kalmadı. Son mallar, son varlıklar satılıyor. Enerji dağıtım şirketlerin satışı tamamlandı. Geriye kaldı kamunun elektrik üretim tesisleri.
Satılacak mallar azalınca, bütçeye yama olacak özelleştirme geliri de azalıyor.
Özelleştirme İdaresi eski başkan vekillerinden Süleyman Yaşar 2010 yılı bütçesinde özelleştirme gelirinin
10.4 milyar TL olmasına karşın bu hedefe ulaşma şansı kalmadığını, bu nedenle Orta Vadeli Program’da 2010 yılı özelleştirme gelirinin 3.9 milyar TL’ye düşürüldüğüne dikkati çekiyor.
2010’da özelleştirme geliri düşük
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün açıkladığı rakamlara göre ise, ocak-ekim döneminde bütçeye gelir kaydedilebilen özelleştirme geliri ise 2.2 milyar TL’den ibaret.
Dünkü 3 ihalenin karşılığında sözleşme imzalanırken ödenecek toplam 5 milyar dolar 2010 yılı bütçesine giremeyecek. 2011 yılı bütçesine katkı sağlayacak.
Dolar ile yapılan özelleştirme ihaleleri kısa sürede hem bütçeye gelir sağlıyor, hem ülkeye döviz girişine imkân veriyor. Bunlar hükümet için çok önemli. Hem bütçe açığını hem döviz açığını bu sayede küçültüyor.
Ama üzerinde durulması gereken 2 nokta var.
(1) Birkaç yılın bütçe açığını kapatmak uğruna kamu varlıkları satıla satıla elde bir şey kalmadı. Enerji üretim tesisleri de yakında satılacak. Bundan sonra benzer büyüklüklerde özelleştirme geliri elde etmek imkânsız.
(2) Özelleştirme ihalelerine giren gruplar ihale bedelini ödemek için dışarıdan döviz kredisi kullanıyor, kullanacak. Böylece cari açığını (döviz açığını) kapatmada yardımları oluyor. Ancak unutulmamalıdır ki, bu döviz borcunun bir maliyeti var: Bu maliyeti, elektrik faturalarına mutlaka yansıtacaklardır. Yansıtmak zorundadırlar.